مبانی نظری و پیشینه پژوهشی بررسی تأثیر سطح عدم اطمینان بر رابطه بین ویژگیهای کیفی سود و عدم تقارن اطلاعاتی در شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران

با سحافایل در خدمت شما هستیم با «پیشینه پژوهشی و تحقیق و مبانی نظری بررسی تأثیر سطح عدم اطمینان بر رابطه بین ویژگیهای کیفی سود و عدم تقارن اطلاعاتی در شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران» که بطور کامل و جامع به این مبحث پرداخته و نیاز شما را به هرگونه جستجوی بیشتری برطرف خواهد نمود.

فهرست محتوا

فصل دوم مباني نظري و پيشينه تحقیق 17

2-1- مقدمه 18

2-2 -گفتار نخست: به مبانی و مفاهیم نظری مرتبط با عدم اطمینان 20

2-2-1 -شرايط عدم اطمينان در تصميم گيري 20

2-2-2-عوامل عدم اطمينان 24

2-2-2-1نبود اطلاعات 24

2-2-2-2- انباشتگي اطلاعات( پيچيدگي) 25

2-2-2-3- شواهد متضاد 25

2-2-2-4- ابهام 26

2-2-2-5- اندازه گيري 26

2-2-3 -آثار شرایط عدم اطمینان بر گزارشگری شرکت 29

2-2-4 -آثار عدم اطمینان محیطی بر ارزش شرکت 30

2-3- گفتار دوم: مبانی نظری عدم تقارن اطلاعاتی 30

2-3-1-مفهوم عدم تقارن اطلاعاتی: 32

2-3-2 نقش عدم تقارن اطلاعاتی در بازار سرمایه: 33

2-3-3-عدم تقارن اطلاعات و كارايي بازار: 34

2-3-4- عدم تقارن اطلاعات و فرضيه پيام دهي 37

2-3-5- پیامدهای عدم تقارن اطلاعاتي در بازار سرمایه 38

2-3- گفتار سوم: مبانی نظری اقلام تعهدی سود حسابداری 41

2-3-1- حسابداری تعهدی 41

2-3-2-اقلام تعهدی 42

2-3-3- اهمیت اقلام تعهدی 43

2-3-4- کیفیت اقلام تعهدی 44

2-3-6-اقلام تعهدی غیر اختیاری و اختیاری 45

2-3-7-مفهوم مدیریت سود 45

2-3-8- اندازه گیری مدیریت سود 48

2-3-8-1-مدلهای اندازه گیری مدیریت سود 49

2-5 -گفتار چهارم: محافظه کاری سود 59

2-5-1-مفهوم محافظه کاری 59

2-5-2-اهمیت محافظه کاری: 63

2-5-3-جايگاه محافظه كاري در استانداردهاي حسابداري: 64

2-5-4-معيارهاي ارزيابی محافظه کاري 68

2-5-5 -محافظه کاری و عدم تقارن اطلاعاتی 70

2-6 -گفتار پنجم :پیشینه تحقیق 74

2-6-1 -تحقیق‌های برون کشور 74

2-6-2 -تحقیق‌های درون کشور 78

منابع 129

مقدمه

در این مطالعه، به بررسی ارتباط بین مدیریت سود و محافظه کاری سود با عدم تقارن اطلاعات، با در نظر گرفتن شرایط عدم اطمینان، می پردازیم. شرایط عدم اطمینان محیطی با ایجاد محدودیت‌های قابل ملاحظه، استراتژی و تصمیم‌گیری را در شرکت تحت تاثیر قرار می‌دهد. از انجاییکه شرکت‌ها تحت تاثیر محیط داخلی و خارجی خود هستند، مدیران شرکتها نیز در شرایط عدم اطمینان محیطی مجبور به اتخاذ تصمیمات استراتژیک هستند که در چنین محیطی به ارزش بازار و عملکرد شرکتها تاثیر منفی نداشته باشد( قوش و اولسن، 2009).

شرایط عدم اطمینان سرمایه‌گذاران بر روی توزیع جریان نقدی آینده شرکت تاثیرگذار است که می‌تواند باعث بوجود آمدن  عدم تقارن اطلاعاتی بین سرمایه گذاران آگاه و سرمایه گذاران ناآگاه شود(باتاچاریا و همکاران[1]،2012).

