مبانی نظری و پیشینه پژوهشی بررسی افضلیت حضرت علی در صحیح صحاح سته

با سحافایل در خدمت شما هستیم با «پیشینه پژوهشی و تحقیق و مبانی نظری بررسی افضلیت حضرت علی در صحیح صحاح سته» که بطور کامل و جامع به این مبحث پرداخته و نیاز شما را به هرگونه جستجوی بیشتری برطرف خواهد نمود.

فهرست محتوا

 

فهرست مطالب ‌

فصل اول: کلیات و مفاهیم

گفتار اول: کلیات

تعریف مساله

پیشینه تحقیق

جنبه جدید بودن ونوآوری تحقیق

ضرورت تحقیق

هدف تحقیق

سئوالات تحقیق

سئوال اصلی

سئوالات فرعی

فرضیه اصلی

روش انجام تحقیق

گفتار دوم: مفاهیم

افضلیت در لغت و کلام

امام و امامت

شرایط امام و ویژگیهای امام

صحاح سته

شخصیت امام علیj

فصل دوم: معرفی صحاح سته

گفتار اول: صحیح بخاری

نگاهی به زندگی بخاری

بخاری در نگاه محدّثان اهل سنّت

کتاب صحیح بخاری در نگاه اهل سنت

بررسی صحیح بخاری

نقل به معنی

نقل حدیث مجعول

نقل حدیث از افراد مجهول یا کذّاب

نقل ناقص حدیث

گفتار دوم: صحیح مسلم

مهمترین تالیفات مسلم

دیدگاه برخی از صاحب نظران اهل سنت در باره ی مسلم

تذکار

گفتار سوم: سنن ابن ماجه

آثار ابن ماجه

دیدگاه برخی از صاحب نظران اهل سنت

گفتار چهارم: سنن ترمذی

تالیفات ترمذی

تذکار

دیدگاه برخی از صاحب نظران اهل سنت

گفتار پنجم: سنن ابی داود

دیدگاه برخی از صاحب نظران اهل سنت

گفتار ششم: سنن نسایی

آثار نسائی

فصل سوم: بررسی دلیل افضلیت امام

مقدمه

امام در لغت و کلام

رویکرد اهل سنت به مساله امامت

ویژگیها و مختصات امام نزد عامه

امامت مفضول

رویکرد امامیه به مساله امامت

ویژگیها و مختصات امام نزد امامیه

امامت افضل

فصل چهارم: روایات افضلیت امام علیj در صحاح سته

مقدمه

گفتاراول: روایات مشترک

گفتار دوم: روایات مختص

فصل پنجم: بررسی روایات

مقدمه

گفتار اول: حدیث ثقلین

گفتار دوم: حدیث منزلت

گفتار سوم: حدیث ولایت

گفتار چهارم: حدیث رایت

گفتار پنجم: معیار شناخت مؤمن و منافق

نتیجه گیری کلی

برتری امام علیj بر همه صحابه به اعتراف علمای اهل سنت

تمسک به ثقلین

منزلت

ولایت

امام علی و مودت

امام علیj برادر پیامبر

امام علی و تربیت الهی

محبوبترین خلق نزد خداوند

امام علی دانا ترین صحابه

معیار مومن و منافق

معیار سلم و حرب

باغی بودن دشمن حضرت

منابع و مآخذ

 

گفتار اول: کلیات

تعریف مساله

یکی از مسایل مورد اختلاف میان شیعه و برخی از فرق اهل سنت مساله افضلیت امام علیj از دیگر خلفا و صحابه است. از آنجاییکه یکی از ادله اثبات امامت و خلافت بلافصل امیرالمومنینj افضلیت ایشان است این مساله اهمیت پیدا می‌کند لذا در این رساله ما در صدد اثبات افضلیت آن حضرت بر اساس روایات و احادیث وارده بخصوص در صحاح سته هستیم که مهمترین و با اعتبار ترین کتب روایی در میان فرق عامه است.

