پیشینه پژوهشی مالیات و فرهنگ مالیاتی (رشته مدیریت)

با سحافایل در خدمت شما هستیم با «پیشینه پژوهشی مالیات و فرهنگ مالیاتی (رشته مدیریت)» که بطور کامل و جامع به این مبحث پرداخته و نیاز شما را به هرگونه جستجوی بیشتری برطرف خواهد نمود.

فهرست محتوا

فهرست محتوا

2-1- مقدمه 13

2-2- مالیات 13

2-3- مالیه قبل از ظهوراسلام 14

2-3-1- مالیات در دوره کیانیان 14

2-3-2- مالیات در دوره هخامنشی 15

2-3-3- مالیات از دوره سلوکیان تا ساسانیان 16

2-3-4- مالیات در دوره ساسانیان 17

2-4-  مالیات بعد از ظهوراسلام 19

2-4-1- مالیات قبل از دوره قاجار 19

2-4-2- مالیات در دوره قاجار 20

2-5- مالیات پس از انقلاب  22

2-6- فرهنگ 23

2-7- تعاریف مالیات از دیدگاه‌های مختلف 24

2-8- فرهنگ مالیاتی، مدیریت و تغییر فرهنگی و خرده فرهنگ 26

2-9- عوامل اجتماعی شدن  28

2-10- عوامل درون سازمانی  29

2-11- عوامل برون سازمانی  29

2-12- مالیات بر درآمد مشاغل 29

2-13- مالیات بر مشاغل  29

2-14- مودی مالیاتی 30

2-15- نظرجامعه شناسان درباره فرهنگ 30

2-16- فرایند اجتماعی شدن و فرهنگ مالیاتی 30

2-17- عوامل موثر در اجتماعی شدن افراد 31

2-18- عوامل تضعیف کننده فرهنگ مالیاتی 35

2-19- مروری بر پیشینه تحقیق 36

2-20- مدل تحلیلی فرهنگ مالیاتی 41

2-21- تاریخچه مالیات در ایران در یک نگاه 41

2-22- وضع مالیه کشور پیش از مشروطیت 42

2-23- فرهنگ مالیاتی 43

2-24- فرهنگ مالیاتی و سیاستهای اقتصادی دولت 45

2-25- مالیات گریزی و علل و انگیزه آن 46

مقدمه

در اين فصل ابتدا به سير تاريخی ماليه در ايران بطور خلاصه اشاره خواهد شد تا مشخص شود که ايران در زمينه ماليات از پيشينه تاريخی قوی برخوردار می‌باشد .سپس ضمن اشاره به روشهای وصول ماليات در ايران (مالياتهای مستقيم و غير مستقيم) به معرفی نظام ماليات بر ارزش افزوده و تاريخچه آن در کشورهای مختلف خواهيم پرداخت.

چگونگی انتخاب نرخ ماليات، اهداف و ويژگيها، مزايا و معايب ماليات برارزش افزوده از نوع درآمد، توليد و بخصوص مصرف از جمله موارد مورد بررسی در اين فصل می‌باشند به منظور شناسايی فرهنگ مالياتی برخی از کشورهای توسعه يافته در زمينه اجرای نظام ماليات بر ارزش افزوده از منابع متعددی استفاده شده که در اين فصل به اجمال به آنها اشاره خواهد شد.

مالیات

در اقتصاد، ماليات يکی از مهم‌ترين ابزارهای در آمد هر کشور بشمار می‌رود و يکی از اصلی‌ترين ابزارها در راستای تعديل ثروت، توزيع مجدد درآمد، توسعه و بازسازی و نيز برقراری عدالت در جامعه محسوب می‌شود در کشور ما که بطور عمده به درآمد حاصل از فروش منابع طبيعی، بويژه نفت و فرآورده‌های نفتی وابسته است، توجه به کسب درآمد از منابع ديگر، بدليل نقصان پذيربودن منابع طبيعی لازم و ضروری به نظر می‌رسد، زيرا در واردات نمی‌توان به درآمدهای حاصل از منابع طبيعی اتکا نمود.

برای اينکه نظام مالياتی از کارايی و اثر بخشی لازم برخوردار باشد لازم است در درجه اول ظرفيت‌های مالياتی جامعه در منابع مختلف درآمد و ثروت ملی محاسبه و سپس ظرفيت‌های کشور و توان علمی سازمانهای وصول کننده ماليات از هر نظر مورد بحث و بررسی قرار گيرد.

