مبانی نظری و پیشینه پژوهشی تأثیر تحقیق و توسعه بر رشد اقتصادی کشورهای توسعه یافته و در حال ظهور

با سحافایل در خدمت شما هستیم با «پیشینه پژوهشی و تحقیق و مبانی نظری تأثیر تحقیق و توسعه بر رشد اقتصادی کشورهای توسعه یافته و در حال ظهور » که بطور کامل و جامع به این مبحث پرداخته و نیاز شما را به هرگونه جستجوی بیشتری برطرف خواهد نمود.

فهرست محتوا

فصل دوم: مروری بر ادبیات موضوع8

   2-1)مقدمه9

   2-2)تقسیم­بندی جوامع بر اساس سطح توسعه آن­ها.. 10

   2-3)مرزبندی بین کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه 12

   2-4)ساختار اقتصاد کشورهای در حال توسعه13

   2-5)تحقیق و توسعه (R&D14

2-5-1)تعریف R&D و وظایف واحدهای R&D در سازمان 14

2-5-2)جایگاه و ضرورت R&D در سازمان17

2-5-3)تاریخچه تحقیق و توسعه در جهان19

2-5-4)بررسی وضعیت مخارج تحقیق و توسعه20

   2-6)رشد اقتصادی27

2-6-1)عوامل تعیین کننده رشد اقتصادی28

   2-7)نقش عوامل تولید در رشد اقتصادی30

2-7-1)زمین و نقش آن در رشد اقتصادی31

2-7-2)سرمایه و نقش آن در رشد اقتصادی31

2-7-3)تکنولوژی و نقش آن در رشد اقتصادی32

2-7-4)نقش نیروی کاردر رشد اقتصادی33

   2-8)مخارج تحقیق و توسعه و رشد اقتصادی33

   2-9)انواع نظام­هاي مالي34

2-9-1)نظام مالي بازار محور35

2-9-2)نظام مالي بانك محور36

2-9-3)نظام بازار محور و بانك محور در كنار يگديگر 38

   2-10)وظايف نظام مالي38

   2-11)ارتباط بین توسعه مالی و رشد اقتصادی40

   2-12)معیارهاي سنجش رشد و توسعه­ي اقتصادي جوامع 41

   2-13)تابع تولید مدل لوکاس42

   2-14)شاخص توسعه نیروی انسانی45

   2-15)پیشینه تحقیق46

2-15-1)خارجی46

2-15-2)داخلی48

   2-16)مدل مورد استفاده51

  منابع و مآخذ94

2-1)مقدمه

امروزه تحقیق و توسعه، کلید رقابت و دست­یابی به فن­آوری­های مدرن دنیا محسوب می­شود. فن­آوری و پیشرفت فن­آوری می­تواند ماهیت فرایند تولید و کیفیت محصولات آن­ها را در کشورهای مختلف تغییر داده و سبب بهبود توان رقابتی کالاها و افزایش صادرات آن­ها شود. اگر زیرساخت­های لازم برای تولید یک محصول را به سه دسته سخت­افزاری، نرم­افزاری و انسان­افزاری تقسیم نماییم، تجربه کشورهای مختلف نشان می­دهد آنچه عامل تعیین کننده­ی رقابت بین­المللی است عوامل نرم­افزاری و انسان­افزاری است (بادی، چ؛ بالتاگی؛ 2004). در دنیای کنونی، پژوهش به عنوان شاخص اصلی تحرک و پویایی یک جامعه شناخته شده است. در این زمینه آلوین تافلر معروف­ترین نظریه­پرداز و آینده­نگر جهانی معتقد است که سرآغاز بیست و یکم آغاز یک جابجایی در قدرت است، یعنی شکل قدرت تغییر می­کند و از عضله به مغز انتقال می­یابد. این تغییر در قدرت در همه نهادهای زندگی، آموزش، سیاست و ارتباطات و … اثر خیره کننده­ای دارد. به عبارت دیگر تافلر معتقد است که در آغاز قرن جدید قدرت از نو تعریف می­شود و اساس تعریف جدید از قدرت نیز بر مفهوم دانایی شکل می­گیرد(هاگس، ج؛ مک کرنیک، ب؛ 1990).      صنعت و تجارت جهان در دو دهه پایانی قرن بیستم شاهد تحول شگرف و عظیمی در عرصه فن­آوری و شکل­گیری یک نظام فنی و اقتصادی متفاوت با دوره­های پیشین بوده است. در فرایند نوین تولید صنعتی، سهم اطلاعات، دانش و نوآوری افزایش و سهم مواد اولیه و نیروی کار به کار رفته در آن تقلیل یافته است. به طوری که امروزه ارزش یک کالای تولید شده با فن­آوری بکار رفته تعریف می­شود نه با میزان کار و سرمایه موجود در آن. در این مورد پیتر دراکر آینده­نگر معروف در کتاب خود تحت عنوان جامعه پس از سرمایه­داری می­نویسد: منبع واقعاً کنترل کننده تولید در این زمان، دیگر زمین، سرمایه و کار نیست بلکه دانش است (لانگلی، پ؛ 1947). بنابراین امروزه اساس و پایه تولید، دانش و نوآوری در صنایع است. پویایی و رشد صنعت از عوامل مؤثر و تعیین­کننده توسعه در هر جامعه­ای محسوب می­شود، به طوری که نرخ رشد تحقیق و توسعه صنعتی در آمریکا طی سال­های 1980-1970، 2% بوده که این رقم در سال­های 1990-1980 به 5/4% و در ژاپن طی این سال­ها از 1/6% به 4/9% افزایش یافته است که بیانگر توجه کشورهای توسعه یافته به تحقیق و توسعه است (میشل، پ؛ 1988).

