مبانی نظری و پیشینه پژوهشی عدالت جنسیتی

با سحافایل در خدمت شما هستیم با «پیشینه پژوهشی و تحقیق و مبانی نظری عدالت جنسیتی » که بطور کامل و جامع به این مبحث پرداخته و نیاز شما را به هرگونه جستجوی بیشتری برطرف خواهد نمود.

توضیحات: فصل دوم پایان نامه کارشناسی ارشد (پیشینه و مبانی نظری پژوهش)

همراه با منبع نویسی درون متنی به شیوه APA جهت استفاده فصل دو پایان نامه
توضیحات نظری کامل در مورد متغیر
پیشینه داخلی و خارجی در مورد متغیر مربوطه و متغیرهای مشابه
رفرنس نویسی و پاورقی دقیق و مناسب
منبع :انگلیسی و فارسی دارد (به شیوه APA)
نوع فایل:WORD و قابل ویرایش با فرمت doc

مقدمه

تحقق عدالت یکی از آرزوهای دیرین بشر از بدو شروع تاریخ تاکنون بوده است. محقق شدن عدالت دریک جامعه ارتباط تنگاتنگی با فرهنگ، آموزش و پرورش آن کشوردارد پیشرفت­های امروز جامعه ما منوط به تحقق عدالت در آموزش و پرورش است.اگردرفرهنگ، آموزش و پرورش یک کشورگریزازتبعیض و فساد،خیانت وحقکشی وجود داشته باشدومردم به حق وعدالت گرایش داشته باشندمی­توان به نوعی تعادل درآموزش رسیدکه همان عدالت فرهنگی وآموزشی است.آموزش به عنوان رکن ترقی وپیشرفت یک کشوردرصورتی فراگیر خواهد شدکه عدالت آموزشی درسیستم آموزش وپرورش و نهادهای آموزشی دیگرحاکم شود.

حقآموزشوتحصيلازحقوقفطريواساسيانسانمحسوبشدهودردينمبين اسلامنيزبرتحصيلزنومرد،تأكيدفراوانيشدهاست. در بعد ارزشی رویکرد اسلام به آموزش و پرورش یک رویکرد غیرجنسیتی و مبتنی بر عدالت جنسیتی است.

نصوص مسلم و متواتر فقه اسلامی به لحاظ ارزشی برای آموزش و پرورش زنان وزن کمتری قائل نشده است و نه در واقعیت­های خارجی می­توان نابرابری­های تحصیلی و پرورشی بین مردان و زنان را به احکام اسلامی نسبت داد. اسلام تأکید بسیار زیادی در امر علم آموزی و پرورش انسان­ها دارد و همه آحاد مردم اعم از زن و مرد، سیاه و سفید، فقیر و غنی و … را در این امر مساوی می­داند و با بیان امتیازات مهم افرادی که دارای دانشی سودمندند همه را به این کار از دوران کودکی تا پایان عمر و در همه حال و حتی در سخت­ترین حالات سفارش کرده است. (آیا کسانی که می­دانند با کسانی که نمی­دانند یکسانند.)[1]

در جامعه­ای که اسلام ناب محمدی(ص) اقتدار داشته است هم زنان جوینده علم فراوان بوده­اند و هم بانوان استاد و آن­گاه که اجتماع به سوی تأمین هوس قدرتمندان و اطاعت از زورمداران حرکت می­کرده این حرکت بسیار کند شده و شتاب چندانی نداشته است. در فضایی که نخبگان، ارزش زنان را بر مدار فضایلی چون اوج در اندیشه، فزونی در دانش، گستردگی در محبت، سبقت در ایثار و … تعریف می­نمودند و حاکمان نیز قدرت حکومت را ابزاری در جهت ایجاد و تثبیت این ارزش­ها به کار می­گرفتند دانش بانوان چه در کمیت و چه در کیفیت رشد بسیاری می­یافت و زمانی که خواص جامعه، در پی ارضای شهوات نفسانی خود و نیز در خودباختگی نسبت به فرهنگ آلوده روم یا شرق و غرب، ارزش زن را در طنازی و عشوه گری و دلبری او تلخیص نمودند، هم زنان اندیشمند رو به کاستی نهادند و هم عمق دانش بانوان رو به کاهش گذارد.

