مبانی نظری و پیشینه پژوهشی مبانی فقهی حقوقی معامله با ابزارآلات قمار

با سحافایل در خدمت شما هستیم با «پیشینه پژوهشی و تحقیق و مبانی نظری مبانی فقهی حقوقی معامله با ابزارآلات قمار» که بطور کامل و جامع به این مبحث پرداخته و نیاز شما را به هرگونه جستجوی بیشتری برطرف خواهد نمود.

فهرست محتوا

مقدمه   1

فصل اوّل:کلیات 3

طرح تحقیق   4

1. 1. تبیین موضوع 4
2. ضرورت وهدف از اجرا 4
3. پیشینه تحقیق 4
4. فرضیه تحقیق 5
5. روش تحقيق 5
6. سازماندهی تحقیق 5
7. موضوع شناسی 6

1-1-7. قمار   6

1-1-1-7. قمار در لغت   6

2-1-1-7. قمار در اصطلاح   7

2-1-7. آلات قمار   8

1-2-1-7. شطرنج   10

2-2-1-7. نرد   11

3-2-1-7. کعاب   12

4-2-1-7. اربعه عشر   13

5-2-1-7. خواتیم   13

6-2-1-7. پاسور   14

3-1-7. میسر   14

4-1-7. معامله   16

5-1-7. احکام وضعی قراردادها   18

6-1-7. بیع   20

7-1-7. تاریخچه آلات قمار   22

8-1-7. ضبط   23

9-1-7. مصادره   24

10-1-7. معدوم کردن   24

فصل دوم: مستندات فقهی و حقوقی معامله با آلات قمار 25

1-2. مستندات فقهی   26

1-1-2. آیات   26

1-1-1-2. آیات عام   27

2-1-1-2. تفسیر آیات   31

3-1-1-2. آیات خاص   33

2-1-2. روایات   38

1-2-1-2. روایات عام   38

2-2-1-2. روایات خاص   41

3-1-2. اجماع   45

4-1-2. عقل   47

5-1-2. سایر مستندات   48

1-5-1-2 سکرآور بودن   48

2-5-1-2. حرمت از باب اكل سم   49

3-5-1-2. حرمت از باب قاعده‌ى حرمت اسراف‌ 49

4-5-1-2. قاعده اعانت بر اثم و عدوان‌ 50

5-5-1-2. قاعده حرمت مقدمه‌ى حرام‌ 51

6-5-1-2 قاعده‌ى نفى سبيل‌ 52

7-5-1-2. حرمت معاملات آلات قمار با استفاده از قواعد فقهی   53

1-7-5-1-2. قاعده لا ضرر   53

2-7-5-1-2. قاعده حفظ نظام و مصالح جامعه   54

2-2. مستندات حقوقی معامله با آلات قمار   56

1-2-2. فقدان شرایط اساسی صحت معاملات   57

1-1-2-2. مشروعیت جهت معامله   57

1-1-1-2-2. اثر جهت نامشروع در عقد‌ 59

2-2-1-2 نامشروع بودن موضوع معامله   60

3-1-2-2. مبناي قاعده دارا شدن غير عادلانه در حقوق ایران   61

فصل سوم: تحلیل آثار معامله با ابزار قمار در فقه و حقوق ایران 64

1-3. آثار مدنی   66

1-1-3. بررسی وضعیت ید طرف معامله با آلات قمار   66

2-1-3. روابط طرفين معامله با آلات قمار نسبت به ردّ عين مورد عقد يا بدل آن   68

3-1-3. روابط طرفين معامله با آلات قمار نسبت به منافع مورد معامله   69

4-1-3. حکم تکلیفی و وضعی معامله باآلات قمار   69

5-1-3. مسئولیت مدنی   69

1-5-1-3. قاعده ضمان ید   70

2-5-1-3. قاعده ضمان ید در قانون مدنی   73

3-5-1-3. قاعده ما یضمن   75

4-5-1-3. توجيه قاعده عكس   79

6-5-1-3. قاعده اقدام   80

7-5-1-3. احترام به مال ديگران   81

8-5-1-3. قاعده لاضرر   81

9-5-1-3. اصل ضمان ید متعاقبه   82

2-3. آثار معامله با ابزار قمار درقانون مجازات اسلامی   83

1-2-3. قلمرو مجازات معامله با آلات قمار در فقه و حقوق و ارکان تشکیل دهنده جرم   84

1-1-2-3. عنصر قانونی   84

2-1-2-3. موضوع جرم   85

3-1-2-3. عنصر مادی   85

4-1-2-3. نتیجه مجرمانه   86

5-1-2-3. عنصر روانی   86

2-2-3 مجازات معامله با آلات قماردر فقه   86

2-2-3. حد (افساد في الأرض) اعدام و ساير مجازات‌های سخت (تعزير)   88

1-2-2-3. مجازات فقط از باب حد يا تعزير شرعى‌ 88

2-2-2-3. افساد في الأرض مستقل از محاربه‌ 88

3-2-3. ضبط و معدوم کردن اسباب و نقود قمار   89

4-2-3. قاچاقچى و توليد كننده‌ 91

5-2-3. توقيف و مصادره اموال حاصل از معامله با آلات قمار   91

6-2-3. ضبط و استرداد مال مأخوذه از قمار   92

نتیجه گیری   94

منابع   95

 طرح تحقیق

1. تبیین موضوع

گسترش قمار بیش از هر چیز دیگری از طریق معاملات صورت می‌پذیرد و معاملات نقش اصلی در شیوع این پدیده را دارا هستند. معاملات بنا بر یک تقسیم بندی از حیث حکم به معاملات مشروع و نامشروع تقسیم می‌گردند. دسته دوم به لحاظ موضوع به انواع مختلفی ازجمله معامله با ابزار قمار تقسیم می‌گردند.

