مبانی نظری و پیشینه پژوهشی شرط ضمن عقد و اجل

با سحافایل در خدمت شما هستیم با «پیشینه پژوهشی و تحقیق و مبانی نظری شرط ضمن عقد و اجل» که بطور کامل و جامع به این مبحث پرداخته و نیاز شما را به هرگونه جستجوی بیشتری برطرف خواهد نمود.

توضیحات: فصل دوم پایان نامه کارشناسی ارشد (پیشینه و مبانی نظری پژوهش)

همراه با منبع نویسی درون متنی به شیوه APA جهت استفاده فصل دو پایان نامه
توضیحات نظری کامل در مورد متغیر
پیشینه داخلی و خارجی در مورد متغیر مربوطه و متغیرهای مشابه
رفرنس نویسی و پاورقی دقیق و مناسب
منبع :انگلیسی و فارسی دارد (به شیوه APA)
نوع فایل:WORD و قابل ویرایش با فرمت doc

 

فهرست محتوا

مقدمه 1

بخش اول: معرفی شرط ضمن عقد و شرط اجل 4

فصل اول: معرفی شرط ضمن عقد 4

مبحث اول: مفهوم شرط و تمییز آن از مفاهیم مشابه 7

مبحث دوم: انواع شرط ضمن عقد 9

گفتار اول:  شروط تقییدی و تعلیقی 9

گفتار دوم:  شروط تصریحی و ضمنی 10

گفتار سوم:  شروط بنایی، ضمن عقد و الحاقی 10

مبحث سوم: اثر شرط ضمن عقد 13

مبحث چهارم: رابطهی عقد و شرط ضمن عقد 15

مبحث پنجم: شرایط صحت شرط ضمن عقد 20

گفتار اول: مقدور بودن 21

گفتار دوم:  مشروع بودن 22

گفتار سوم:  منفعت عقلایی داشتن 22

گفتار چهارم:  معلوم یا معین بودن 23

گفتار پنجم: مخالف مقتضی ذات عقد نبودن 25

فصل دوم: معرفی شرط اجل 27

مبحث اول: معرفی شرط اجل در حقوق ایران 27

گفتار اول:  تعریف شرط اجل 27

بند اول: تعریف اجل، ویژگیها و انواع آن 28

بند دوم:  مفهوم شرط اجل 33

گفتار دوم: انواع شرط اجل 35

بند اول:  شرط اجل تعلیقی، شرط اجل تأخیری و شرط اجل انفساخی 35

بند دوم:  شرط اجل صریح و شرط اجل ضمنی 36

گفتار سوم: منابع پذیرش شرط اجل 37

گفتار چهارم: مبانی نظری پذیرش شرط اجل 37

گفتار پنجم:  ماهیت شرط اجل 38

گفتار ششم:  شرایط صحت شرط اجل 39

بند اول:  قطعیت وقوع اجل 39

بند دوم: تعیین تاریخ دقیق اجل 40

گفتار هفتم: موارد سقوط اجل 42

بند اول: انصراف متعهد از شرط اجل 42

بند دوم: فوت متعهد 44

بند سوم:  ورشکستگی مدیون 46

مبحث دوم: تعریف شرط اجل در کنوانسیون بیع بين‌المللي کالا مصوب 1980 48

بخش دوم: تأثیر شرط اجل در عقد بیع 52

فصل اول: بررسی تأثیر شرط اجل  بر حقوق قراردادی طرفین عقد بیع 52

مبحث اول: بررسی تأثیر شرط اجل بر حقوق قراردادی طرفین عقد بیع در حقوق ایران 52

گفتار اول: تأثیر شرط اجل در سقوط حق حبس 52

گفتار دوم: تأثیر شرط اجل در تعلیق مرور زمان 55

گفتار سوم: تأثیر شرط اجل بر عدم امکان تهاتر تعهد موجل 56

مبحث دوم: بررسی تأثیر شرط اجل بر حقوق قراردادی طرفین عقد بیع در کنوانسیون بیع 58

فصل دوم: بررسی تأثیر شرط اجل بر اجرای تعهدات قراردادی طرفین عقد بیع 60

مبحث اول: بررسی تأثیر شرط اجل بر اجرای تعهدات قراردادی طرفین عقد بیع در حقوق ایران 60

گفتار اول: تأثیر شرط اجل در به تأخیر افتادن امکان مطالبه‌ی تعهدات قراردادی از سوی متعهد 60