لذا قرنها جوامع مسلمانان ما با بلای جهل زنان، سطحی­نگری آن­ها و فقدان متفکران بزرگ زن مواجه بوده است.

از یاد نبریم که تحجر برخی مقدس مآبان نیز بر گستره این آفت عظیم افزود. آنان که در رعایت حریم روابط زن و مرد، کاسه از آش داغتر شده، خود شریعتی جدید برای بانوان بنا نهادند.

و تا بدان جا پیش رفتند که ترک واجباتی چون طلب علم و امر به معروف و نهی از منکر را به بهانه آنکه ممکن است نامحرم صدای زنی را ولو به دور از ظرافت­های صوتی بشنوند و یا حجم بدن او را ولو پوشیده در حجابی کامل، ببیند، جایز شمردند.

آن جماعت فراموش نمودند اگر نیمی از پیکره اجتماع را در جهل خویش وا گذاریم نیم دیگر نیز از این آفت ضررها خواهد دید.فرزندانی که دست پرورده این بانوان جاهل باشند نسل آینده امت اسلامی را چگونه خواهند ساخت؟اگر زنان مستعد جامعه اسلامی، امکان رشد فکری را نیابند جامعه اسلامی با چه محرومیت­هایی مواجه خواهد شد؟

نهایتا با حرمان بخش عمده­ای از اجتماع از علوم مورد نیاز، جوامع دیگر در دانش و صنعت از مسلمین پیشی گرفته و مسلمانان برای رفع نیاز خود مجبور به تن دادن به ذلت گدایی از غیر می­گردند.محصول این تحجر کجا و عمل به کلام خدا کجا که فرمود «لِلّه العزه و لرسوله و للمؤمنین».

لازمه عزت، استغناء مسلمانان از کفار و لازمه آن برخورداری از علم و ابزار مورد نیاز جهت زندگی سالم می­باشد.پس بر همگان لازم است به فراخور استعداد و همت خویش برای جامعه اسلامی عزت آفرینند.

این جماعت به بهانه چند روایت (لاتعلموهنّ الکِتابه، …) که حاوی نکاتی بس ظریف است و با تغافل نسبت به آن همه حدیث دیگر و سیره عملی معصومین(ع)، مشارکت علمی بانوان را برنتافتند و سواد نوشتن را ولو جزء غیرقابل تفکیک علم آموزی باشد به منزله فعل حرام نامیدند.

در منشور ملل متحد موضوع آموزش و پرورش به­طور کامل تبیین نگردیده و در مفهوم محدود آن به کار رفته است، در این خصوص تنها به مقدمه  منشور که به حقوق اساسی بشر و حیثیت و ارزش شخصیت انسانی و تساوی حقوق بین زن و مرد و همچنین بین ملت­ها اعم از کوچک و بزرگ و بند 3 ماده 1 که به پیشبرد و تشویق احترام به حقوق بشر وآزادی­های اساسی برای همگان بدون تمایز از حیث نژاد، جنس، زبان ومذهب و….می­توان اشاره نمود. اما در اسناد بین­المللی زیادی پس از منشور ملل متحد این حق صریحاً بیان شده است. ( فلسفی، 1385)

درسال 1948 اعلامیه جهانی حقوق بشر در ماده 26 صراحتاّ اعلام داشت: هر کس حق دارد از آموزش و پرورش بهره­مند شود. آموزش و پرورش لااقل تا حدودی که مربوط به تعلیمات ابتدایی و اساسی است باید مجانی باشد. آموزش ابتدایی اجباری است، آموزش حرفه­ای باید عمومیت یابد و آموزش عالی باید با شرایط تساوی کامل به روی همه باز باشد تا همه بنا به استعداد خود بتوانند از آن بهره­مند گردند. مفاد این ماده با کلمه هرکس آغاز شده؛ یعنی تمام افراد بشر بدون هیچ قید، انحصار و تبعیضی، بدون هیچگونه تمایزی، خصوصاً تمایز جنسیتی و تنها به صرف انسان بودن محق بهره‌مندی از آموزش و پرورش هستند و به صورت رایگان باید از تعلیمات و آموزش­های ابتدایی واساسی بهره­مند گردند تا بتوانند نیازهای اساسی خود را تأمین کنند وفرصت گسترش آگاهی­ها و اندیشه و تفکر خود را بیابند. (کریون، 1387) آموزش ابتدایی اجباری است یعنی شرافت و حیثیت انسانی بشر اجازه نمی­دهد که اگر حتی خود فرد نخواهد از آموزش و پرورش استفاده کند او را مجاز به چنین کاری نمود بلکه همانند حق حیات و زندگی، چنان محترم و ارزشمند شناخته شده که هیچ کس حتی خود شخص نمی­تواند و نباید آن­را از خود سلب نماید و به زندگی خود خاتمه دهد.