معامله با آلات قمار، به معامله‌ای گفته می‌شود که در آن آلات مخصوص قمار، ثمن یا مثمن معامله واقع گردیده‌اند. سؤال اصلی آن است که ادله حرمت معامله با آلات قمار در فقه و حقوق کدام هستند؟ بر این نوع معامله بدان جهت که ابزار قمار یکی از ارکان معامله را تشکیل می‌دهند، مباحث گوناگونی ازجمله جواز، تملیک و تملّک، صحت، نفوذ، ضمان و مسئولیت مدنی مطرح است.

2. ضرورت وهدف از اجرا

انگیزه اصلی نگارنده از پرداختن به این موضوع، شیوع قمار و رشد روزافزون پرونده‌های مرتبط درمحاکم کشور است. با توجه به حساسيت نظام جمهورى اسلامى نسبت به قمار و آلات آن و پيچيدگى مسائل مربوط به آن، تحقيق و اجتهاد فقهى در فروع مختلف مربوط به آلات قمار و معاملات آن يك امر ضرورى مى‌باشد. موضوعاتى مانند توليد، نگهدارى، حمل و نقل، توزيع و فروش، بازی، ايجاد مراكز و مكان استعمال و ارائه خدمات و ابزار براى سهولت توليد و توزيع و مصرف، در آمد و سرمايه‌هاى حاصله از هر یک از مراحل توليد تا مصرف، كسب خبر و ارائه اطلاعات، مبارزه و درمان، همه ناشى از معامله با آلات قمار است كه مى‌تواند داراى سه بعد فقهىِ حكم تكليفى، حكم وضعى و كيفر و مجازات ارتكاب باشد. در این پژوهش ضمن تعریف دقیق موضوع به تشریح مبانی، حکم و آثار این نوع معاملات پرداخته می‌شود تا وضعیت این‌گونه معاملات در قالب یک مجموعه مدون و جامع برای آشنایی هرچه بیشتر پژوهشگران فراهم آید. ايجاد آشنایی كامل با مبانی موضوع مذکور، حقوقدانان را در جریان رسيدگي و صدور حکم این‌گونه معاملات در محاکم قضايي یاری می‌رساند.