از طرفی انتظار می‌رود که گزارشگری مالی در شرکت‌هایی که در شرایط عدم اطمینان فعالیت می‌کنند، مشکل باشد. و هر چه این شرایط پیچیده تر باشد بر ارزش شرکت‌ها در بازار تاثیرگذارتر خواهد بود. در چنین شرایط نامتقارنی، ما می‌توانیم استدلال کنیم که  احتمال رویداد مدیریت سود و گزارشگری محافظه کارانه افزایش یابد (لافوند و همکاران[2]، 2005 ). شرایط عدم اطمینان با نوسانات فروش، که بر تصمیم گیری‌های مدیریتی تاثیر می‌گذارد، ارزیابی شده است( چایلد[3]، 1972، کرت و مارچ[4]، 1963، ویلیامسون[5]، 1975).

فرض بر این است که کاهش نوسانات سود گزارش شده، به نفع مدیران است( قوش و اولسن، 2009)،     اما در یک محیط بی ثبات، انتظار می‌رود که ارزیابی مدیریت سود، به دلیل عدم ثبات درآمار و ارقام‌های حسابداری مشکلتر باشد. بنابراین، ما می‌توانیم انتظار داشته باشیم که تاثیر مدیریت سود و گزارشگری محافظه کارانه بر عدم تقارن اطلاعاتی نسبت به یک محیط پایدار، کمتر است(گل و همکاران[6]، 2003).
همچنین تاثیر مکانیزمهای حاکمیت شرکتی مانند سهامداران نهادی و درصد سهام شناور ازاد و ریسک ورشکستگی را بر عدم تقارن اطلاعاتی در چنین محیطی مورد بررسی قرار داده‌ایم. فصل حاضر به مبانی نظری و پیشینه تحقیق اختصاص دارد. محقق، موضوعات این فصل را در قالب گفتارهای زیر تدوین نموده است.