معاهده یونسکو درباره­ی پیکار با تبعیض آموزشی و پرورشی در سال 1962 به اجرا گذاشته شده و در حال حاضر به امضای بیشتر دولت‌ها رسیده است، دولت­ها به موجب این معاهده به اجرای سیاستی ملی متعهد می­شوند که به ارتقای برابری امکانات و برخوردها در عرصه­ی آموزش یاری رساند. آن‌ها هم چنین متعهد می­شوند که در صورت لزوم قوانینی برضد هرگونه تبعیض در پذیرش شاگردان و رفتار با آنان در مؤسسات آموزشی وضع کنند و اتباع بیگانه نیز به امکانات آموزشی برابر با سایر افراد دسترسی داشته باشند. (لوین، 1387)

فهرست منابع

الف) منابع فارسي

1. آقازاده، احمد، (1382)، روش شناسی و تاریخ تحول دانش آموزش و پرورش تطبیقی و بین­الملل، چاپ اول،، تهران، انتشارات نسل نیکان، ص. 177.
2. امینی، ابراهیم، (1372)، اسلام و تعلیم و تربیت، چاپ اول، تهران، سازمان انجمن اولیا و مربیان، ص. 27.
3. ایرانی، دینشاه، (1355)، اخلاق ایران باستان، تهران، انتشارات انجمن زرتشتیان، ص. 50.
4. پیاژه، ژان، (1389)، تربیت ره به کجا می­سپرد، ترجمه محمد منصور، چاپ چهارم، نشر دانشگاه تهران، ص. 57.
5. تاموشات،کریستیان، (1386)، حقوق بشر، ترجمه حسین شریفی طراز کوهی، چاپ اول، تهران، نشر میزان.
6. جمعی از اندیشمندان مسلمان، (1385)، حقوق و مسئولیت­های زن در نظام اسلامی، چاپ اول، تهران، نشر مجمع جهانی تقریب مذاهب، جلد1، ص. 23.
7. جوادي آملي، عبدالله، (1378)، زن در آيينة جلال و جمال، چاپ سوم، تهران، نشر اسراء، ص. 114 – 115 و 90.
8. حاجی ده­آبادی، محمدعلی، (1391)، حقوق تربیتی کودک در اسلام، چاپ اول، قم، نشر پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، ص. 3 و 96.
9. حجتي، سيد محمدباقر، (1387)، آداب تعليم و تعلّم در اسلام، چاپ بیست و چهارم، تهران، نشر فرهنگ اسلامي، ص.44-45.
10. حکیم پور، محمد، (1390)، حقوق زن در کشاکش سنت و تجدد، چاپ دوم، تهران، انتشارات نغمه نواندیش، ص. 118و 127.
11. خرمشاهی، بهاء الدین و همکاران، (1390)، دایره المعارف تشیع، جلد دوم، تهران، انتشارات حکمت، ص. 152.
12. خوانساری، محمد، (1373)، شرح غرر الحکم و درر الکلم، چاپ چهارم، تهران، نشر دانشگاه تهران، ص. 34.
13. دورانت، ویل، (1384)، لذات فلسفه، چاپ دوم، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، ص. 148.
14. ذاکریان، مهدی، (1381)، حقوق بشر در هزاره­ی جدید، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، ص. 53.
15. رازى،ابوالفتوح، (1408ق)،روضالجنانوروحالجنانفيتفسيرالقرآن،مشهد،بنيادپژوهش­هاى اسلامىآستانقدسرضوى، جلد 5، ص.141.
16. رامیار، محمود، (1369)، تاريخ قرآن، چاپ سوم، تهران، انتشارات امیرکبیر، ص. 385.
17. زیبائی‌نژاد، محمدرضا، (1382)، فمینیسم و دانش­های فمینیستی، چاپ اول، قم، دفتر مطالعات و تحقیقات زنان، ص. 113.
18. سمیع­آذر، علیرضا، (1376)، تاریخ تحولات مدارس در ایران، چاپ دوم، تهران، انتشارات شرکت صنایع آموزشی، ص. 201.
19. شاملوی، حبیب­الله، (1347)، تاریخ ایران از ماد تا پهلوی، چاپ اول، تهران، انتشارات کاویان، ص. 213.
20. شریعتی، علی، (1386)، اسلام‌شناسی، چاپ دوم، تهران، شرکت سهامی چاپخش، ص. 514.