فهرست منابع

منابع عربی

1. ابن ابی یعقوب، احمد، تاریخ یعقوبی، نشر برنا، تهران،1347.
2. ابن جمعه العروسی الحویزی، عبدعلی، تفسیرنورالثقلین انتشارات اسماعیلیان، قم، بی تا. ابن زهره حلبى، حمزه بن على حسینى، غنیۀ النزوع الى علمی الاصول و الفروع، چاپ هشتم، موسسه امام صادق علیه‌السلام، قم،1417 ق.
3. ابن عبدالصمد، محمّد بن حسین، (شیخ بهایی)، کشکول مکتبۀ العلما، مصر،1975 م.
4. ابن منظور، ابو الفضل، جمال الدین محمّد بن مكرم، لسان العرب، چاپ سوم، دار الفكر للطباعۀ و النشر و التوزیع، بیروت، 1414 ه‍ ق.
5. ابوزهره، محمّد، اصول الفقه دارالفکر العربی، قاهره،1377 ه ق.
6. احسایى، ابن ابى جمهور، محمّد بن على، عوالی اللئالی العزیزیۀ، دار سيّد الشهداء للنشر، قم، 1405 ه‍ ق.
7. اردبیلى، احمد بن محمّد، مجمع الفائدۀ و البرهان فی شرح ارشاد الاذهان، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، قم، 1403 ه‍ ق.
8. اسدی حلی، ابو طالب محمّد بن الحسن بن یوسف بن علی بن مطهر (فخر المحققین)، ایضاح الفوائدفی شرح مشکلات القواعد، چاپ دوم، انتشارات اسماعیلیان، سال 1405 ه ق.
9. اصفهانى، محمّد باقر بن محمّد تقى، بحار الانوار، مؤسسة الطبع و النشر، بيروت، 1410 ه‍ ق.
10. انصاری، مرتضی بن محمّد امین، فرائدالاصول، انتشارات مجمع فکر اسلامی، قم،1399 ه ق.
11. همو، مکاسب انتشارات مصطفوی، قم،1374.
12. همو، رساله سراج العباد (محشی)، انتشارات اسماعیلیان، قم،1415 ه ق.
13. همو، مكاسب (المحشى)، چاپ سوم، موسسه مطبوعاتى دار الكتاب، قم، 1410 ه‍ ق.
14. همو، المکاسب المحرمۀ و البیع و الخیارات کنگره جهانى بزرگداشت شیخ اعظم انصارى، قم، 1415 ه ق.
15. ایروانی، علی بن عبدالحسین نجفی، حاشیۀ المکاسب، انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تهران، 1406 ه ق.
16. بجنوردی، سیّد محمّد، قواعد فقهیۀ، چاپ سوم، انتشارات مؤسسه عروج، تهران، 1401 ه‍ ق.
17. بحرانى، آل عصفور، یوسف بن احمد بن ابراهیم، الحدائق الناضرۀ فی احكام العترۀ الطاهرۀ، چاپ دوم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، قم، 1405 ه‍ ق.
18. بهبهانى، محمّد باقر بن محمّد اكمل، الفوائد الحائریۀ، مجمع الفكر الاسلامى قم، 1415 ه‍ ق.
19. توحیدی، میرزا محمّدعلی، مصباح الفقاهۀ فی المعاملات، تحریر درس آیت الله خویی موسسه نشر سيّدالشهدا، قم، بی تا.
20. جزیری، عبدالرحمن، الفقه على المذاهب الاربعه، چاپ هفتم، دارالاحیا التراث العربی، بیروت،1406 ه ق.
21. جصّاص، ابو بكر احمد بن على احکام القران، نشر دار الكتاب العربي، بيروت، 1406 ه ق‍.
22. حائرى طباطبایى، سيّد علي بن محمّد علي ریاض المسائل في بيان احكام الشرع بالدلائل، قم، مؤسّسة النشر الإسلامي، 1414.
23. حرّ عاملى، محمّد بن حسن، وسائل الشیعه، موسسه آل البیت علیهم السلام، قم، 1409 ه‍ ق.
24. حسینى روحانى قمی، سيّد صادق، فقه الصادق (ع)، دار الكتاب مدرسه امام صادق علیه‌السلام، قم، 1412 ه ق.
25. حسینى مراغى، سيّد میر عبد الفتاح بن على، العناوین الفقهیۀ، انتشارات دفتر اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، قم،1417 ه ق.
26. حسين بن محمّد، ابوالقاسم، (راغب اصفهانی)، محاضرات الدباء و محاورات الشعراء و البلغاء، دار مکتبه الحیات، بیروت،1961 م.
27. حکیم، سيّدمحسن، نهج الفقاهۀ، انتشارات مطبعۀ العلمیۀ، نجف،1371 ه ق.
28. حلّى، محمّد بن منصور بن احمد، السرائر الحاوی لتحریرالفتاوی، چاپ دوم، موسسه نشر اسلامى، قم،1411.