افضلیت امام علیj به نظر ما از بدیهیات تاریخ است؛ یعنی اگر کسی تاریخ اسلام را حتی در منابع برادران اهل تسنن مطالعه کند، برایش هیچ تردیدی باقی نمی‌ماند که حضرت علیj افضل و برترین صحابه است. شما می‌توانید کتاب عبدالفتاح عبدالمقصود یا کتاب‌های دیگر برادران اهل تسنن را بخوانید؛ روایاتی که در باب اهل بیت و امام علیj در آنها وجود دارد، در صحاح سته و دیگر کتب اهل تسنن، تاریخ یعقوبی و تاریخ‌های دیگر، ملاحظه خواهید کرد که این مسئله از قطعیات تاریخ است؛ یعنی اگر کسی با تاریخ اسلام حتی از ناحیه کتب اهل سنت آشنایی پیدا کند، حتی اگر مسلمان هم نباشد، ولی ملاک را تاریخ اسلام بگیرد، حتی آیات و روایات را هم کنار بگذارد و تاریخ اسلام و مجاهدت‌های امامj، صبر ایشان، تلاش ایشان، زندگی ایشان و سیره عملی ایشان را ببیند، در افضلیت ایشان تردید نمی‌کند ؛ پس به نظر ما افضل بودن امام علیj از بدیهیات تاریخ اسلام است؛ و از آنجا که یکی از برجسته ترین مسایل مطرح در جامعه اسلامی موضوع مرجعیت و تعیین این مرجع در میان امت پس ار رسول اللهk است. در این نوشتار برآنیم تا براساس مهمترین مبانی و کتب روایی عامه یعنی صحاح سته که بالاترین ارزش روایی را در میان اهل سنت دارند به بیان اقرار آنها به افضلیت حضرت امیرالمونین علیj بپردازیم.

پیشینه تحقیق

شواهد و مستندات تاریخی گواه بر آن است که اهل بیت از زمان رسول الله تاکنون مورد احترام و تکریم بوده اند و بسیاری از صحابیان و تابعیان ستایش‌ها و مراجعات بسیار به این بزرگواران خصوصاً حضرت علیj داشته اند، این ادعا را می‌توان با بررسی در متون روایی و تفسیری و کلامی به اثبات رسانید، شاهد این ادعا کتب فراوانی است که بزرگان شیعه و اهل سنت در بیان مناقب و فضایل امیرالمومنین در طی قرون به رشته تحریر در آورده اند. از جمله می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

جواهر المطلوب فی فضایل علی بن ابیطالبj، فخر الدین بن محمد علی طریحی 1085 ه ق.

1001 فضلیت از امیرالمؤمنین علیj در کتب اهل سنت، محمدرضا رمزی اوحدی.

مدینه المعاجز، هاشم بن سلیمان بحرانی، ترجمه سید غریب عساکره.

اختصاصات حضرت علیj، حسین عمادزاده.

امام علی بن ابیطالبj، عبدالفتاح عبدالمقصود، ترجمه سید محمد مهدی جعفری.

خصائص امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب، احمد بن علی نسائی، نصرالله آیتی مقدم.

کشف الیقین فی فضائل امیرالمؤمنین، حسن بن یوسف حلی (علامه حلی).

سیمای امام علی به روایت اهل سنت، هاشم بن سلیمان بحرانی، ترجمه محمد امینی.

فضایل مختصه امیرالمومنینj از دیدگاه قران، حدیت و تاریخ، نرجس سادات نژاد حسینیان، پایان نامه کارشناسی ارشد.

حدیث ثقلین در اثبات امامت، مهدی منصوری فر، تحقیق پایانی سطح سه حوزه علمیه قم.