21. شستاک،جروم، (1380)، حقوق بشر(مبانی و نظریه­ها)، ترجمه‌حسین‌شریفی‌طراز‌‌ کوهی، تهران، نشر دانشگاه تهران.
22. شعبانی، قاسم، (1384)، حقوق اساسی و ساختار حکومت جمهوری اسلامی ایران، چاپ سوم، تهران، نشر اطلاعات، ص. 86.
23. صافی، احمد، (1389)، سازمان و قوانین آموزش و پرورش ایران، تهران، انتشارات سمت، ص. 29.
24. صافی، احمد، (1390)، آموزش و پرورش ابتدایی، راهنمایی تحصیلی و متوسطه، تهران، انتشارات سمت، ص. 33 و 89.
25. صدر، حسن، (1355)، حقوق زن در اسلام و اروپا، چاپ پنجم، سازمان چاپ و انتشار جاویدان، ص. 26.
26. طباطبایی، سيد محمدحسين،(1390)، خلاصة تعاليم اسلام، قم، دفتر تبلیغات اسلامي، ص. 146.
27. عبادی، شيرين، (1385)، حقوق کودک، تهران،نشر كانون، جلد 1، ص. 3.
28. عظیمی‌نژادان، شبنم، (1389)، زنان معمار جامعه مردسالار، چاپ اول، تهران، نشر اختران، ص. 27.
29. غنیمه، عبدالرحیم، (1388)، تاريخ دانشگاه‏هاى اسلامى، ترجمهدكتر نورالله كسائى، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، ص. 366 و 369.
30. فرید من، جین، (1383)، فمینیسم، ترجمه فیروزه مهاجر، چاپ دوم، تهران، نشر آشتیان، ص. 27 و 162.
31. قاری سیدفاطمی، سیدمحمد، (1388)، حقوق بشر در جهان معاصر، تهران، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، ص. 23.
32. قاضی، ابوالفضل، (1383)، حقوق اساسی و نهادهای سیاسی، انتشارات دانشگاه تهران، ص. 662.
33. قاضی، ابوالفضل، (1385)، بایسته­های حقوق اساسی، چاپ بيست و ششم، تهران، نشر میزان، ص. 149.
34. قایمی، محمدعلی، (1382)، حدود آزادی در تربیت، تهران، انتشارات هادی، ص. 7.
35. قربان­نیا، ناصر و همکاران، (1384) ، بازپژوهی حقوق زن، چاپ اول، تهران، انتشارات روز نو، جلد 1، ص. 12 و 37.
36. قربان­نیا، ناصر، (1386)، «حقوق طبیعی حقوق بشر» خلاصه مقالات چهارمین همایش بین­المللی حقوق بشر، قم، انتشارات دانشگاه مفید قم.
37. کار، مهرانگیز، (1389)، رفع تبعیض از زنان، چاپ چهارم، تهران، نشر قطره، ص. 52.
38. كاشانى،فتحالله،(1378)، تفسيرمنهجالصادقين فی الزام المخالفین،تهران،نشر اسلاميه،جلد 10، ص. 297.
39. کدیور، محسن، (1387)، حق‌الناس(اسلام و حقوق بشر)، چاپ دوم، تهران، انتشارات کویر، ص. 292.
40. کریون، متیوسی آر، (1387)، چشم­اندازی به توسعه میثاق بین­المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، ترجمه محمد حبیبی مجنده، جلد اول، قم، انتشارات دانشگاه مفید.
41. کشاورزی، محمدعلی، (1385)، تاریخ آموزش و پرورش ایران، چاپ سوم، تهران،نشر شرکت قلم.
42. کمالی، سید علی، (1369)، قرآن و مقام زن، چاپ دوم، تهران، انتشارات اسوه، ص. 45.
43. کومینگز، ویلیام، دال،فرانک، (1376)، بهسازی کیفیت آموزش ابتدایی در کشورهای در حال گذر، ترجمه مرتضی مشتاقی، تهران، انتشارات عقیق، ص. 152.
44. گرونبام، فن­گوستاو، (1373)، اسلام در قرون وسطی، ترجمه غلامرضا سمیعی، تهران، نشر البرز، ص. 175.
45. لوین، لیا، (1387)، پرسش و پاسخ درباره حقوق بشر، ترجمه محمدجعفر پوینده، تهران، نشر قطره، ص. 94 و 182.
46. مارش، دیوید، استوکر، جری، (1386)، روش و نظریه در علوم سیاسی، چاپ دوم، تهران، نشر پژوهشکده مطالعات راهبردی غیرانتفاعی، ص. 162.