فهرست منابع

منابع فارسی

1. ابراهیمی کردلر، ع و همکاران،( 1385). ” بررسی مدیریت سود در زمان عرضه اولیه سهام به عموم در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران “، فصلنامه بررسی­های حسابداری و حسابرسی، شماره 45، ص 3 تا 23.
2. احمدپور کاسگری، احمد ، مريم، عجم، (1389). بررسی رابطه بین کیفیت اقلام تعهدی و عدم تقارن اطلاعاتی در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، فصلنامه بورس اوراق بهادار، شماره 11، سال سوم، 107-124.
3. احمدپور، احمد وامير رسائیان، (1385). رابطه ی بین معیارهای ریسک و اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام در بورس اوراق بهادار تهران، فصلنامه بررسی های حسابداری و حسابرسی،46 ; ص 37-60.
4. اسکات، ویلیام(2003)؛علي ،پارساییان، (1388) .” تئوری حسابداری مالی(جلد دوم)” انتشارات ترمه
5. بولو، ق و سید علی حسینی،(1386). ” مديريت سود واندازه­گيري آن: رويكردي نظري “، مجله حسابدار رسمي، جامعه حسابداران رسمي ايران، سال چهارم، شماره 12، صفحه 72 تا 88 .
6. پورحیدری، امید و سميه یزدی،(1390)، بررسی مقایسه ای توان پیش بینی و محتوای اطلاعاتی عناصر صورت سود وزیان، مجله دانش حسابداری. سال دوم. شماره 7
7. پورحیدری، امید، علی رحمانی و مجید مرادی شمیم(1390). بررسي تاثير عدم اطمينان هاي خاص بر بکارگيري روشهاي پيشرفته بودجه بندي سرمايه اي. پايان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه تهران. دانشکده علوم اقتصادی.
8. حجازی ، رضوان، روح اله قیطاسی و محمد باقر کریمی(1390). هموارسازی سود و عدم اطمینان اطلاعاتی، بررسی های حسابدرای و حسابری، دوره 18، شماره 63،63-80.
9. خدامی پور، احمد،محمد، قدیری ،(1389). بررسی رابطه ی میان اقلام تعهدی و عدم تقارن اطلاعاتی در بورس ارواق بهادار تهران، مجله پیشرفتهای حسابداری دانشگاه شیراز، دوره دوم، شماره دوم، 3،59، 1-29.
10. رحیمیان، نظام الدین ،حسن ، همتی ،مليحه، سلیمانی فر، (1391). بررسی ارتباط بین کیفیت سود و عدم تقان اطلاعاتی در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، مجله دانش حسابداری، سال سوم. شماره 10. 157-181.
11. رضازاده ،جواد،عبداله ، آزاد ،(1387)، رابطه ی بین تقارن اطلاعاتی و محافظه کاری در گزارشگری مالی، بررسیهای حسابداری و حسابرسی، دوره 15،شماره 54، زمستان،1387، 63-80.
12. رضایی نژاد، فرشاد، و محبوبه بابادی، (1391). اثرات عدم اطمینان های محیطی بر سود و ارزش شرکت، کنفرانس ملی حسابداری، مدیریت مالی و سرمایه گذاری، گرگان، دانشگاه جامع علمی کاربردی استان گلستان،
13. رضوانی، حمیدرضا،مازيار، سهام خدم ،(1389). دسته بندی معیارهای سنجش عدم اطمینان محیطی و ارائه ی یک چارچوب مفهومی. نهران. پنجمین کنفرانس بین المللی مدیریت استراتژیک.
14. رضوی اصل خسروشاهی، سید محمود،(1392). اثرات عدم اطمینان بر واکنش بازار سرمایه نسبت به مدیریت سود، پایان نامه کارشناسی ارشد حسابدرای، دانشگاه ازاد اسلامی واحد تهران مرکزی.
15. سادات برقعی،ز.،( 1385). “بررسی رابطه خطای برآورد اقلام تعهدی با کیفیت اقلام تعهدی و کیفیت سود”، پايان نامه كارشناسي‌ارشد،دانشكده مدیریت دانشگاه تهران.
16. سراله شربتی(1389). بررسی نقش کیفیت اقلام تعهدی بر وجه نقد نگهداری شده توسط شرکتهای پذیرفته شده در صنایع خودروسازی و صنایع مواد غذایی بورس اوراق بهادار تهران، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه ازاد اسلامی واحد اراک.
17. عبده تبریزی، ح، (1377). ” تردید در اعتبار مدل­های مالی(مجموعه مقالات مالی و سرمایه گذاری)”، انشارات پیشبرد، صفحه 79.