29. حلّى، حسن بن يوسف بن مطهر اسدى، مختلف الشيعۀ في أحكام الشريعه، چاپ دوم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسين حوزه علميه قم، قم، 1413 ه‍ ق.
30. همو، تذكرة الفقهاء (ط – الحديثه)، موسسه آل البيت عليهم السلام، قم، 1414 ه‍ ق.
31. حلّى، نجم الدین، جعفر بن حسن، شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، چاپ دوم، موسسه اسماعیلیان، قم، 1408 ه‍ ق.
32. حمیری، نشوان بن سعید، شمس العلوم و دوا کلام العرب من الکلوم، چاپ هشتم، انتشارات دارالفکر معاصر، بیروت، 1420 ه ق.
33. همو، کفایۀ الاصول، موسسه آل البیت علیهم السّلام لاحیاء التراث، قم، 1409 ه‍. ق.
34. خوانسارى، سيّد احمد بن یوسف، جامع المدارك فی شرح مختصر النافع، چاپ دوم، موسسه اسماعیلیان، قم، 1405 ه‍ ق.
35. خویی، سيّد ابو القاسم، اجود التقریرات، چاپ پنجم، موسسه نشر اسلامی، قم،1419 ه ق.
36. همو، مصباح الفقاهۀ، چاپ پنجم، دارالزهرا، بیروت،1408 ه ق.
37. همو، منهاج الصالحین، چاپ بیست و هشتم، نشر مدینۀ العلم، قم، 1410‍ ه ق.
38. راوندی، قطب الدين ابو الحسين سعيد بن هبۀ اللّه، فقه القران، انتشارات علمیّه، قم، 1397 ه‍ ق.
39. زمخشری، جارالله، کشاف عن حقائق التنزیل و عیون الاقاویل فی وجوه التنزیل، انتشارات دارالکتب العربی، بیروت، 1407 ه ق.
40. سبحانی تبریزی، جعفر، تهذیب الاصول، (تقریرات الامام الخمینی قدس سره)، موسسه تنظیم و نشر اثار الامام الخمینی قدس سره، تهران،1423 ق.
41. سعدى، ابو جیب، القاموس الفقهی لغۀ و اصطلاحاً، چاپ دوم، انتشارات دار الفكر، دمشق، 1408 ه‍ ق.
42. سمرقندی عیاشی، محمّدبن مسعود، تفسیر عیاشی، انتشارات کیهان، تهران،1370.
43. سیوطى، جلال الدین عبدالرحمن ابن ابى بكر، الاشباه و نظائر فى القواعد و الفروع، مطبعۀ الترقّى، مكه، 1331 ه ق.
44. شاهرودى، سيّد على، محاضرات فى الفقه الجعفرى، تقریرات درس سيّد خویى، دارالكتاب الاسلامى، قم، 1416 ه‍ ق.
45. شرتونى لبنانى، سعيد خورى، اقرب الموارد، انتشارات کتابخانه آیت اللّه مرعشى. قم. 1403 ه ق.
46. شریعتی سبزواری، محمّد باقر، کفایۀ الاحکام، چاپ ششم، نشر موسسه الاعلمى، بیروت، 1403 ه‍. ق.
47. شریف مرتضى، على بن حسین موسوى، الانتصار فی انفرادات الامامیه، چاپ دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، قم، 1415 ه ق.
48. شعرانى، ابو الحسن، تبصرة المتعلمين في أحكام الدين، چاپ پنجم، انتشارات اسلاميه، تهران، 1419 ه‍ ق.
49. عاملی، زین الدین بن على،‌ الروضۀ البهیۀ فی شرح اللمعۀ الدمشقیۀ، با حاشیه سيّدمحمّد کلانتر، کتابفروشی داوری، قم، 1410 ق.
50. همو، مسالک الافهام الی تنقیح شرایع الاسلام، موسسه انتشارات معارف اسلامیه، قم،1413 ه ق.
51. صدر، سیّد محمّد باقر، دروس فی علم الاصول، بیروت، دار الكتب اللبنانى، 1980 م.
52. همو، قاعده لا ضرر و لا ضرار (شهید صدر)، چاپ و نشردار الصادقین، قم، 1420 ه‍ ق.
53. همو،المعالم الجدیدۀ، مرکز الابحاث و الدراسات التخصیصه للشهید الصدر،1421 ه ق.
54. صهرشتى، نظام الدین، اصباح الشریعۀ، بمصباح الشریعۀ، انتشارات موسسه امام صادق (ع)، اصفهان،1416 ه ق.
55. طباطبایی یزدی، محمّد کاظم، حاشیۀ المکاسب، چاپ ششم، انتشارات اسماعیلیان، قم،1378.
56. طباطبایی، سيّد محمّد، مفاتیح الاصول، چاپ چهارم، موسسه آل البیت، قم، بی تا.
57. طباطبايى يزدى، سيد محمّد كاظم، عروة الوثقى، مركز نشر العلوم الإسلامي، تهران، 1415 ه‍ ق.