47. محمدي ري‌شهري، محمد، (1381)، ميزان الحكمه، ترجمه حميدرضا شيخي، چاپ سوم، قم، دارالحديث، جلد 2، ص. 394 و 1212.
48. مدرس، علی اصغر، (1375)، حقوق فطری یا مبانی حقوق بشر، چاپ اول، تهران، انتشارات نوبل، ص. 62 و 47.
49. مرتوس، جولی، (1382)، آموزش حقوق انسانی زنان و دختران، ترجمه فریبرز مجیدی، چاپ اول، تهران، نشر دنیای مادر، ص. 59.
50. مشایخی،محمد، (1379)، آموزش و پرورش تطبیقی، تهران، انتشارات دانشگاه تربیت معلم، ص. 86.
51. مطهري،مرتضي، (1380)، دهگفتار، چاپ ششم،تهران،انتشاراتصدرا، ص. 159.
52. مطهری، مرتضی، (1385)، تعلیم تربیت در اسلام، چاپ چهل و نهم، تهران، انتشارات صدرا، ص. 23.
53. مطهری، مرتضی، (1390)،نظام حقوق زن در اسلام، چاپ ششم، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ص. 55.
54. مطهری، مرتضی، (1391)، مجموعه آثار، تهران، انتشارات صدرا، جلد 18، ص. 160 و 154.
55. معیری، محمد طاهر، (1384)، مسائل آموزش و پرورش، تهران، نشر امیرکبیر، ص. 66.
56. معین، محمد، (1371)، فرهنگ فارسی، تهران، انتشارات امیرکبیر، جلد 6، ص. 2282.
57. مفید، محمدبن محمد، (1386)، الاختصاص، ترجمه علی­اکبر غفاری، قم، مؤسسه النشر الاسلامی، ص. 334.
58. مكارمشيرازي،ناصر، (1374)، تفسيرنمونه،چاپ اول، تهران،دارالكتبالإسلاميه، جلد 19، ص. 396.
59. مهریزی، مهدی، (1381)، زن در اندیشه اسلامی، چاپ اول، تهران، انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ص. 47.
60. موحد، محمدعلی، (1381)، در هوای حق و عدالت از حقوق طبیعی تا حقوق بشر، تهران، انتشارات کارنامه، ص. 177 و 210.
61. مورژئون، ژاک، (1390)، حقوق بشر، ترجمه احمد نقیب­زاده، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، ص. 6.
62. موسوي الخميني، سيدروح الله (1386)، توضیح المسائل، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، جلد 1، ص. 24.
63. موسوي الخميني، سيدروح الله (1387)، صحیفه نور، تهران، مؤسسه نشر آثار امام خمینی(ر.ه)، ص. 99.
64. موسوي الخميني، سيدروح الله، (1391)،كتاب البيع،تهران،مؤسسةنشرآثارامامخمينى(ر.ه)، جلد 3، ص. 540.
65. میالاره، گاستون، (1370)، معنی و حدود علوم تربیتی، ترجمه دکتر علی­محمد کاردان، تهران، نشر دانشگاه تهران، ص. 3.
66. میشل، آندره، (1383)، پیکار با تبعیض جنسی، ترجمه محمد جعفر پوینده، چاپ اول، تهران، نشر نگاه، ص. 31.
67. نجفى،محمدحسن،(1390)،مجمعالرسائل، چاپ اول،مشهد،مؤسسهصاحبالزمان)ع)،ص12 و 33.
68. نصر، سید حسین، (1359)، علم و تمدن در اسلام، ترجمه احمد آرام، چاپ دوم، تهران، انتشارات خوارزمی، ص. 59.
69. نوري،يحيي، (1347) ، حقوقزندراسلاموجهان، چاپ چهارم، تهران،انتشاراتفراهاني، ص. 113 و 116.
70. هاشمی،سیدمحمد،(1392)، حقوق اساسی و ساختارهای سیاسی، چاپ دوم، تهران، انتشارات میزان، جلد1، ص. 216.
71. هاشمی، محمد، (1385)، حقوق بشر و آزادی­های اساسی، چاپ هفتم، تهران، نشر میزان، ص. 278.
72. ورّام، مسعود بن عیسی، (1375)، «آداب و اخلاق در اسلام»، مجموعه ورّام، ترجمه محمدرضا عطایی، مشهد، بنیاد پژوهش­های اسلامی، ص. 37.
73. وزارت آموزش و پرورش، معاونت برنامه‌ریزی و توسعه مدیریت،(1389)،آمار آموزش و پرورش، سال تحصیلی 89-1388، چاپ اول، انتشارات سمت، ص. 20.