با توجه به مطالب عنوان شده، در ادامه این فصل در مورد تحقیق و توسعه، رشد اقتصادی، ارتباط بین آن­ها، شاخص توسعه نیروی انسانی، پیشینه­هایی از محققان داخلی و خارجی مطالبی را بیان خواهیم کرد و در انتها مدل تجربی را بطور مفصل توضیح می­دهیم.

فهرست منابع

منابع فارسی

• اشرف زاده، سیدحمید رضا؛ مهرگان، نادر؛ (1389)، «اقتصادسنجی پانل دیتا»، موسسه تحقیقات تعاون دانشگاه تهران، تهران.
• اميني، عليرضا؛ حجازي آزاد، زهره ( ١٣٨٧ )؛ «تحليل نقش سرمايه انساني و تحقيق و توسعه در ارتقاي بهره­وري کل عوامل در اقتصاد ايران»، فصل­نامه پژوهش­هاي اقتصادي ايران، شماره ٣٥، ص 30-1
• ايران نژاد پاريزي، مهدي؛ «روش‌هاي تحقيق در علوم اجتماعي»، تهران، نشر ميدان، 1378
• تقوی، مهدی؛ محمدی، حسین؛ «تأثیر سرمایه انسانی بر رشد اقتصادی در ایران»، 1382
• تودارو، مایکل (نویسنده)؛ «توسعه اقتصادی در جهان سوم، فرجادی»، غلامعلی (مترجم)؛ تهران، موسسه عالی پژوهش در برنامه ریزی و توسعه، 1378، چاپ هشتم، ص 117
• جلیلیان، یوسف؛ «نقش بازارهای مالی در رشد وتوسعه اقتصادی»، 1389
• حسن زاده، علی؛ حیدری، حسن؛ «بررسی نقش مخارج R&D در نرخ رشد اقتصادی»، فصل­نامه پژوهش­های ایران، شماره 8، بهار و تابستان 1380
• خاکي، غلامرضا؛ «روش تحقيق در مديريت»، تهران: مرکز انتشارات دانشگاه آزاد اسلامي، 1379
• درگاهی، حسن؛ قدیری، امرالله؛ «تجزيه و تحليل عوامل تعيين كننده رشد اقتصادي ايران با مروري بر الگوهاي رشد درون زا»، فصل­نامه پژوهش­نامه بازرگاني، شماره ٢٦، ١٣٨٢
• دهقانی، علی؛ خردمند، کامران؛ عبدی، محمد؛ «اثر بخشی هزینه­های تحقیق و توسعه بررسی موردی تعاونی­های تولیدی استان خراسان رضوی و صنایع ایران»، فصل­نامه بررسی­های اقتصادی، دوره ٤، شماره ٢، 1386؛ ص2-1
• دین محمدی، مصطفی؛ وزیری، علیرضا؛ شهنازی، روح اله؛ «تحلیل ساختار فعالیت­های تحقیق و توسعه: مطالعه موردی اقتصاد تحقیق و توسعه کشورهای OECD»، فصل­نامه اقتصاد و تجارت نوین، 1(4)، ص99-62
• راستاد، مهدی؛ «توسعه مالی و توسعه اقتصادی مطالعه مقایسه کشورهای صادرکننده نفت باکشورهای آسیای جنوب شرقی»، پایان­نامه کارشناسی ارشد موسسه عالی پژوهش در برنامه­ریزی و توسعه، مرداد 1380ص 1-87
• ربيعی، مهناز(1387)، «نقش تحقیق و توسعه در توسعه اقتصادی کشورها»، مجله رشد فن­آوری، جلد4، شماره 15
• روزبهان، محمود؛ «مبانی توسعه اقتصادی، تهران»، انتشارات تابان، 1371
• سوری، علی؛ مهرگان، نادر؛ «نقش سرمایه اجتماعی در تشکیل سرمایه انسانی»، فصل­نامه پژوهش­نامه بازرگانی، شماره 42، بهار 1386، 219-207
• شاکری، عباس؛ ابراهیمی سالاری، تقی؛ «اثر مخارج تحقیق و توسعه بر اختراعات و رشد اقتصادی تحلیل مقایسه­ای بین کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته»؛ مجله دانش و توسعه (علمی-پژوهشی)؛ سال هفدهم، شماره 29، 1388
• شاه آبادی، ابوالفضل؛ «بررسی عوامل تعیین کننده رشد اقتصادی ایران»، نامه مفید، شماره 27، 1380
• شاه آبادی، ابوالفضل؛ سجادی، حسن؛ «منابع انتقال فن­آوری و رشد اقتصادی ایران»، فصل­نامه پژوهش­ها و سیاست­های اقتصادی سال نوزدهم، شماره 59، ص 52-33، پاییز 1390
• صمدی، سعید؛ نصرالهی، خدیجه؛ کرمعلیان سیچانی، مرتضی؛ «بررسی رابطه بین توسعه بازارهای مالی و رشد اقتصادی»، فصل­نامه پژوهش­های اقتصادی، سال هفتم، شماره سوًم، پاییز 1386، ص16-1
• صنوبر، ناصر؛ معطوفی، علیرضا؛ مجموعه مقالات و همایش­های مدیریت مالی بازارسرمایه و گزارش­گری، دبیرخانه همایش مدیریت مالی، بازار سرمایه و گزارش­گری، 1386، ص61- 75