58. طبرسی، ابی علی الفضل بن الحسن، مجمع البیان فی تفسیر القران، انتشارات موسسه اعلمی للمطبوعات، بیروت، 1995 م.
59. طبری، محمّد بن جریر، جامع البیان فی تفسیر القران، انتشاررات امیریه، بولاق،1323 ه ق.
60. طریحى، فخرالدین، مجمع البحرین، تحقیق: حسینی، سيّد احمد، چاپ سوم، کتابفروشى مرتضوى، تهران،1362.
61. طوسی، ابو جعفر محمّد بن حسن، الخلاف، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسين حوزه علميه قم، قم، 1407 ه‍ ق.
62. همو، تهذیب الاحكام، چاپ چهارم، انتشارات اسلامیه، تهران، 1407 ه‍ ق.
63. همو، الاستبصار فيما اختلف من الاخبار، انتشارات اسلامیه، تهران، 1390 ه‍ ق.
64. عاملی، بهاء الدین محمّد بن الحسین بن عبد الصمد (شیخ بهایی)، زبدۀ الاصول، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسين حوزه علميه قم، قم، بی تا.
65. عاملی، شمس الدین محمّد بن مکی، (شهید اوّل)، القواعد و الفوائد، تحقيق عبد الهادي حكيم، چاپ دوم، انتشارات مفید، قم، بی تا. [افست از چاپ نجف اشرف، چاپ الاداب، 1980 م].
66. همو، الدروس الشرعيۀ في فقه الإماميۀ، چاپ دوم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسين حوزه علميه قم، قم، 1417 ه‍ ق.
67. همو، القواعد و الفوائد (تحقیق عبد الهادی الحكیم) چاپ دوم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم، قم، 1414 ه‍ ق.
68. همو، اللمعۀ الدمشقیۀ فی فقه الامامیه، چاپ هشتم، انتشارات دار الاسلامیۀ، بیروت، 1410 ه ق.
69. علی بن موسی، رضا، الفقه المنسوب الى الامام الرضا علیه السلام (فقه الرضا)، تحقيق مؤسّسة آل البيت عليهم السّلام لإحياء التراث. مشهد، كنگره جهانى امام رضا عليه السّلام، 1406 ه‍ ق.
70. غرناطی، محمّد بن احمد (ابن جزی)، القوانین الفقهیۀ، انتشارات الادباء، قاهره،1938 م.
71. غزالی، ابو حامد محمّد بن محمّد، المستصفى من علم الاصول، چاپ دوم، انتشارات رضی، قم، 1364.
72. فخررازی، فخرالدین محمّد، مفاتیح الغیب (تفسیرکبیر)، انتشارات دارالشروق، قاهره،1308 ه ق.
73. فراهیدى، خلیل بن احمد، العین، چاپ دوم، نشر هجرت، قم،1410 ه ق.
74. فیاض، محمّد اسحاق، محاضرات فی اصول الفقه، موسسه صاحب الامر قم،1419 ه ق.
75. فیروزابادی، محمّد بن یعقوب، القاموس المحیط، چاپ یازدهم، دارالاحیا التراث العربی، بیروت،1412 ه ق.
76. فیض کاشانی، محمّدمحسن، مفاتیح الشرایع (تحقیق سيّدمحمّد رجایی)، انتشارات کتابخانه آیت الله مرعشی، قم،1401 ه ق.
77. قاروبی، تبریزی، حسن، اراکی، علی، النضید فی شرح روضۀ الشهید، انتشارات داوری، قم،1381.
78. قدسی، احمد، انوارالاصول، انتشارات اقبال، تهران،1364.
79. قرطبى، ابو عبد اللّه محمّد بن احمد بن‌ ابى بكر، جامع الاحکام، نشر دار الكتب العلميه، بيروت، سال 1413 ه ق‍.
80. قریشی، علی اکبر، قاموس قران، چاپ ششم، انتشارات دارالکتب الاسلامیه، تهران،1416 ه ق.
81. قزوینی، سيّد علی موسوی، ینابیع الاحکام فی معرفه الحلال و الحرام، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به حوزه علمیه قم، قم،1424.
82. قزوینی، محمّدصالح، نوادر، به اهتمام احمد مجاهد، انتشارات موسسه ولی عصر علیه السلام للدراسه الاسلام، قم.
83. قمی، ابوالقاسم، القوانین المحکمۀ، انتشارات اسلامیه، تهران،1378 ه ق.
84. قمّى، سيّد صادق حسینى روحانى، فقه الصادق علیه السلام، دار الكتاب مدرسه امام صادق علیه السلام، قم، 1412 ه‍ ق.