18. قائمی، محمد حسین و محمد ،رحیم پور ،(1388). بررسی نقش اعلان های سود فصلی در کاهش عدم تقارن اطلاعاتی. پایان نامه ی کارشناسی ارشد، دانشگاه بین المللی امام خمینی قزوین(ره)، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی.
19. قائمی، محمد حسین و محمدرضا ،وطن پرست، (1384). بررسی نقش اطلاعات حسابداری در کاهش عدم تقارن اطلاعاتی در بورس اوراق بهادار تهران. فصلنامه ی بررسی های حسابداری و حسابرسی،41: 85-103.
20. قائمی، محمد حسین.مهدي، شهریاری، (1388). حاکمیت شرکتی و عملکرد مالی شرکت ها. مجله پیشرفت های حسابداری دانشگاه شیراز شماره اول، دوره اول.
21. مجتهدزاده، ویدا و اعظم ولیزاده(1390) رابطه مدیریت سود و بازده آتی دارایی ها و جریانهاي نقد عملیاتی آتی. تحقیقات حسابداری. شماره 6
22. محقر،علی،امير، احمدی،فاطمه، محقر، و نسیم معصوم زاده، (1389). بررسی عوامل اثرگذار درون و برون سازمانی بر تسهیم اطلاعات و کیفیت تسهیم اطلاعات در زنجیره ی تأمین. تهران ششمین کنفرانس بین المللی مدیریت فناوری اطلاعات و ارتباطات.
23. محمدی، مینا(1391)، تاثیر سودهای غیرمنتظره بر عدم تقارن اطلاعاتی در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران (با تاکید بر خصوصیات کیفی سود)، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه ازاد اسلامی واحد تبریز.
24. مرادپور اولادی، مهدی،محسن، ابراهیمی و وحید عباسیون( 1387)، بررسی اثر عدم اطمینان نرخ ارز واقعی بر سرمایه گذاری بخش خصوصی، فصلنامه پژوهش های اقتصادی ایران، سال دهم، شماره 35، 159-176.
25. مرادزاده فرد، مهدی،نرگس، رضاپور و حجت اله فرزانی، (1389). بررسی نقش مدیریت اقلام تعهدی در نقدشوندگی سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، مجله پژوهش های حسابداری مالی، سال دوم، شماره سوم، پیاپی (5)، 110-116.
26. مرادی شمیم، مجید ،(1390). بررسي تاثير عدم اطمينان هاي خاص بر بکارگيري روشهاي پيشرفته بودجه بندي سرمايه اي. پايان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه تهران. دانشکده علوم اقتصادی
27. مشایخی، ب و مریم صفری، (1385)، ” وجه نقد ناشی از عملیات و مدیریت سود در شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران “، فصلنامه بررسی­های حسابداری و حسابرسی، شماره 44، 35 -54.
28. مشايخي، بيتا؛ساسان، مهراني ،كاوه، مهراني وغلامرضا كرمي ، (1384). “نقش اقلام تعهدي اختياري در مديريت سود شركت هاي پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار” فصلنامه بررسيهاي حسابداري و حسابرسي، دانشكده مديريت، دانشگاه تهران، شماره ۴۲، 61-74.
29. ملانظري، م و ساناز كريمي زند، (1386)،” بررسي ارتباط بين هموارسازي سود با اندازه شركت و نوع صنعت در شركت­هاي پذيرفته شده در بورس تهران”، پايان نامه كارشناسي ارشد، دانشگاه تهران، فصلنامه بررسي­هاي حسابداري و حسابرسي دانشكده مديريت، شماره 47 ، صفحه 83 تا 100.
30. نوروش، الف و همکاران،(1385). ” کیفیت اقلام تعهدی و سود با تاکید بر نقش خطای برآورد اقلام تعهدی “، فصلنامه بررسی­های حسابداری و حسابرسی، شماره 43، صفحه 135 تا 160.
31. نوروش، ايرج، كاوه ،مهراني وزهره عارف منش ،(1387).” ويژگي شركتهاي هموارساز”،فصلنامه بصيرت، سال چهاردهم، شماره ۳۸
32. نوروش، ايرج،امين، ناظمي ،مهدي ،حيدري ،(1385). كيفيت اقلام تعهدي و سود با تأكيد بر نقش خطاي برآورد اقلام تعهدي.بررسيهاي حسابداري و حسابرسي.شماره 43
33. هاشمی،ع(1383)، “بررس تحلیلی رابطه بین جریانهای نقدی عملیاتی و اقلام تعهدی صورتهای مالی – ارئه مدل برای پیش بینی جریانهای نقدی عملیاتی “، پايان نامه كارشناسي‌ارشد،دانشكده مدیریت دانشگاه تهران.