• علمی، زهرا؛ جمشیدنژاد، امیر؛ «اثر آموزش بر رشد اقتصادی ایران در سال­های 1382-1350»، دانشکده علوم اقتصادی و اداری، دانشگاه مازندران، پژوهش­نامه علوم انسانی و اجتماعی «ویژه اقتصاد»، 1386، شماره 26
• علوی راد، عباس؛ نصیری زاده، حمیدرضا؛ «بررسی رابطه بین سرمایه انسانی و رشد اقتصادی در اقتصاد ایران تحلیل آماری به روش اقتصادسنجی 1375-1348»، نشریه اقتصادی شماره 172-171، 1380
• علی احمدي، علی رضا، «مدیریت تحقیق و توسعه در واحدهاي تولیدي کشور»، انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، 1377
• فطرس، محمدحسن؛ نجارزاده نوش آبادی، ابوالفضل؛ محمودی، حسین؛ «بررسی رابطه توسعه مالی و رشد اقتصادی با استفاده از روش تحلیل عاملی: مورد ایران»، فصل­نامه پژوهش­ها و سیاست­های اقتصادی، سال هجدهم، شماره 56، ص 94-73، زمستان 1389
• فولادی، معصومه (1377)، «تأثیر مخارج عمرانی دولت بر رشد اقتصادی و مقایسه آن با سرمایه­گذاری بخش خصوصی بر حسب امور مختلف»، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده اقتصاد، دانشگاه تهران.
• کاشانی، فقهی، «تکمیل نهادهای مالی در کشور»، پژوهشکده پولی و بانکی، بهار 1380
• کریس، بروکس (1971) (نویسنده)؛ «مقدمه­ای بر اقتصادسنجی مالی»، بدری، احمد؛ عبدالباقی، عبدالمجید؛ (مترجمان)، تهران: انتشارات نص
• کریمی هسنیجه، حسین؛ حضرتی، رخساره؛ «آزادسازي تجارت خارجی و تأثیر آن بر رشد اقتصادي کشور ایران»، اولین همایش ملی اقتصاد ایران، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خمینی شهر، 1388
• کمیجانی، اکبر؛ معمارنژاد، عباس (1383)؛ «اهمیت کیفیت نیروی انسانی و R&D (تحقیق و توسعه) در رشد اقتصادی ایران»، فصل­نامه پژوهش­نامه بازرگانی، شماره 31
• کوزنتس، سیمون؛ «رشد نوین اقتصادی»، مرتضی قره‌باغیان (مترجم)، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ۱۳۷۲، ص۱۱
• کومار، وینود؛ فدائی منش، امید؛ «مدیریت تحقیق و توسعه»، تهران: دفتر پژوهش­های فرهنگی، 1386
• متوسلی، محمود؛ «توسعه اقتصادی»، تهران، سمت، 1382، چاپ اول، ص 11
• مولایی، محمد علی؛ دهقانی، علی؛ «ارزیابی تأثیر هزینه­هاي تحقیق و توسعه بر سهم بازار در بخش صنعت ایران با رویکرد غیرخطی LSTAR»؛ فصل­نامه علمی پژوهشی، پژوهش­هاي رشد و توسعه اقتصادي، سال اوّل، شماره چهارم، پائیز 1390
• نجم، لعیا؛ «تأثیر اندازه دولت بر رشد اقتصادی ایران طی سال­های1377-1338»، پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشکده اقتصاد، دانشگاه علامه طباطباعی، 1379
• نقیلو، احمد (1377)، «بررسی اثرات کوتاه مدت و میان مدت هزینه­های دولتی بر رشد اقتصادی»، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده اقتصاد، دانشگاه تهران.
• نیلی، مسعود؛ نفیسی، شهاب؛ «رابطه سرمایه انسانی و رشد اقتصادی با تأکید بر نقش توزیع تحصیلات نیروی کار مورد ایران سال­های 1379-1345»؛ فصل­نامه پژوهش­های اقتصادی ایران، مرکز تحقیقات اقتصاد ایران دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی، 1382
• واعظ، محمد؛ طیبی، سید کمیل؛ قنبری، عبدالله؛ «نقش هزینه­های تحقیق و توسعه در ارزش افزوده­ی صنایع با فن­آوری بالا»، فصل­نامه بررسی­های اقتصادی، دوره 4، شماره 4، زمستان 1386، ص72-53
• یوسفی، احمدعلی؛ «نظام اقتصاد علوی»، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1386، چاپ اول، ص309