85. قمّى، صدوق، محمّد بن على بن بابویه، المقنع، موسسه امام هادى علیه السلام، قم، 1415 ه‍ ق.
86. همو، من لا يحضره الفقيه، مترجم: غفارى، على اكبر و محمّد جواد و صدر بلاغى، نشر صدوق، تهران، 1409 ه‍ ق.
87. كاشانى، فیض، محمّد محسن ابن شاه مرتضى، الوافی، كتابخانه امام امیر المؤمنین علی علیه السلام، اصفهان، 1406 ه‍ ق.
88. كلینى، ابو جعفر، محمّد بن یعقوب، الكافی، چاپ چهارم، انتشارات اسلامیه، تهران، 1407 ه‍ ق.
89. مازندرانى، ابن شهر آشوب، رشيد الدين محمّد بن على، متشابه القرآن و مختلفه، نشر دارالبیدار، قم،1369 ه‍ ق.
90. مازندرانى، على اكبر سيفى، دليل تحرير الوسيلۀ – الستر و الساتر، موسسه تنظيم و نشر آثار امام خمينى قدس سره، تهران – ايران، 1417 ه‍ ق.
91. مامقانی، عبدالله بن محمّدحسن، غآیۀ الامال فی شرح المکاسب، مجمع ذخائرالاسلامیۀ، قم،1394 ه ق.
92. مسعودی، علی بن حسین، مروج الذهب، انتشارات دار المعرفه، بیروت 1368 ه‍. ق.
93. مصطفوى، حسن، التحقيق في كلمات القرآن الكريم مركز ترجمه و نشرکتاب، تهران، 1402 ه ق.
94. مظفر، محمّدرضا، اصول الفقه، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، قم،1370 ه ق.
95. معلوف، لوئیس، المنجد فی لغۀ و الاعلام، چاپ هفتم، انتشارات دارالمشرق، بیروت،1361.
96. مکارم شیرازی، ناصر، انوار الفقاهۀ، کتاب التجارۀ، موسسه نشر مدرسه امام امير المؤمنين، قم،1422 ه ق.
97. همو، ناصر، الامثل فی تفسیر کتاب الله المنزل، انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، قم، 1365.
98. موسوعه الفقهیه، المیسرۀ، طبقات ذات السلاسل، كویت، الطبعه الثانیه. بی تا.
99. موسوی خمینی، سیّد روح الله، صحیفه امام، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، قم،1378.
100. همو، تهذیب الاصول (تقریرات امام خمینی)، به قلم شیخ جعفر سبحانی، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، تهران، 1423 ه ق.
101. همو، استفتائات (امام خمینى)، چاپ پنجم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، قم،1422 ه‍ ق.
102. همو، مكاسب محرمۀ، مکتبۀ الاعتماد، تهران.
103. موسوی خمینی، سيّد مصطفی، تحریرات فی الاصول، موسسه نشر اثار امام خمینی،1418 ه ق.
104. موسوي، ابوالقاسم عليّ بن الحسين (سیّد مرتضی)، رسائل شريف المرتضى، قم، انتشارات دار القرآن الكريم، 1405 ه‍ ق.
105. نائينى، ميرزا محمّد حسين غروى، المكاسب و البيع، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسين حوزه علميه قم، قم، 1413 ه‍ ق.
106. همو، منیۀ المطالب (تقریرات مرحوم نائینى)، به قلم شیخ موسى خوانسارى، مجمع الذخائر الاسلامیۀ، قم،1401 ه ق.
107. نجفی، محمّدحسن، جواهر الكلام فی شرح شرائع الاسلام، چاپ هفتم، دار احیاء التراث العربی، بیروت،1404 ه ق.
108. نجفى تبریزى، راضى بن محمّد حسین، تحلیل الكلام فی فقه الاسلام، انتشارات امیر قلم، تهران، 1413 ه‍ ق.
109. ­نجفى، كاشف الغطاء، مهدى، احكام المتاجر المحرمه، موسسه كاشف الغطاء، نجف اشرف، 1423 ه‍ ق.
110. نراقی، مولی احمد بن محمّد مهدی، مستندالشیعۀ فی احکام الشریعه، ناشر موسسه آل البیت، قم، 1415.
111. واسطى، زبيدى، حنفى، محب الدين، سيد محمّد مرتضى حسينى، تاج العروس من جواهر القاموس، چاپ نهم، دار الفكر للطباعة و النشر و التوزيع، بيروت، 1414 ه‍ ق.
112. هاشمی شاهرودی، سيّد محمود، بحوث فی علم الاصول، چاپ دوم، موسسه الغدیر، قم،1417 ه ق.