مالياتها از يکسو، با توجه به اصابت مالياتی بر شرايط توزيعی جامعه تاثيرگذار هستند و از سوی ديگر باجابجايی منابع از بازار ديگر، آثار تخصيصی به همراه دارند. از اين‌رو متخصصان اقتصاد همواره در پی شناسايی پايه‌هايی از ماليات هستند که کمترين عدم کارايی را به جامعه تحميل کند (فرقاندوست، 1386)

مالیه قبل از ظهور اسلام

مالیات در دوره کیانیان

قديمی‌ترين ماليات در تاريخ همه ملت‌ها به ويژه ايران بصورت غير نقدی بوده و پادشاهان و حکام برای ساختن شهرها و برج و باروها از انسان بدون مزد، کار می‌کشيدند. ماليات نقدی نيز بصورت حقوق گمرکی و ماليات سرانه وجود داشت. در تاريخ طبری آمده است که، ده يک قيمت هر جنسی، از زمان کيقباد سر دودمان خاندان کيانی برقرار شده است. ويل دورانت مورخ امريکايی در کتاب «شرق زمين گاهواره تمدن»  منشاء ماليات راهداری (گمرک) را خاورميانه می‌داند و می‌نويسد «دولت‌های مختلف خاورميانه به اصل حمايت بازرگانی، ايمان سخت داشتند و عوارض گمرکی يکی از درآمدهای اساسی خزانه مملکت به شمار می‌رفت در دوره مادها چون هنوز سکه‌های فلزی وجود نداشت، حقوق گمرکی را با جنس می‌گرفتند. ماليات سرانه نيز همين وضعيت را داشته و از افراد بخشی از جنس را می­گرفتند. حکام هر شهر که در واقع مستوفيان حکومت نيز محسوب می‌شدند، با تشخيص خودشان مميزی می‌کردند ولی پس از برآورد ميزان ماليات آن را بصورت کالا دريافت می‌کردند. که معمولاً يک دهم کالا بوده است. در زمان مادها، قديمی‌ترين ميزان ماليات در ايران، وصول ده يک محصول کشاورزی بود زيرا جامعه ما يک جامعه روستايی و کشاورزی بود از آنجايی که ايران پلی بين شرق و غرب بود کاروان هايی از آسيای صغير به ويژه ليدی (ترکيه کنونی) وارد ايران شده و از اين طريق به هندوستان  و نقاط ديگرمی­رفتند. ماموران مالياتی دولت ماد از اين کاروانيان به دو صورت ماليات حق عبور (ترانزيت) می­گرفتند: به صورت ده يک اجناس، ماليات مخصوص از کالاهای گران بها مانند: طلا و غيره

سر سلسله مادها در نتيجه عوارضی که از کاروان های مختلف می‌گرفت شهری ساخت که «ويوکس»، می‌گفتند. ازهمان دوره مشخص «اکباتان» و در قديم «همدان» دو کيلومتر وسعت داشت که امروز به آن شد که کشورداری بدون ماليات مسير نيست، زيرا تامين امنيت و سازندگی و عمران ميسر نمی‌شود مگر به اخذ ماليات، چه بصورت ماليات سرانه و ارضی و چه به صورت گمرکات و امثالهم. يکی از علل انقراض مادها فشار کمرشکن انواع ماليات بود که باعث نارضايتی مردم شد و هخامنشيان توانستندکه به سلطه اين سلسله پايان دهند (عبدی، 1385)

مالیات در دوره هخامنشی

در زمان داريوش هخامنشی از ايالات بيست گانه ماليات گرفته می‌شد. هرودت مورخ يونانی و همچنين پلوتارک در اين باره مطالب زيادی نوشته‌اند. در آن زمان ماليات نقدی بر مبنای ثبت «قانون» دريک سکه طلای رايج آن زمان بود. مالياتهای اخذ شده در دفاتری بنام «زريک» وبا تصويب قضات به عمل می‌آمد. و در اصطلاح متخصصان امور «شهربانان» شد. وضع ماليات بوسيله «پلوتارک». ماليه، استانداران و قضات در امر مميزی مالياتی درباره  هر چيز با يکديگر مشورت می‌کردند تاکيد می‌کند که داريوش اول در مورد ميزان ماليات مقرر در ايالات از مردم نظر خواست و با آنکه مردم اکثراً از مبلغ مورد نظر اظهار رضايت می‌کردند، با اين حال داريوش دستور داد تا آن را نصف کنند تا وصول ماليات بوسيله حکام به مردم تحميل نشود. به علت آنکه وضع قوانين مالياتی در عهد داريوش با دقت انجام می‌شد، مردم پارس به داريوش لقب حسابگر و کاسب دادند.