با این همه، پژوهش و نگارشی جامع و مستقل در باره افضلیت حضرت علیj در صحاح سته کمتر به انجام رسیده است و بیشتر به مرجعیت علمی ، سیاسی و دینی آن حضرت پرداخته اند و محدوده این پژوهشها یا در دامنه وسیعی از کتب روایی – کلامی اهل سنت و شیعه پرداخته شده و شامل تمام کتب حدیثی و تفسیری و… می‌شده یا محدود به یکی از کتب خاص بوده است، لکن ما در این رساله برآنیم تا این موضوع را یعنی افضلیت حضرت امیر را در صحاح سته – منحصراً – که مهمترین و صحیح ترین کتب روایی از منظر اهل سنت می‌باشند مورد بررسی قرار داده و با طرح مسئله تقدم افضل بر مفضول به اثبات افضلیت امیرالمومنینj بر دیگر صحابه بپردازیم.

 

فهرست منابع

قران کریم

نهج البلاغه

1- ابن الحدید معتزلی، شرح نهج البلاغه، محمد ابوالفضل ابراهیم، دارا احیا الکتب العربیه، بیروت 1993 م.

2- ابن أثیر الجزری، عز الدین بن الأثیر أبی الحسن علی بن محمد، أسد الغابة فی معرفة الصحابة، عادل

3- أحمد الرفاعی، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، لبنان، الطبعة: الأولى، 1417 ه 1996 م.

4- ابن تیمیة، أحمد بن عبد الحلیم الحرانی، منهاج السنة النبویة، محمد رشاد سالم دار مؤسسة قرطبة الطبعة: الأولى، .- 1406.

5- ابن جوزی، ابوالفرج عبدالرحمن، العلل المتناهیه فی احادیث الواهیه، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1998.

6- ابن حجر عسقلانی، لسان المیزان، دارصادر ، بیروت، ۱۹۸۶.

7- ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، بردوسی زاده, محمدبن محمد، طبعخانه عامره، استانبول، 1280ق.

8- ابن حزم، الفصل فی الملل، دار ابن هیثم، قاهره، 2005 م.

9- ابن عساکر الدمشقی الشافعی، تاریخ مدینة دمشق وذکر فضلها وتسمیة من حلها من الأماثل، محب الدین أبی سعید عمر بن غرامة العمری، دار الفکر، بیروت، 1995.

10- ابن قیم جوزیه، المنار، ابوعده، عبدالفتاح، مکتبة المطبوعات الاسلامیه، ۱۳۹۰ق.

11- ابن کثیر الدمشقی، ابوالفداء إسماعیل بن عمر القرشی، البدایة والنهایة، مکتبة المعارف، بیروت 2001م.

12-ابن کثیر قرشی دمشقی، ابوالفدا اسماعیل، السیره النبویه، مصطفی عبدالواحد، بیروت، دارالمعرفه، 2008م.

13-آمدی، سیف الدین، غایه المرام فی علم الکلام، المجلس الاعلی لشون الاسلامیه، بیروت، 1394ق.

14 – احمد محمد شاکر، الباعث الحثیث، احمد الاثری عالم الکتب، بیروت، 2006 م.

15 -اسکافی معتزلی، ابوجعفر محمد بن عبدالله، المعیار و الموازنه، شیخ محمدباقر محمودی، دارالکتب العلمیه، 1998.

16- الإیجی، عضد الدین، کتاب المواقف، عبد الرحمن عمیرة، دار الجیل، لبنان، بیروت، الطبعة: الأولى، 1417هـ، 1997م.

17- الأصبهانی، ابو نعیم أحمد بن عبد الله، حلیة الأولیاء وطبقات الأصفیاء، دار الکتاب العربی، بیروت، الطبعة: الرابعة، 1405ق.

18- الأنصاری القرطبی، ابوعبد الله محمد بن أحمد الجامع لأحکام القرآن، دار الشعب، القاهرة، 2003 م.

19- امین، احمد، ضحی الاسلام، النهضة المصریه، القاهره، ۱۹۶۲.

20- امینی، ابراهیم، بررسی مسائل کلی امامت، موسسه بوستان کتاب، قم 1386 ش.