منابع فارسی

1. اردبیلی، محمّدعلی، حقوق جزای عمومی، نشر میزان، تهران،1392.
2. اسماعیل زاده، مرتضی علی، ورزش شطرنج، انتشارات فرهنگ بوستان، تهران،1388.
3. اسماعیلی، اسماعیل، اکل مال به باطل در بینش فقهی شیخ انصاری، مجله فقه، شماره 1،1373.
4. امامی، اسدالله، صفایی، سيّدحسین، حقوق خانواده (نکاح و انحلال آن)، چاپ سی و پنجم، نشر میزان، تهران،1392.
5. امامی، سيّدحسن، حقوق مدنی، چاپ چهارم، انتشارات کتاب فروشی اسلامیه، تهران،1366.
6. باریکلو، علیرضا، عقود معین (عقودمشارکتی، توثیقی و غیرلازم)، انتشارات مجد، تهران،1388.
7. بروجردى، اقا حسین طباطبایى، منابع فقه شیعه – مترجمان: حسينيان قمى، مهدى – صبورى، محمّدحسین، انتشارات فرهنگ سبز، تهران، 1429 ه‍ ق.
8. برهان تبریزی، محمّدبن حسین خلف، برهان قاطع، نشرنیما، تهران،1380.
9. بهرامی احمدی، سو استفاده از حق، چاپ سوم، انتشارات اطلاعات، تهران،1370.
10. همو، ضمان قهری (مسئولیت مدنی) انتشارات دانشگاه امام صادق، تهران،1391.
11. همو، کلیات عقود و قراردادها، چاپ دوم، انتشارات میزان، تهران،1386.
12. تبریزى، جواد بن على، استفتاءات جديد، چاپ دوم، انتشارات مدرسه امام على بن ابى طالب عليه السلام، قم، 1427 ه‍ ق.
13. تفضلی، ابوالقاسم، ناصری مرتضوی، حورا، تخته نرد، تقدیر یا تدبیر انتشارات عطایی، تهران،1383.
14. تفضلی، احمد، تاریخ ادبیات ایران پیش از اسلام، نشر سخن، تهران،1376.
15. دریایی، تورج، تاریخ دوره میانه، نشر توس تهران،1388.
16. جابری عرب‌لو، محسن، فرهنگ اصطلاحات فقه فارسی، انتشارات امیرکبیر، تهران،1362.
17. جعفرپور، محمّدهادی، کلیات حقوق جزای عمومی، چاپ پنجم، انتشارات آثار اندیشه، تهران،1388.
18. جعفری لنگرودی، محمّدجعفر، جواز و لزوم در عقود و ایقاعات، چاپ سوم، انتشارات کتابخانه گنج دانش، تهران،1382.
19. همو، مبسوط در ترمینولوژی حقوق، انتشارات کتابخانه گنج دانش، تهران،1378.
20. لنگرودى، محمّدجعفر، ترمینولوژی حقوق، چاپ سیزدهم، نشر گنج دانش، تهران،1382.
21. حائری شاه باغ،سیّدعلی، شرح قانون مجازات، شرح قانون مدنی، انتشارات کتابخانه گنج دانش، تهران،1374.
22. حبیب زاده، محمّد جعفر، محاربه و افساد فی الارض، مؤسسه كیهان تهران،1370.
23. خامنه‌اى، سيّد على، اجوبۀ الاستفتائات، بی چا،‌ دفتر معظم له، قم، 1424 ق.
24. حلّى سيورى، مقداد بن عبد اللّه، کنز العرفان في فقه القرآن، مترجم: عبد الرحيم عقيقى بخشايشى، انتشارات نویداسلام، قم،1371.
25. دادبان، حسن، حقوق جزای عمومی انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی، تهران،1377.
26. دهخدا، علی اکبر، لغت نامه، انتشارات دانشگاه تهران، تهران، 1373.
27. ره پیک، حسن، حقوق مدنی (عقودمعین)، چاپ سوم، انتشارات خرسندی، تهران،1387.
28. زراعت، عباس، شرح قانون مجازات اسلامی، چاپ دوم، نشر ققنوس، تتهران،11388.
29. ساکی، محمّدرضا، حقوق جزای عمومی (جرم و پدیده جنایی)، انتشارات جنگل جاودانه،1392.
30. سلیمی، صادق، جرائم سازمان یافته بین المللی، انتشارات صدرا، تهران،1382.
31. سیاح، احمد، فرهنگ بزرگ جامع نوین، نشر كتاب‏فروشى اسلامى، تهران، بى‏تا.
32. شامبیاتی، هوشنگ، جزای عمومی، چاپ یازدهم، انتشارات مجد، تهران،1392.
33. ­­­شهیدی، مهدی، اصول قراردادها و تعهدات، چاپ پنجم، انتشارات مجد، تهران،1388.
34. همو،تشکیل قراردادها و تعهدات،چاپ نهم،انتشارات مجد،تهران،1387.
35. صانعی، پرویز، جزای عمومی نشر طرح نو، تهران،1383.
36. صفایی، سيّد حسین و رحیمی، حبیب الله، مسئولیت مدنی، (الزامات خارج از قرارداد)، چاپ پنجم، انتشارات سمت، تهران،1392.
37. همو، مقالاتی درباره حقوق مدنی و تطبیقی، انتشارات میزان، 1375.
38. همو، اشخاص و اموال، چاپ هفتم، انتشارات میزان، تهران،1387.
39. طاهری، حبیب الله، حقوق مدنی، چاپ دوم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به حوزه علمیه قم، قم،1418.
40. طباطبایى، سيّد محمّد حسین، المیزان فی تفسیر القران، ترجمه سيّد محمّد باقر موسوى همدانى، چاپ سوم، كانون انتشارات محمّدى، تهران 1362.
41. عمید، حسین، فرهنگ عمید، انتشارات امیركبیر، تهران، چاپ دوم، 1371.
42. عمیدزنجانى، عباس على ، قواعدفقه جزا، چاپ چهارم، انتشارات سمت، تهران، 1391.
43. فلاح عدل، ابوالقاسم، شطرنج، چاپ سوم، انتشارات هاشمی سودمند، تهران،1392.
44. فیض، علیرضا، مبادی فقه و اصول، چاپ هفتم، انتشارات دانشگاه تهران، تهران،1374.
45. ­­­فیض، علیرضا، مقارنه و تطبیق در حقوق جزای اسلام، چاپ سیزدهم، انتشارات سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تهران،1390.
46. قاسم زاده سيّد مرتضی، ره پیک، حسن، کیانی، عبدالله، تفسیر قانون مدنی، انتشارات سمت، تهران،1382.
47. قاسمی، حامد، حقوق مدنی، (شرایط اساسی تشکیل قرارداد) انتشارات دراک، تهران،1387.
48. قربان پور، یوسف، فرهنگ نامه شطرنج انتشارات خرسندیان، تهران،1383.