گفتار دوم: تأثیر شرط اجل در به تأخیر انداختن امکان اجرای تعهدات قراردادی از سوی متعهد 65

مبحث دوم: بررسی تأثیر شرط اجل بر اجرای تعهدات قراردادی طرفین عقد بیع در کنوانسیون بیع بين‌المللي کالا 71

فصل سوم: بررسی تأثیر شرط اجل بر مسئولیت قراردادی و قانونی طرفین عقد بیع 73

مبحث اول: تأثیر شرط اجل بر مسئولیت قراردادی و قانونی طرفین عقد بیع در حقوق ایران 74

گفتار اول: تأثیر شرط اجل بر تحقق مسئولیت قراردادی طرفین عقد بیع 74

گفتار دوم: تأثیر شرط اجل بر مسئولیت قانونی طرفین عقد بیع 76

مبحث دوم: بررسی تأثیر شرط اجل بر مسئولیت قراردادی و قانونی طرفین عقد بیع در کنوانسیون بیع بين‌المللي کالا 82

گفتار اول: تأثیر شرط اجل در به تأخیر انداختن زمان استحقاق دریافت خسارت 82

گفتار دوم: تأثیر شرط اجل در به تأخیر انداختن حق متعهدله در توسل به شیوه‌ی جبرانی فسخ قرارداد 82

نتیجه گیری کل پایان نامه 85

فهرست منابع و مأخذ 87

 

مقدمه

     همانطور که در حقوق قراردادها مورد مطالعه قرار گرفته، ماهیت[1] یک قرارداد بیانگر تعهدات طرفین آن قرارداد می­باشد. در درجه­ی نخست بیانگر تعهدات طرفین قرارداد می­باشد. فلذا، برای تعیین و تمییز تعهدات قراردادی طرفین یک قرارداد، لازم است که مفاد یک قرارداد را از اظهارات[2] طرفین قرارداد تمییز داد؛ چرا که ماهیت قرارداد و اظهارات طرفین در قرارداد در ماهیت و اثر با یکدیگر تفاوت دارند.

تفاوت ماهیتی و اظهارات در این است که مفاد قرارداد جزو قرارداد است و حال آنکه اظهارات داخل در قرارداد نمی­با­شد. تفاوت آن دو در اثر نیز آن است که مفاد قرارداد لازم الاجرا هستند و عدم تحقق آنها موجد مسئولیت قراردادی برای شخص متخلف می­شود؛ اما اظهارات یک قرارداد صرفاً بیانگر بیانات طرفین یک قرارداد است که نه الزام آور هستند و نه تخلف از آنها آنها باعث ایجاد مسئولیت قراردادی می­شود؛ نهایت آنکه اگر اظهار کننده در بیان اظهارات خود دچار تقصیر شود تنها برای شخص اظهار کننده مسئولیت مدنی در پی خواهد داشت[3].

همانطور که در گذشته نیز مورد مطالعه قرار گرفته است، مفاد قرارداد خود بر دو نوع است. اول: مفاد اصلی[4] و دوم: مفاد فرعی[5]. مفاد اصلی قرارداد همان تعهدات اصلی طرفین قرارداد است و مفاد فرعی، تعهدات جنبی و غیر اصلی یک قرارداد را شامل می­شود. این دو مفاد از حیث ضمانت اجرا با هم تفاوت دارند. تفاوت نخست آنکه: میان تعهدات اصلی حق حبس وجود دارد؛ به نحوی که هر یک از طرفین قرارداد می­تواند از ایفای تعهد خود خودداری کند و ایفای آن را موکول به ایفای تعهد از جانب طرف دیگر کند؛ در حالی که میان تعهدات تبعی چنین حقی وجود ندارد. تفاوت دوم نیز آنکه: در صورتی که بعد از انعقاد قرارداد، اجرای مفاد اصلی قرارداد غیر ممکن شود، قرارداد منفسخ می­شود؛ در حالی که اگر مفاد فرعی قرارداد غیر ممکن شود تنها به متعهدله حق فسخ قرارداد اعطاء می­شود و در نهایت تفاوت سوم آنکه: در صورت عدم اجرای تعهدات اصلی توسط متعهد، متعهدله می­تواند قرارداد را فسخ و یا قرارداد را ابقا و از متعهد مطالبه­ی خسارت کند؛ در حالی که اگر تعهدات فرعی و تبعی قرارداد توسط متعهد اجرا نشود، متعهدله تنها حق فسخ قرارداد را دارد و دیگر حق مطالبه­ی خسارت را ندارد. فی­المثل، در قرارداد بیع، که موضوع آن انتقال مالکیت می­باشد، تعهد بایع به تسلیم مبیع در زمره­ی تعهدات اصلی وی و تحویل مبیع در مکان یا زمان مشخص شده در زمره­ی تعهدات فرعی ایشان می­باشد.