منابع خارجی

• Allen, F., Gale, D. (2000), “Financial Contagion”, Journal of Political Economy, 2000, vol. 108, No. 1
• Arrow, K. J., (2000), The economic implication of learning by doing, Review of Economic studies, 29, 73-155
• Badi, H; Baltagi; Econometric Analysis of Panel Data, Jon Wiky & Sons, New York, 2004
• Baltagi, Badi. H., Econometric Analysis of Panel Data, Third Edition, John Wiley & Sons, England, 2005, pp. 11-75.
• Barro, R. J. and X. Sala-i-Martin (1995). Economic Growth, New York: McGraw Hill.
• Beck, T., Demirgüc -Kunt, A., Levine, R., 2010. Financial institutions and markets across countries and over time: the updated financial development and structure database. World Bank Econ. Rev. 24, 77–92.
• Bencivenga, V. R, Smith, B. D, 1993. Some consequences of credit rationing in an endogenous growth model. J. 465-504
• Bhagwati, J. N. and K. Hamada, (1974); “The Brain Drain, International Integration of Markets for Professional and Unemployment: a Theoretical Analysis”, Journal of Development Economics, Vol. 1 (1), pp. 19–42.
• Bhide, A.V. (1993).” The Hidden Costs of Stock Market Liquidity “, Journal of Financial Economics ,V 34, 1993: pp. 31-51
• Boot, A. W.A., S. J. Greenbaum and A Thakor (1993), “Reputation and Discretion in Financil Contracting”, American Economic Review, 83:1165-1183
• Boyd, J. H, Prescott, E. C, 1986. Financial intermediary coalitions. J. Econ. Theory 38, 211-232
• Boyd, J., Smith, B. D. (1998), “Capital market imperfections in a monetary growth model” Journal of Economic Theory
• Chowdhurya, Reza H; Maungb, Min; Financial market development and the effectiveness of R&D investment: Evidence from developed and emerging countries, University of Dubai, College of Business Administration, 2012
• Colombage, S. R. N, 2009. Financial markets and economic performances: empirical evidence from five industrialized economies. Res. Int. Bus. Finance. 23, 339-348
• Demirguc-Kunt, A., Levine, R. (2001). “Financial Structure and Economic Growth” A Cross-Country Comparison of Banks, Markets, and Development
• Demirguc-Kunt, A., V. Maksimovic (1996), “Stock Market Development and Firm Financing Choices.” World Bank Economic Review, 10:341-370
• Grossman, S. J. and O. Hart (1980), “Takeover Bids, The Free-Rider Problem, and A Theory of the Corporation”, Bell Journal of Economics, 11:42-64
• Grossman, Volker (2005). “How to promote R&D growth? Public education expenditure on scientists and engineers versus R&D subsidies.” Journal of macro economics xxx (2007) xxx-xx.
• Guellect, D; Van-Pottelsberghe de la Potterie, B, 2004. From R&D to productivity growth: Do the institutional settings and the source of funds of R&D matter? Oxford Bull. Econ. Stat. 66, 353-378
• Guellec, D; Van, B. (2003). The impact of public R&D expenditure on business R&D. Economic of Innovation and New Technology, 13(3), 225-243
• http://daneshnameh .roshd . ir
• Huybens, E., Smith, B. D., (1999). “Financial Markets, and Long-Run Real Activity”, Journal of Monetary Economics.
• Hughes, G; McCormick, B; 1990; Unemployment and Geographical mobility mimeo
• Jefferey, I.B., “Research and Development and Intra-industry Spillovers: An Economical Application of Dynamic Duality,” Review of Economic Studies, 1989, pp. 249 – 267.