49. کاترین الیت، فرانسیس کوئین، حقوق جزا، ترجمه آوا واحدی نوایی و نسترن غضنفری، انتشارات میزان، تهران،1387.
50. ­­­کاتوزیان، ناصر، دوره مقدماتی حقوق مدنی (قرارداد-ایقاع)، چاپ چهارم، شرکت سهامی انتشار، تهران،1390.
51. همو، حقوق مدنی (مشارکت‌ها و صلح)، چاپ دوم، نشر دادگستر، تهران، 1379.
52. همو، دوره مقدماتی حقوق مدنی (قواعدعمومی قراردادها)، چاپ ششم، انتشارات میزان، تهران،1387.
53. همو، کلیات حقوق، شرکت سهامی انتشار، تهران،1384.
54. همو، اعمال حقوقی، قرارداد و ایقاع، چاپ سوم، شرکت سهامی انتشار، تهران،1374.
55. همو، الزام‌های خارج از قرارداد، انتشارات دانشگاه تهران، تهران،1374.
56. همو، حقوق مدنی (دوره 4 جلدی)، چاپ نهم، شرکت سهامی انتشار، تهران،1375.
57. همو، منطق حقوق، شرکت سهامی انتشار، تهران،1358.
58. همو، دوره حقوق مدنی، معاملات معوض و عقود تملیکی (عقودمعین)، شرکت سهامی انتشار، تهران،1377.
59. همو، دوره مقدماتی حقوق مدنی (اموال و مالکیت)، چاپ دهم، شرکت سهامی انتشار، تهران،1387.
60. همو، قواعد عمومی قراردادها، چاپ پنجم، شرکت سهامی انتشار، تهران،1380.
61. همو، مقدمه علم حقوق و مطالعه در نظام حقوقی ایران، چاپ پنجاه و هشتم، شرکت سهامی انتشار، تهران،1386.
62. گرجی، ابوالقاسم، حقوق جزای عمومی اسلام، نشریه موسسه حقوق تطبیقی، شماره 6.
63. گلدوزیان، ایرج، محشای قانون مجازات اسلامی، چاپ دهم، انتشارات مجد، تهران، 1387.
64. گلکاریان، قدیر، فرهنگ حقوقی (آل بی کروزن)، نشر دانشیار، تهران،1387.
65. گودرزی، محمود، آیین استنباط در حقوق اسلامی، چاپ سوم، انتشارات مجد، تهران،1388.
66. لطیفی، عباس، تئوری بازی شطرنج انتشارات فرزین، تهران،1387.
67. محسنی، مرتضی، دوره حقوق جزای عمومی، انتشارات گنج دانش، تهران،1382.
68. محقق داماد، سيّد مصطفی، اصول فقه، دفتر دوم، چاپ دوم، مرکزنشر اسلامی، تهران،1381.
69. همو، قواعد فقه مدنی، چاپ هشتم، نشر علوم اسلامی، تهران،1377.
70. مایزلیس، ایلیا لویچ. تئوری بنیادی شطرنج. ترجمه رضا رضایی، چاپ سوم، نشر ساغر و فرزین، تهران، ۱۳۷۸.
71. محمّدی، حمید، ضبط، مصادره و استرداد اموال انتشارات کتابخانه گنج دانش، تهران،1375.
72. محمّدی، علی، شرح مکاسب، چاپ هشتم، انتشارات دارالفکر، قم،1390.
73. مردانی، خیرالله، جزوه شطرنج در نظر قران و رهبران اسلام، نشر آیین جعفری، تهران،360.
74. مركز مطالعات و تحقیقات اسلامى – پژوهشكده فقه و حقوق، ماخذ شناسى قواعد فقهى، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم، قم، 1421 ه‍ ق.
75. مصاحب، غلامحسین، دایرۀ المعارف مصاحب، چاپ سوم، انتشارات امیرکبیر، تهران،1380.
76. مطهرى، مرتضى، فقه و حقوق (مجموعه اثار)، چاپ هفتم، انتشارات صدرا، قم،1416 ه‍ ق.
77. معین، محمّد، فرهنگ معین، چاپ هشتم، انتشارات امیرکبیر، تهران،1371.
78. مکارم شیرازی، ناصر، با هکاری جمعی از علما، تفسیر نمونه، چاپیازدهم، انتشارات دارالکتب اسلامیه، تهران،1368.
79. همو، رساله توضیح المسائل، چاپ پنجاه و دوم، انتشارات مدرسه امام امير المؤمنين، قم، 1429 ق.
80. همو، با جمعی از همكاران، پيام قرآن، انتشارات مدرسه امام امير المؤمنين، قم، 1367.
81. موسوی خمینی، سیّد روح الله، توضیح المسائل، چاپ هشتم دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، قم، 1424 ه‍ ق.
82. میرسعیدی، سيّدمنصور، مسئولیت کیفری، انتشارات میزان، تهران،1383.
83. میرمحمّدصادقی، حسین، تحلیل مبانی حقوق جزا، چاپ دوم، انتشارات جهاد دانشگاهی شهید بهشتی، 1374.
84. نجف‌ابادى، حسین على منتظرى – مترجم: صلواتى، محمود و شكورى، ابو الفضل، مبانى فقهى حكومت اسلامى، موسسه كیهان، قم، 1409 ه‍ ق.
85. نقدی وند، عزیز، تخته نرد از دیدگاه تاریخ و ادبیات، انتشارات کلیدر، تهران، 1382.
86. وجدی، محمّدفرید، دایرۀ المعارف وجدی، انتشارات دایرۀ المعارف قرن، قم،1343 ه ق.
87. ­­­ولیدی، محمّدصالح، حقوق جزای عمومی، چاپ دهم، انتشارات سمت، تهران،1385.
88. هاشمى شاهرودى، سيّد محمود و همکاران، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، موسسه دائره المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل بیت علیهم السلام، قم، 1426 ه‍ ق.
89. یو، آل، اورباخ، مدرسه شطرنج، ترجمه ابراهیم دارابی، چاپ دوم، انتشارات ققنوس تهران،1377.
90. یوسف پور، قربان، رفیع نژاد، محمّد، آموزش شطرنج، انتشارات تندیس، تهران،1388.

مقالات و پایان نامه‌ها

1. افشار قوچانی، زهره، قوه­ی قاهره و مسئولیت مدنی، ماهنامه­ی کانون وکلا، شماره­ی 113.
2. ایمانی شیرکلایی، کیامرث، پایان نامه جرم قمار و جرائم مربوط به آن در حقوق جزای ایران، دانشگاه تهران،1379.
3. عقیقی بخشایشی، رحیم، آفات قماربه نقل از مجله درس‌هایی از مکتب اسلام، سال سیزدهم،1350، شماره 7.
4. زراعتی، فاطمه، پایان نامه قواعد فقهی باب بیع، دانشگاه آیت الله حائری میبد،1392.
5. واثقی راد، محمّدحسین، شطرنج، مجله فقه، شماره 1، پاییز 1373.