منابع لاتین

1. Bachtiar, Y. S. (2008). Accrual and Information Asymmetry. Paper Presented at the Ninth International Business Research Conference, Held at Dubai, United Arab Emirates, 2008. From WBI.
2. Bannister, J.W., and H. A. Newman.(1996). “Accrual usage to manage earnings toward financial forecasts”. Review of Quantitative Finance and Accounting, 7: 259-278.
3. Basu, S. (1997),” The conservatism principle and the asymmetric timeliness of earnings”, Journal of Accounting and Economics, 24, pp. 337-345.
4. Baum, C. F., Caglayan, M., Ozkan, N., & Talavera, O. (2008). The impact of macroeconomic uncertainty on non-financial firms’ demand for liquidity. Review of Financial Economics, 15, 289–304.
5. Bhattacharya, N., Desai, H., & Venkataraman, K. (2012). Does earnings quality affect information asymmetry? Evidences from trading costs. Contemporary Accounting Research, http://dx.doi.org/10.1111/j.1911-3846.2012.01161.x Binkley, J. K. (1982).
6. Child, J. (1972). Organizational structure, environment, and performance: The role of strategic choice. Sociology: The journal of the British Sociological Association, 6(1), 1–22.
7. Choi, Hae mi, 2010, Changes in Analysts’ Incentives under Uncertainty, Working paper. Electronic copy available at: http://ssrn.com/abstract= 1727017
8. Choi, Hae mi, 2010, Changes in Analysts’ Incentives under Uncertainty, Working paper .Electronic copy available at:
9. http://ssrn.com/abstract=1727017
10. Cyert, R. M., & March, J. G. (1963). A behavior theory of the firm. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.
11. Denis, C, Sylvain H, Marie-Josée L (2013). The incidence of earnings management on information asymmetry in an uncertain environment: Some Canadian evidence, Journal of International Accounting, Auditing and Taxation, 1-13.
12. Francis, J., R. LaFond, P. Olsson, and K. Schipper. 2004. “Cost of equity and earnings attributes”, The Accounting Review, 79 (4): 967-1010.
13. Ghosh, D. Olson, I.(2009).” Enviromental uncertainty and managers use of discretionary accruals.” Journal of Accounting, organizations and society. 34: 188-205.
14. Ghosh, D., & Olsen, L. (2009). Environmental uncertainty and managers’ use of discretionary accruals. Accounting, Organizations and Society, 34(2), 188–205.
15. Givoly, D., C. Hayn and A. Natarajan. (2000). “Measuring reporting conservatism”, The Accounting Review, 82(1): 65-106.
16. Govindarajan, V.J. (1984). “Appropriateness of accounting data in performance evaluation: An empirical examination of environmental uncertainty as an intervening variable”. Accounting, Organizations and Society, 13: 125-136
17. Gul, F., Chen, C., & Tsui, J. (2003). Discretionary accounting accruals, managers’ incentives, and audit fees. Contemporary Accounting Research, 20(3), 441–464.
18. Habib A, Hossain M, Jiang H (2011). Environmental uncertainty and the market pricing of earnings smoothness. Advances in Accounting: Incorporating Advances in International Accounting, 27(2): 256-265.
19. Hammer, E., & Grafl, L. (2008). Financial uncertainty and business investment. Vienna University of Economics & B.A.: Department of Economics Working Paper Series, Working Paper No. 123
20. Hellman,, Niclas , 2007,”Accounting conservatism under IFRS” Implications”, Accounting Horizons, 2003, 207-221
21. Khan, m., Watts, R.L, (2009). “Estimation and Empirical Properties of a Firm-Year Measure of Accounting Conservatism”. Journal Of Accounting and Economics 48.
22. Kim,K. Pandit,S&Wasley.C,E.(2010). Aggregate Uncertainty and Management Earnings Forecasts. University of IllinoDA at Chicago. Chicago, IL 60607
23. LaFond, R., and R. Watts. 2007.” The information role of conservatism. Working paper”, Massachusetts Institute of Technology.
24. LaFond, R., Olsson, P., & Schipper, K. (2005). The market pricing of accruals quality. Journal of Accounting and Economics, 39(2), 295–327.
25. McMullen, J. S., & D.A. Shepherd.(2006). “Entrepreneurial action and the role of uncertainty in the theory of the ” Academy of Management Review, 31 (1): 132-152.
26. Paton, W. and Littleton, A. C. (1940) “An Introduction to Corporate Accounting Standards”, AAA
27. Penman, S. H. and Zhang, X-J. (2002),”Accounting conservatism and the quality of earnings and stock returns”, The Accounting Review, 77(April), pp. 237-264
28. Pfeffer, J. and Salancik, G. R. (1987). “The External Control of Organizations: A Resource Dependence erspective”, Harper & Row, New York.
29. Sterling, R. R. (1967) Conservatism: “The fundamental principle of valuation in traditional accounting”, Abacus, 3(2), pp. 109-132.
30. Tung, R. L. (1979). Dimension of organizational environment: An exploratory study of their impact on organizational structure. Academy of Management Journal, 22,672–693
31. Wallace, A, Wanda. (2004). the Economic Role of the Audit in Free Regulated Markets.” Research in Accounting Regulation, Vol. 17.
32. Watts, R. 2003. “Conservatism in accounting Part I: Explanations and implications”, Accounting Horizons, 17 (3): 207-
33. Watts, R.L. and J. Zimmerman, 1986, “Positive Accounting Theory”, Englewood Cliffs, New Jersey: Prentice Hall.
34. Watts, R.L., 2003a, “Conservatism in accounting Part I: explanations and
35. Williamson, O. (1975). Markets and hierarchies, analysis and antitrust implications: A study in the economics of internal organization. New York: Free Press.