• Kanwar, S. and Evenson, R., 2003, “Does Intellectual Property Protection Spur Technological Change”, Oxford Economic Papers, 55(2), pp. 235-264.
• Kemeny, T., 2010, “Does Foreign Direct Investment Drive Technological Upgrading?”, World Development, 38(11), pp. 1543–1554
• Khatayi, Mahmud. (1999). Financial Markets Development And Economic Growth, Tehran: The Monetary And Banking Research Academy. (In Persian)
• Kin Robert G and Levine, Ross, (1993) Financial Intermediation and Economic Development, in financial Intermediation in the Construction of Europe, Eds: Colin Mayer and Xavier vives.London: Center for economic Policy, PP 153-89. Finance and Growth: Shumpeter might be right, Quarterly Journal of Economic 108(3), p717-737.
• Kwack Sung yeung, Lee Young sun (2006). “Analyzing the Korea’s growth experience: The application of R&D and human capital based Growth models with demography”. Journal Asian Economics 17: PP.812-831
• Lach, S; Sauer, M. R; (2003), R&D, subsidies and productivity. NBER
• Langley, P; 1947, the spatial Allocation of Migrants in England and Langley and Wales: 1961-1966. Vol. XXI. No.3
• Lawrence, M. (1998). High-Tech Industries Drive Global Economic Activity. National Science Foundation, 3-98.
• Le, S. A, Walters, B. Kroll, M, 2006. The moderating effects of external monitors on the relationship between R&D spending and firm performance. J. Bus. Res. 59, 278-287
• Levine, Ross (1997), “Financial Development and Economic growth: Views and agenda “Journal of Econ lit. Vol. 2, PP. 69-70.
• Lucas, R.E. (1988), “On the Mechanics of Economic Development”, Journal of Monetary Economics, Vol. 22.
• Miyagiwa, K; (1991); “Scale Economies in Education and the Brain Drain Problem”, International Economic Review, Vol. 32 (3), pp. 743–759
• L. (1996), “Where Has All The Education Gone?”, Policy Research Department, The World Bank, Washington D.C, Policy Research Working Paper. No 25
• Rajan, R. G and L. Zingales (2003), Saving Capitalism from the Capitalists, New York, NY: Random House
• Solow, R. (1991); “A contribution to the theory of Economic growth,” The Quarterly Journal of Economic, 70, February, pp. 56-94.
• Stiglitz, J. E, (1985) ” Credit Markets and the Control of Capital”, Journal of Money, Credit and Banking, Blackwell Publishing, Vol 17(2), pp. 52-133
• Ulku Hulya (2007). “R&D, Invention and Growth: Evidence from Four manufacturing sectors in OECD countries. ”oxford Economic papers 2007.
• Varsakelis, N.C., 2006, “Education, political institutions and innovative activity: A cross-country empirical investigation”, Research Policy, 35(7), pp. 1083-1090
• Wang, E. C., 2010, “Determinants of R&D Investment: The Extreme-Bounds-Analysis Approach Applied to 26 OECD Countries”, Research Policy, 39(1), pp. 103–116
• Weinstein, D. E. and Y. Yafeh (1998), on the Costs of a Bank – Centered Financial System: Evidence from the Changing Main Bank Relation in Japan”, Journal of Finance, 53:635-672
• Wong, K, -Y, C. K. Yip. (1999); “Education, Economic Growth and Brain Drain”, Journal of Economic Dynamics and Control, Vol. 23 (5-6), pp. 699-726