21- إبن أبی شیبة الکوفی، ابوبکر عبد الله بن محمد، الکتاب المصنف فی الأحادیث والآثار، کمال یوسف الحوت، مکتبة الرشد، الریاض، الطبعة: الأولى، 1409ق.

22- إبن حزم الأندلسی الظاهری، ابومحمد علی بن أحمد بن سعید، المحلى، لجنة إحیاء التراث العربی، دار الآفاق الجدیدة، بیروت.1998 م.

23- أبو یعلی الموصلی التمیمی، أحمد بن علی بن المثنی، مسند أبی یعلی، حسین سلیم أسد، دار المأمون للتراث – دمشق، الطبعة: الأولى، 1404ق.

24- ألبانی، محمد ناصر ، ظلال الجنة، المکتب الإسلامی، بیروت، الطبعة: الثالثة، 1413هـ 1993م.

25- أحمد بن حنبل، مسند أحمد بن حنبل، ، مؤسسة قرطبة، مصر.؛2004 م.

26- باقلانی، ابوبکر، تمهیدالاوائل و تلخیص الدلائل، موسسه الکتب الثقافیه، بیروت، 1414 ق.

27- ــــــــــــ، التمهید فی الردعلی الملحدة و المعطله و الرافضه و الخوارج و المعتزله، دارالفکر العربی، قاهره، 1366 ق.

28- بخاری الجعفی، ابوعبدالله محمد بن إسماعیل، صحیح البخاری، مصطفی دیب البغا، دار ابن کثیر، الیمامة، بیروت، الطبعة: الثالثة، 1407ق.

29- ـــــــــــــــــــ، التاریخ الصغیر، محمد ابراهیم زاید، دارالمعرفه، بیروت، 1406 ق.

30- بغدادی، عبد القادر بن عمر، خزانة الأدب ولب لباب لسان العرب، محمد نبیل طریفی، امیل بدیع الیعقوب، دار الکتب العلمیة، بیروت، الطبعة: الأولى، 1998م.

31- ترمذی السلمی، ابوعیسی محمد بن عیسی، سنن الترمذی، أحمد محمد شاکر وآخرون، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، 1987 م.

32- تفتازانی، سعد الدین، شرح المقاصد، عبدالرحمن عمیره، شریف رضی، قم، 1371 ق.

33- تمیمی البستی، محمد بن حبان بن أحمد ابوحاتم، صحیح ابن حبان بترتیب ابن بلبان، شعیب الأرنؤوط، مؤسسة الرسالة، بیروت، الطبعة: الثانیة، 1414ق.

34- تمیمی بستی، محمدبن حبان احمد ابی حاتم، کتاب الثقات، حیدرآباد دکن، دائره المعارف العثمانیه، ۱۴۰۲ق.

35- جرجانی، سید شریف، التعریفات، دارالفکر، بیروت، 1418 ق.

36- جوینی، الارشاد الی قواطع الاد له فی اصول، محمد یوسف موسی، مکتبه الخانجی، مصر، 1369.

37- حاکم حسکانی، عبدالله بن احمد، شواهد التنزیل، شیخ محمدباقر محمودی، مجمع احیاء الثقافه الاسلامیه، ۱۴۲۷ق.

38- حسنی، هاشم معروف، پژوهشی تطبیقی در احادیث بخاری و کلینی، بنیاد پژوهای اسلامى، مشهد، 1373.

39- حکیم ترمذی، محمدبن علی، نوادر الاصول، محمدی شجاعی، مکتبه الامام البخاری، قاهره، 2008م.

40- حلی، جمال الدین حسن بن یوسف، کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، موسسه اعلمی، بیروت، 1399 ق.

41- ــــــــ ، نهج الحق و کشف الصدق، دارهجرت، قم، 1407 ق.

42- ــــــــ ، الباب حادی العشر، مهدی محقق، موسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی، 1376.