تعهدات فرعی قرارداد از چهار طریق وارد قرارداد می­شود: اول: از طریق توافق طرفین، دوم: از طریق عرف، سوم: از طریق قوانین تکمیلی و چهارم: از طریق لوازم عرفی و قانونی تعهدات اصلی قراردادی. تعهدات فرعی توافقی، در قالب شروط ضمن قرارداد، قابل تصور است که مصادیق بی‌شماری دارد. یکی از این شروط، شرط اجل است که ناظر به زمان اجرای تعهدات قراردادی می‌باشد. بر طبق این شرط، طرفین تعهد، اجرای تعهد را با اراده­ی خویش به زمانی غیر از تاریخ انعقاد قرارداد موکول می­نمایند تا در آن زمان ایفا گردد.

با این حال باید دانست که اجل در تعهدات چهره­ایی استثنایی داشته و شرطی خلاف قاعده می‌باشد؛ چرا که همانطور که در ادامه گفته خواهد شد، در حقوق تعهدات، اصل بر حال بودن اجرای تعهدات می­باشد؛ مگر آنکه طرفین تعهد و یا عرف و عادت معمول تأخیر در اجرای تعهد را اقتضاء نماید. از این رو، در مقام شک در خصوص وجود یا عدم وجود شرط اجل، مدعی کسی است که ادعا می­کند چنین شرطی در قرارداد وجود دارد؛ فلذا بار اثبات این امر نیز بر عهده­ی او خواهد بود؛ چرا که سخنش خلاف اصل می­باشد.

سوال و فرضیات تحقیق

در خصوص شرط اجل با چند سئوال مهم روبه رو هستیم.

مهم­ترین سئوالی که در این خصوص مطرح است عبارت است از اینکه شرط اجل چه نقشی در قراردادها و خصوصاً عقد بیع داشته و بر تعهدات و مسئولیت قراردادی چه تأثیری خواهد گذاشت؟

علاوه بر این سئوال اصلی، سئوالات فرعی دیگری نیز پیرامون این شرط وجود دارد که عبارت است از اینکه شرایط صحت شرط اجل چیست؟ و این شرط چه ماهیت و چه انواعی دارد؟

از این رو، در این رساله بر آن هستیم که به بررسی هر چه بیشتر مفهوم، انواع و تأثیر این گونه شروط در مهم­ترین و پرکاربرد ترین قرارداد مالی و معاوضی، که همان قرارداد بیع می­باشد، بپردازیم و وضعیت این شرط را با وضعیت موجود در مهم­ترین کنواسیون تخصصی در خصوص عقد بیع، یعنی کنوانسیون بیع بين‌المللي کالا موصوف به کنوانسیون وین، مورد مطالعه تطبیقی قرار دهیم.

در همین راستا و پس از آنکه در فصل نخست به ارائه­ی کلیات مربوط به شروط ضمن عقد و شرط اجل پرداخته شد، در فصل دوم به بررسی آثار شرط اجل در عقد بیع اشاره خواهد شد. در مبحث نخست این فصل به بررسی تأثیر شرط اجل بر حقوق قراردادی، در مبحث دوم به بررسی تأثیر شرط اجل بر تعهدات قراردادی و در مبحث سوم به بیان تأثیر شرط اجل بر مسئولیت قراردادی اشاره خواهد شد.

فهرست منابع

الف: منابع فارسی

1) کتب

اخلاقی؛ بهروز و فرهاد امام، ترجمه و تحقیق اصول قراردادهای تجاری بين‌المللي، انشارات شهر دانش، چ2، 1385.

افتخاری؛ جواد، کلیات عقود و تعهدات، چ 1، تهران، انتشارات میزان، 1382.

امامی؛ حسن، حقوق مدنی، ج 1، انتشارات اسماعیلیه، چ 22، 1388.