ب) منابع عربي

1. قران كريم
2. نهجالبلاغه، (1382)، ترجمهمحمددشتي، چاپبيست و چهارم،قم،دفترنشرالهادي.
3. ابن بابویه (الشهور بصدوق)، محمدبن علی‏، (1420ق)، من لا یحضره الفقیه، چاپ دوم، قم، دفتر انتشارات اسلامى جلد 1، ص. 374.
4. ابن بابویه (الشهور بصدوق)، محمدبن علی، (1424ق)، الخصال، چاپ ششم، قم، مؤسسه نشر اسلامی، ص. 568.
5. اردبیلی، محمد، (1408ق)، جامع الرواه، قم، انتشارات اسلامی، جلد1، ص. 91-92.
6. افغانى، سعيد، (1389ق)، الاسلام‏والمراه، ط. الثالثه، بیروت، دارالفکر، ص. 102.
7. حرّعاملى،محمىبنحسنبنعلى،(1409ق)،تفصيلوسائلالشيعهإلىتحصيلمسائلالشريعه،چاپ اول، قم، مؤسسةآلالبيت(ع)، جلد27، ص. 14 و 27.
8. خوئی، ابوالقاسم، (1369)، معجم رجال الحدیث، قم، دفتر انتشارات اسلامی، جلد4، ص. 108.
9. طباطبايى،محمدحسين، (1417ق)،الميزانفىتفسيرالقرآن،چاپ پنجم،قم،دفترانتشاراتاسلامىحوزةعلميةقم، جلد 9، ص. 404.
10. طبرسى،فضلبنحسن، (1429ق)،مجمعالبيانفىتفسيرالقران، چاپ سوم، بیروت، دارالمعرفه، جلد 3، ص. 152.
11. طعیمه حلبی، عبدالحمید، (1425ق)، التربیه الاسلامیه للدول منهجاً و هدفاً و اسلوباً، بیروت، دارالمعرفه، ص. 79 و 81.
12. عاملى،زين­الدينبنعلىبناحمد،(1413ق)، مسالكالأفهامإلىتنقيحشرائعالإسلام، چاپ اول، قم،مؤسسةالمعارفالإسلاميه،جلد 27.
13. عاملی، حسن بن زین­الدین (1406ق)، معالم الدین وملاذ المجتهدین، قم، مؤسسه النشر الاسلامی، ص. 22.
14. فيض كاشانى،محمدمحسن، (1406ق)، الوافي، چاپ اول، تهران،مکتبه الصدر، جلد 1، ص. 127 – 128.
15. کرکی، علی بن حسین، [بی­تا]، جامع المقاصد فی شرح القواعد، [بی­جا]: مؤسسه آل­البیت (ع)، ص. 129.
16. كليني،ابوجعفرمحمد،(1407ق)،الكافي، چاپ چهارم، تهران،دارالكتبالاسلاميه،جلد 1، ص. 31 و 516.
17. متقی هندی، علی بن حسام­الدین، (1424ق)، کنز العمال فی سنن الاقوال و الافعال، بیروت، دارالکتب العلمیه، حکمت 45409.
18. مجلسي،محمدباقر،(1404ق)،بحارالانوار، الطبعه الثانیه، بيروت،موسسةالوفاء،جلد10 و 74.
19. مجلسى، محمدتقى، (1406ق)،روضه المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه، چاپ دوم،قم، مؤسسه فرهنگى اسلامى، جلد 2، ص 479.
20. ملاصدرا، صدرالدین محمد شیرازی، (1383)، الحکمه المتعالیه فی الاسفار الاربعه، بنیاد حکمت اسلامی.
21. نجفى،محمدحسن، (1409ق)، جواهرالكلامفيشرحشرائعالإسلام، چاپ هفتم،بيروت،دارإحياءالتراثالعربي، ص. 11.
22. نورى،حسين، (1408ق)،مستدركالوسائلومستنبطالمسائل، الطبعه الاول،بيروت،مؤسسهآلالبيت(ع)، جلد 17، ص. 87.