43- خطیب بغدادی، احمدبن علی، تاریخ بغداد، محمدی شجاعی، مطبعه السعاده، قاهره، 1349ق.

44- دمشقی شافعی، محمدبن احمد، جواهر المطالب فی مناقب الامام علیc، قم، مجمع احیاء الثقافه الاسلامیه، 1420 ق.

دهخدا، علی اکبر، لغت نامه دهخدا، دانشگاه تهران، تهران ۱۳۷۲ ش.

45- دینوری، عبد الله بن مسلم، الإمامة والسیاسة، خلیل المنصور، دار الکتب العلمیة، بیروت، 1418ق.

46- ذهبی، محمد بن احمد ارنووط، شعیب، سیر اعلام النبلاء، موسسة الرساله، بیروت، ۱۴۱۳ق.

47- ــــــــــــــــــــــ، تذکره الحفاظ ، دارالحیاء التراث العربی، بیروت، ق۱۳۷۴.

48- ــــــــــــــــــــــ، میزان الاعتدال فی نقد الرجال، الشیخ علی محمد معوض والشیخ عادل أحمد عبدالموجود، دار الکتب العلمیة، بیروت، الطبعة: الأولى، 1995م.

49- ــــــــــــــــــــــ، الکاشف فی معرفة من له روایة فی الکتب الستة، ، محمد عوامة، دار القبلة للثقافة الإسلامیة، مؤسسة علو، جدة، الطبعة: الأولى، 1413ق.

50- ــــــــــــــــــــــ، تاریخ الإسلام ووفیات المشاهیر والأعلام، د. عمر عبد السلام تدمرى، دار الکتاب العربی، لبنان/ بیروت، الطبعة: الأولى، 1407ق.

51- رازی، شیخ السلام، الجرح و التعدیل، دار احیاء التراث العربی، بیروت، 1371ق.

52- راغب اصفهانی، حسن بن محمد، المفردات فی غریب القران، بیروت، دارالعلم الدار الشامیه، 1412 ق.

53- رویانی، أبو بکر محمد بن هارون، مسند الرویانی، أیمن علی أبو یمانی، مؤسسة قرطبة، القاهرة، الطبعة: الأولى، 1416ق.

54- زیعلی، جمال الدین، نصب الرایه لاحادیث الهدایه، عبدالفتاح، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 2003م.

55- زمخشری، جارالله، الکشاف عن حقایق غوامض القران، مسعود انصاری، ققنوس ، تهران، 1391.

56- سخاوی شافعی، محمدبن عبدالرحمن، استجلاب ارتقاء الغرف، نزار المنصوری، موسسه المعارف الاسلامیه، قم، 1379 ش.

57- سیوطی، جلال الدین أبو الفضل عبد الرحمن بن أبی بکر، جامع الاحادیث (الجامع الصغیر وزوائده والجامع الکبیر)، ، طبق برنامه الجامع الکبیر.

58- شیبانی، ابوعبد الله أحمد بن حنبل، فضائل الصحابة، وصی الله محمد عباس، مؤسسة الرسالة، بیروت، الطبعة: الأولى، 1403ق.

شجاع کیهانى,جعفر، نامه ی دانشوران، اهل قلم، تهران، 1381.

59- صالحی الشامی، محمد بن یوسف، سبل الهدى والرشاد فی سیرة خیر العباد، ، عادل أحمد عبد الموجود وعلی محمد معوض، دار الکتب العلمیة – بیروت، الطبعة: الأولى، 1414ق.

60- صباغی یوسف، بررسی رجال صحیحین، بی نا، بی جا، ‑کتابخانه مرکزاسناددانشگاه فردوسی.

61- صدوق، محمدبن علی، معانی الاخبار، علی اکبر غفاری، انتشارات اسلامی، قم، 1361 ش.

62- طبرانی، ابوالقاسم سلیمان بن أحمد بن أیوب، المعجم الکبیر، حمدی بن عبدالمجید السلفی، مکتبة الزهراء – الموصل، 1404 ق.