انصاری؛ مسعود و محمد علی طاهری، ج 2، دانشنامه­ی حقوق خصوصی، انتشارات مهراب فکر، 1384.

بهرامی احمدی؛ حمید، کلیات عقود و قراردادها، انتشارات میزان، چ 2، 1386.

تنکابنی؛ محمد، تأسیسات در قواعد فقهی، انتشارات دارالعلم، 1382.

جعفری لنگرودی؛ محمد جعفر، تعهدات، انتشارات کتابخانه گنج دانش، چ 3، 1378.

جعفری لنگرودی؛ محمد جعفر، تئوری الموازنه، انتشارات کتابخانه­ گنج دانش، 1381.

جعفری لنگرودی؛ محمد جعفر، حقوق اموال، انتشارات کتابخانه گنج دانش، 1388.

جعفری لنگرودی؛ محمد جعفر، فرهنگ عناصر شماری، انتشارات کتابخانه­ی گنج دانش، تهران، 1381.

جعفری لنگرودی؛ محمد جعفر، مجموعه محشی قانون مدنی، انتشارات کتابخانه گنج دانش، چ 3، 1387.

جعفری لنگرودی؛ محمد جعفر، وسیط در ترمینولوژی حقوق، ج 1،  انتشارات کتابخانه­ گنج دانش، چ 15، 1390.

جمعی از نویسندگان، تفسیری بر حقوق بين‌المللي، ترجمه مهراب داراب­پور، ج 2 و 3، انتشارات کتابخانه گنج دانش، 1374.

حیاتی؛ عباس علی، قواعد عمومی قراردادها، انتشارات میزان، 1392.

شهیدی؛ مهدی، شرط ضمن عقد، انتشارات مجد، 1385.

شیروی؛ عبدالحسین، حقوق تجارت بین­الملل، انتشارات سمت، چ4، 1391.

صفایی و امامی؛ حسین و اسدالله، مختصر حقوق خانواده، انتشارات میزان، چ 11، 1385.

صفایی؛ حسین، حقوق بیع بين‌المللي، انتشارات دانشگاه تهران، 1384.

صفایی؛ حسین، قواعد عمومی قراردادها، چ 6، تهران، انتشارات میزان، 1387.

علامه؛ مهدی، شروط باطل و تأثیر آن در عقود، انتشارات میزان، 1385.

قاسم زاده؛ مرتضی، اصول قراردادها و تعهدات، انتشارات دادگستر، چ 14، 1389.

قاسم زاده؛ مرتضی، مختصر قراردادها و تعهدات، چ 1، تهران، انتشارات دادگستر، 1388.

کاتوزیان، ناصر، اموال و مالکیت، انتشارات میزان، چ 6، 1382.

کاتوزیان؛ ناصر، حقوق مدنی، دوره عقود معین 1، ج 1، انتشارات شرکت سهامی انتشار، تهران، 1378.

کاتوزیان؛ ناصر، درس­هایی از عقود معین، ج 1، انتشارات کتابخانه گنج دانش، چ 15، 1390.

کاتوزیان؛ ناصر، قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی، انتشارات میزان، چ 23، 1388.

کاتوزیان؛ ناصر، قواعد عمومی قراردادها، ج 3 و 4، انتشارات شرکت سهامی انتشار، چ 4، 1383.

کاتوزیان؛ ناصر، نظریه­ی عمومی تعهدات، انتشارات میزان، چ 5، 1389.

کلایوام اشمیتوف، حقوق تجارت بین­الملل، ترجمه بهروز اخلاقی، ج 1، انتشارات سمت، 1378.

محقق داماد؛ مصطفی، قواعد فقه، ج 2، انتشارات سمت، چ 6، 1384.

محمد هادی قبولی درافشان، مفهوم بیع و تمایز آن از سایر قراردادها، انتشارات آثار اندیشه، تهران، 1386.

واثقی؛ محسن، شرط بنایی در حقوق ایران و حقوق اسلام، انتشارات جنگل، 1391.

 

 

2) مقالات

ابراهیم شعاریان و محمد قربان زاده، مبانی حقوقی و فقهی اجرای پیش از موعد قرارداد، دو فصلنامه علمی – پژوهشی دانش حقوق مدنی، سال دوم، شماره اول، بهار و تابستان 1392.