منابع و ماخذ:

منابع فارسی

• آزاد ارمکی.، ت، 1387، اندیشه اجتماعی متفکران مسلمان، انتشارات سروش
• انبارلویی،م.،1390،اصلاح مالیه عمومی ،انتشارات وثوق
• بروس كوئن.،1376، مباني جامعه ­شناسی ، ترجمه غلامعباس توسلي و رضا فاضل ،تهران، انتشارات سمت، ص59
• بهشتی،م.،1388،روش تحقیق دراقتصاد،انتشارات افق دانش
• پژوهشنامه مالیات،1389،دوره جدید، شماره9 ،مسلسل57
• پژویان ،ج. ودیگران، ،بهار1391
• پژویان ،ج.،1390، اقتصاد بخش عمومی، انتشارات جنگل
• پناهی،م.،بهار 1389، قانون مالیاتهای مستقیم،تهران انتشارات بلاغ دانش
• تنهایی، ا.،1379، درآمدی بر مکاتب جامعه شناسی
• تیموری ،ح.،1374،اصول اقتصاد سیاسی ومالیات ستانی ،نشر نی، جلد اول
• دادگر كرماجاني ،ی.،1378، ماليه عمومي و اقتصاد دولت ،تهران، انتشارات مؤسسه فرهنگي هنري بشير علم
• وادب،ص128
• رابينز، استيفن.، تئوري سازان ،ترجمه سيد مهدي الواني و حسن دانايي فرد، تهران، انتشارات صفار،1378
• رزاقي ،م.،1375، جزوه آموزشي مباني ماليات ،تهران، دانشكده امور اقتصادي، ص 31
• زندی حقیقی،م.،1369،اقتصاد بخش عمومی مالیه عمومی،انتشارات دانشگاه تهران
• سید نورانی،م.،1388،فرار مالیاتی و رشد اقتصادی در ایران،تهران ،مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی
• طاهرپور کلانتری ،ح. ودیگران ،1386،پژوهشنامه اقتصادی
• عبدی ،م.،1385،مالیه در ایران،تهران ،آبتین قلم
• عسگری ،ع. ودیگران ،1390،پژوهشنامه مالیات ،شماره دهم ،ص29
• عرب مازار،ع.، تابستان ،1376،مروري كوتاه بر پاره اي از مفاهيم و نظرات مالياتي، مجله مالیات، انتشارات دانشكده امور  اقتصادي، دورة دوم، شماره شانزدهم، ص24
• علامه جعفري،م.،1379، فرهنگ پيرو، فرهنگ پيشرو، مؤسسه تدوين و نشر آثار علامه جعفري،ص10
• عميد، ح.،1365 ،فرهنگ فارسي ،تهران، انتشارات اميركبير، ص 2144
• عمید،ح.، زمستان،1390،فرهنگ فارسی عمید،انتشارات اشجع
• فصلنامه تخصصی مالیات،سال شانزدهم ،پاییز1387
• فصلنامه مدیریت،سال هشتم تابستان1390،شماره22
• قرايي مقدم، ا.،1374،مباني جامعه شناسي، تهران، انتشارات ابجد
• کریمیان ،ر.،1378،جامعه شناسی
• كوئن، بروس. ،مباني جامعه شناسي. ترجمه غلامعباس توسلي و رضا فاضل، تهران،انتشارات سمت، 1376
• لشکری زاده ،م. و دیگران،شناسایی برخی عوامل موثر بر ارتقاء فرهنگ مالیاتی
• لشکری زاده ،م.،1390،پژوهشگر مدیریت
• محسنی تبریزی،ع. ودیگران،بررسی عوامل موثربرفرهنگ مالیاتی
• موحد،م.،تیر،1354،مالیات سرانه وتاثیر آن درگرایش به اسلام،انتشارات خوارزمی
• وثوقي،م. و دیگران،1380، مباني جامعه شناسی،تهران، ناشر بهينه، ص 150
• وحدتی،م.،1386،مردم شناسی کاربردی، نشر افکار

منابع انگلیسی

• Fraser Bernie, Trevor Boucher, John Freeland, Bob Gregory, Alison McClelland. A Fair and Adequate Tax System: Sydney, Australia, Evatt Foundation. University of New South Wales., 1999.
• Maksvytiene, I., Sinkūniene, K., (2012), Identification and Estimation of the Influence of General Macroeconomic Factors on Changes in Country’s Tax Culture.Ekonomica, Vol.91 (2).
• Moeinadin, M., Harandi, A., Heyrani, F.,(2014),Identifying the Effective Factors for the Improvement of Tax Compliance.International Journal of Academic Research in Accounting, Finance and Management Sciences.Vol. 4, No.1, January 2014, pp. 220–227
• Nerré Birger and Karsten von Blumenthal, Tax Culture and Austrian Economics: A Case Study of the Big 1896 Tax Reform, National Tax Association’s 96th Annual Conference on Taxation in Chicago, USA, (November 2003).
• Nerré Birger. “Croatian Tax Culture – Asset or Constraint in the Transformation Process”., Paper presented at the IJF Conference, Unofficial Activities in Transition Countries: Ten Years of Experience, (October 18-19,
• Nerré, Birger. The Role of Tax Culture in the Russian Transformation Process. In: Michael H. Stierle and Thomas Birringer (eds.): Economics of Transition: Theory, Experiences and EU Enlargement; INFER Annual Conference INFER Research Edition Vol. 6, Berlin: VWF, (2001).