63- طبری، أبی جعفر محمد بن جریر تاریخ الطبری، دار الکتب العلمیة، بیروت. 2006م.

64- طبری، احمدبن عبدالله، ذخائرالعقبی، مکتبه القدسی، قاهره، 1356 ق.

65- طوسی، محمدبن حسن، الاقتصاد فی ما یتعلق بالاعتقاد، دار الاضواء، بیروت، 1406 ق.

66- ـــــــــــ، الاقتصاد الهادی إلی طریق الرشاد، کتابخانه چهلستون، تهران، 1400 ق.

67- ــــــــــــ، نقد المحصل، حمید قلندری، غلام عباس حسنوند، انتشارات هادی، قم، 1390 ش.

68- طیالسی البصری، سلیمان بن داوود ابوداوود الفارسی، مسند أبی داوود الطیالسی، دار المعرفة، بیروت. 1998م.

69- عبدالله بن عدی، الکامل فی ضعفاء الرجال، دارالفکر، بیروت، 1409 ق.

70- عجلی، احمد بن عبدالله، معرفه الثقات، مدینه المنوره، مکتبه الدار، 1405ق.

71- عسقلانی الشافعی، أحمد بن علی بن حجر ابوالفضل، الإصابة فی تمییز الصحابة، علی محمد البجاوی، دار الجیل، بیروت، الطبعة: الأولى، 1412 ق.

72- ـــــــــــ، تقریب التهذیب، محمد عوامة، دار الرشید سوریا، الطبعة: الأولى، 1406 ق.

73- عظیم آبادی، محمد شمس الدین حق، عون المعبود و شرح سنن ابی داوود، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1423ق.

74- عظیمی فر، علی رضا، قران و امامت اهل بیت، قم، انتشارات دانشکده اصول الدین، 1389.

75- عمربن شاهین. فضائل سیده النساء، مکتبة التربیة الاسلامیة، بی جا، ۱۹۹۰ م.

76- علم الهدی، سیدمرتضی علی بن حسین موسوی، الذخیرة فی علم الکلام، سید احمد حسین، موسسه نشراسلامی، قم، 1411 ق.

77- عینی الغیابی الحنفی، بدر الدین ابومحمد محمود بن أحمد، عمدة القاری شرح صحیح البخاری، دار إحیاء التراث العربی، بیروت.1998 م.

78- غزالی، ابوحامد، الاقتصاد فی الاعتقاد، مکتبه الهلال، بیروت، 1993 م.

79- فخر رازی، محمد بن عمر، نهایه العقول فی درایه الاصول،

80- قاضی عبدالجبار، شرح اصول الخمسه، عبدالکریم عثمان، کتابفروشی وهبه، بیروت، 1416 ق.

81- ـــــــــــــ، المغنی فی ابواب التوحید و العدل، محمود محمد قاسم، الدار المصریه للتالیف و الترجمه، مصر، 1358 ق.

82- قاری، علی بن سلطان محمد، مرقاه المفاتیح، دارالکتب العلمیه، بیروت، ۱۳۸۱ ق.

83- کتانی، محمد بن جعفر، نظم المتناثر فی الحدیث، جعفر حسنی ادریس، دارالکتب العلمیه، بیروت، 1983 م.

84- کلینی، محمدبن یعقوب، اصول کافی، علی اکبر غفاری، دارالکتب الاسلامیه، تهران، 1365 ش.

85- مالکی، حسن بن فرحان، نحو انقاذ التاریخ الاسلامی، بی جا، موسسه الیامه الصحیفه.

86- ماوردی البصری الشافعی، أبو الحسن علی بن محمد بن حبیب، الأحکام السلطانیة والولایات الدینیة، دار الکتب العلمیة، بیروت، 1405ق.

87- مبارکفوری، أبو العلا محمد عبد الرحمن بن عبد الرحیم، تحفة الأحوذی، بشرح جامع الترمذی، دار الکتب العلمیة، بیروت. 1420ق.