خادم سربخش؛ مهدی، اعمال قاعده ضمان معاوضی در انحلال عقود معاوضی، پژوهش نامه فقه و حقوق اسلامی، سال پنجم، شماره نهم، 1391.

رحیمی؛ حبیب الله، پیش­بینی نقض قرارداد، مجله پژوهش حقوق و سیاست دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی، سال هفتم، شماره 15و 16، 1384.

محقق داماد؛ مصطفی، محمد عیس تفرشی و ابراهیم شعاریان ستاری، وضعیت حقوقی تعهدات قراردادی موجل متوفی، نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی.

محمد باقر پارساپور و حمید کبیری، اجرای زود هنگام تعهدات قراردادی، مطالعات فقه و حقوق اسلامی، سال 5، شماره 9، پاییز و زمستان 92.

محمد عیسی تفرشس و رضا سکوتی نسیمی، بیع سهام شرکت­های سهامی، مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، شماره دوم، تابستان 1383.

 

3) رساله­ها

عابدی؛ محمد، اجل در تعهدات و قراردادها، رساله دکتری دانشگاه تهران، تابستان1383.

 

ب) منابع  عربی

انصاری؛ مرتضی، المکاسب، ج 3، چ 2، قم، انتشارات الامام المنتظر، 1425ه ق.

جبعی عاملی؛ زین الدین، الروضه البهیه، ج 2، چ 2، قم، انتشارات ارغوان دانش، 1426ه­ق.

حسن ابن یوسف حلی، مختلف الشیعه، ج 5، موسسه نشر علوم سلامی، 1413 ه.ق.

حسینی عاملی؛ محمد جواد، مفتاح الکرامه، ج 8، بی­چا، بیروت، انتشارات دارالتراث، 1418 ه ق.

زین الدین جبعی عاملی، الروضه البیهه، ج 1، انتشارات داودی، 1410 ه.ق.

طباطبایی یزدی؛ محمد کاظم، حاشیه بر مکاسب، ج 1، انتشارات طلیعه نور.

طباطبایی؛ علی، ریاض المسائل، ج 1، موسسه نشر اسلامی، 1412 ه.ق.

علامه حلی، مختلف الشیعه، ج 10، چ 1، بیروت، انتشارات مرکز الابحاث و الدراسات الاسلامیه، 1416 ه.ق .

فخر المحققین، ایضاح الفوائد، ج 1، چ 1، تهران، انتشارات اسماعیلیان، 1363.

کاظم خراسانی؛ محمد کاظم، حاشیه بر مکاسب، ج 1، انتشارات وزارت ارشاد اسلامی، تهران، 1406 ه.ق، ج. 1.

محقق کرکی، جامع المقاصد فی شرح القواعد، ج 4، انتشارات موسسه آل البت، قم، 1408 ه.ق.

المراغه­ای؛ میر عبد الفتاح، العناوین، ج 2، چ 2، قم، انتشارات نشر اسلامی، 1425ه ق.

مکارم شیرازی؛ ناصر، انوار الفقاهه، ج 1، انتشارات مدرسه امام امیر المومنین، قم، 1413 ه.ق.

الموسوی الخمینی؛ روح الله، کتاب البیع، ج 5، چ 1، تهران، انتشارات موسسه تنظیم و نشر علوم اسلامی، 1421 ه ق.

الموسوی الخوئی؛ ابوالقاسم، منهاج الصالحین (المعاملات)، انتشارات احیاء آثار امام خوئی، 1424 ه.ق، چ 13.

النجفی خوانساری؛ موسی بن محمد، منیه الطالب، تقریرات درس میرزا محمد حسین نائینی، ج 3، انتشارات موسسه نشر اسلامی، 1433 ه.ق.

نجفی؛ محمد حسن، جواهر الکلام، ج 23 و 24، چ 3، انتشارات دارالکتاب الاسلامیه،1374 ه.ش.

نراقی؛ ملا احمد، عوائد الایام، انتشارات مکتبه البصیرتی، 1408 ه.ق.

 

ج) منابع انگلیسی

2002. Martin؛ Elizabeth, A Dictionary of Law, Oxford University press, Fifth edition, 2002.

Chity on Contract, V. 1, Sweet & Maxwell, 1999.

Stone؛ Richard , The Modern Law of Contract, Cavandish, seventh editions, 2008.

Will; Michael, Bianco-Bonell Commentary on the international sale, Giuffre, Milan, 1987.