ج) منابع لاتين

1. Hewlett, Sylvia A. (2008), A Lesser Life: The Myth of women’s Liberation in America. Sphere Books,Suffoik.1988.
2. Manfered Nowak, (1995), the Right to Education, Text Book of Economic Social and Cultural Rights Boston.
3. UNESCO, (2011), Education in Situations of Emergency and Crisis, challenges for the new century, printed In France.
4. UNESCO, (2011), the Right to Education an Analysis of UNESCO, Standard – Setting Instruments.

د) مقالات و رساله­ها

1. آقازاده، احمد، (1385)، اهمیت و ضرورت گسترش مراکز پیش از دبستان، فصلنامه پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت، شماره‌ 5 و6.
2. الهامي،داوود، (1374)، علمآموزيزندرديدگاهاسلام،نشريةپيامحوزه علميهقم،قم،شورايعاليحوزه، شماره 25، ص. 4.
3. جوادی، علیرضا،(13۹۰)، نقش سازنده اعتدال و تفاهم در تربیت صحیح کودک، هفته­نامه شما، بهمن ماه.
4. راسخ، محمد، (1380)، «آزادی چون ارزش»مجموعه مقالات همایش بین­المللی حقوق بشر و گفتگوی تمدن­ها، دانشگاه مفید قم، ص. 123 و 132.
5. زاهد، فرزانه، (1386)، رویکرد فمینیستی به حقوق بین­الملل، پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه مفید قم، ص. 75.
6. سان­خوزه، آمپارو، (1389)، مسؤلیت دولت­ها در قبال نقض حقوق بشر، ترجمه ابراهیم بیگ­زاده، مجله تحقیقات حقوقی دانشگاه شهید بهشتی، شماره 30 و29، ص. 264.
7. ساوری، اکبر، (1383)، حق و آزادی آموزش و پرورش در نظام بین المللی حقوق بشر، پایان­نامه دوره کارشناسی ارشد، دانشگاه مفید قم.
8. صفري،نعمتالله، (1386)، آموزشزناندرصدراسلام، نشريةپيامزن،قم،دفترتبليغاتحوزةعلمية قم، شماره124، ص. 1.
9. فلسفی، هدایت­اله، (1385)، حق صلح و منزلت انسانی، مجله حقوقی دفترخدمات حقوقی بین­المللی، شماره 27 و 26، ص. 33 و 76.
10. قاری سیدفاطمی، سیدمحمد، (1381)، «جهانشمولی حقوق بشر»نامه مفید،قم، دانشگاه مفید، شماره 33، ص. 7.
11. قاریسیدفاطمی، سیدمحمد، (1384)، «تحلیل مفاهیم کلیدی حقوق بشر»،مجله تحقیقات حقوقی، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، شماره 34 و 33، ص. 242.
12. قربان­نیا، ناصر، (1386)، «حقوق طبیعی حقوق بشر» خلاصه مقالات چهارمین همایش بین­المللی حقوق بشر، قم، انتشارات دانشگاه مفید قم، ص26.
13. قربان­نیا، ناصر، (1380)، «نسبت میان عدالت و حقوق بشر»مجموعه مقالات همایش بین­المللی حقوق بشر و گفتگوی تمدن­ها، دانشگاه مفید قم، ص. 319.
14. منصورنژاد، محمد، (1386)،نقش زنان تحصیل کرده در تشکیل و تحکیم خانواده، فصلنامه بانوان شیعه، شماره ۳، ص. 20.