88- مجلسی، محمد باقر، حق الیقین، انتشارات علمیه اسلامیه، تهران، کتابخانه دیجیتال نور www.noorlib.ir/

89- محمود ابوریه، اضواء علی السنه محمدیه، موسسه فرهنگی و اطلاع رسانی تبیان، قم، 1387.

90- مزی، ابوالحجاج یوسف بن الزکی عبدالرحمن، تهذیب الکمال، بشار عواد معروف، مؤسسة الرسالة – بیروت، الطبعة: الأولى، 1400ق.

91- مناوی، محمد عبد الرؤوف بن علی بن زین العابدی، فیض القدیر شرح الجامع الصغیر، المکتبة التجاریة الکبری، مصر، الطبعة: الأولى، 1356ق.

92- مفید، محمدبن نعمان، اوائل المقالات فی المذاهب والمختارات، کنگره شیخ مفید، قم، 1413 ق.

93- نجمی، محمدصادق ، سیری در صحیحین، دفتر انتشارات اسلامی، قم، ۱۳۵۹.

94- نجفزاده بارفروش، دانش حدیث، ، محمدباقر، موسسه انتشارات جهاد دانشگاهی، تهران ، ۱۳۷۳.

95- نسایی، ابو عبد الرحمن، احمد بن شعیب بن علی، خصایص امیر مومنان علی بن ابی طالب احمد میرین البلوشی، مکتبة المعلا، الکویت الطبعة: الأولى، 1406 ق.

96- نیسابوری، مسلم بن الحجاج أبو الحسین القشیری صحیح مسلم، محمد فؤاد عبد الباقی، دار إحیاء التراث العربی، بیروت.1407 ق.

97- نظام الدین وجماعة من علماء الهند، الفتاوى الهندیة فی مذهب الإمام الأعظم أبی حنیفة النعمان، دار الفکر، بیروت، 1411 ق.

98- نمری القرطبی المالکی، ابوعمر یوسف بن عبد الله بن عبد البر، الاستیعاب فی معرفة الأصحاب علی محمد البجاوی، دار الجیل، بیروت، الطبعة: الأولى، 1412ق.

99- نمیری البصری، ابوزید عمر بن شبة، تاریخ المدینة المنورة، علی محمد دندل ویاسین سعد الدین بیان، دار الکتب العلمیة، بیروت، 1417 ق.

100- نووی دمشقی، یحیی بن شرف، صحیح مسلم بشرح النووی، بیروت دارالکتاب العربی، 1407ق.

101- نیسابوری، محمد بن عبدالله، المستدرک علی الصحیحین، ، دار الکتب العلمیة، بیروت، الأولى، 1411ق.

102- نیسابوری، مسلم بن الحجاج أبو الحسین القشیری صحیح مسلم، محمد فؤاد عبد الباقی، دار إحیاء التراث العربی، بیروت.1407 ق.

103- هندی، علاء الدین علی المتقی بن حسام الدین، کنز العمال فی سنن الأقوال والأفعال، محمود عمر الدمیاطی، دار الکتب العلمیة – بیروت، الطبعة: الأولى، 1419ق.

104- هیثمی، ابوالعباس أحمد بن محمد بن علی ابن حجر، الصواعق المحرقة علی أهل الرفض والضلال والزندقة، ، عبد الرحمن بن عبد الله الترکی – کامل محمد الخراط، مؤسسة الرسالة – لبنان، الطبعة: الأولى، 1417ق.

105- هیثمی، علی بن أبی بکر، مجمع الزوائد، دار الریان للتراث/‏ دار الکتاب العربی، القاهرة، بیروت 1407ق.

106- یزدی مطلق، محمود، امامت پژوهی، دانشگاه علوم اسلامی رضوی، مشهد، 1382 ش.

107 – نرم افزار مکتبه الشامله، نگارش 1.1.

108- نرم افزار جامع الکبیر، نگارش