مبانی نظری و پیشینه پژوهشی قصاص

با سحافایل در خدمت شما هستیم با «پیشینه پژوهشی و تحقیق و مبانی نظری قصاص » که بطور کامل و جامع به این مبحث پرداخته و نیاز شما را به هرگونه جستجوی بیشتری برطرف خواهد نمود.

توضیحات: فصل دوم پایان نامه کارشناسی ارشد (پیشینه و مبانی نظری پژوهش)

همراه با منبع نویسی درون متنی به شیوه APA جهت استفاده فصل دو پایان نامه
توضیحات نظری کامل در مورد متغیر
پیشینه داخلی و خارجی در مورد متغیر مربوطه و متغیرهای مشابه
رفرنس نویسی و پاورقی دقیق و مناسب
منبع :انگلیسی و فارسی دارد (به شیوه APA)
نوع فایل:WORD و قابل ویرایش با فرمت doc

مقدمه

همان‌گونه كه مستحضرید و نهادهای مختلف ذی‌ربط نیز احتمالا گزارش‌هایی را در این خصوص، تقدیم حضور نموده‌اند، یكی از معضلات دستگاه قضائی كشور، وضعیت حقوقی خاص برخی از محكومان به قصاص نفس می‌باشد كه تداوم بازداشت قانونی آنان و انتظار برای رفع موانع اجرای حكم مشكلات عدیده‌ای را – علاوه بر محكومان و خانواده‌های آنان – برای مسئولین امر نیز فراهم می‌آورد. این موضوع – همچون سایر موضوعات و مسائل – به دلیل گستردگی و اقتضائات استان تهران، ایجاد مشكلات مضاعفی را برای دادگستری این كلان‌شهر در پی دارد؛ چه آنكه:
به حكایت مستندات آماری موجود، تعداد 325 تن از محكومان به قصاص نفس كه آرای محكومیت آنان با سیر در تمامی مراحل دادرسی مربوط، قطعیت یافته است، در زندان‌های استان تهران، در انتظار اجرای حكم به سر می‌برند. تعدادی از این محكومان، حدود 20 سال است كه منتظر اجرای حكم‌اند.

موانع قصاص
موانع عمده‌ای كه در راه اجرای احكام محكومان موصوف، وجود داشته و به تفكیك موارد زیر قابل ارائه می‌باشند، که به موانع ثبوتی و موانع اجرایی تقسیم بندی می شوند.

موانع ثبوتی :

• رابطه ابوت
• مسلمان بودن قاتل و کافر بودن مقتول
• مجنون بودن قاتل

موانع اجرایی:
– عدم پرداخت فاضل دیه.
– عدم مراجعه اولیای دم مقتولان.
– عدم درخواست اجرای حكم قصاص از سوی اولیای دم مقتول.
– عدم تودیع سهم وارث صغیر مقتول.
– درخواست دیه از سوی اولیای دم و عدم توانایی مالی محكوم‌علیه بر پرداخت آن.
در این میان، علت عدم اجرای حكم در مورد تعداد 112 نفر از محكومان، عدم مراجعه اولیای دم مقتولان، نسبت به تعداد 82 نفر، عدم پرداخت فاضل دیه و در مورد حدود 100 نفر، تابعیت خارجی (افغانی) قاتل و مقتول اعلام شده است.

       عدم قصاص پدر به قتل فرزند در فقه شیعه

در فقه همانطور که برای قتل عمد قصاص معین شده است موانعی هم تحت عنوان شرایط قصاص مطرح شده است . یکی از شرایط این است  که قاتل پدر مقتول نباشد . این شرط از موانع اجرای قصاص  در مورد  پدر است  که این امر

طبق حدیثی از امام صادق (ع) که فرمودند 🙁 لا یقتل والد بولده و یقتل الولد بوالده  پدر در صورتی که فرزندش را بکشد قصاص نمی شود اما فرزند اگر پدرش را بکشد قصاص می شود ) می باشد.(1)

 فتاوی فقهای شیعه :

    علامه حلی در این زمینه می گوید : اگر پدر فرزندش را بکشد قصاص نمی شود هر چند پدر در درجه دوری قرار داشته باشد .اما اگر فرزند پدرش را بکشد قصاص می شود  ، همچنین مادر اگر فرزندش را بکشدقصاص می شود و بقیه خویشاوندان مانند اجداد و جدات مادری و برادران و خواهران و عموها و عمه ها و خاله ها و دایی ها قصاص می شوند .(2)

ملامحسن فیض : ” پدر به واسطه قتل فرزند قصاص نمی شود و دلیل آن نص و اجماع  می باشد . (3)

امام خمینی در تحریرالوسیله در بخش فروع فعل قصاص و بعنوان یکی از شروط اعمال مجازات قصاص چنین توضیح می دهند :”شرط سوم انتفاء  پدر بودن است. پس پدر به قتل فرزندش کشته نمی شود و ظاهرآن است پدر پدر کشته نمی شود و هکذا ”

       شهید اول:” و منها ( ای و من شرائط القصاص ) انتقاء الابوه – فلا یقتل الوالد وان علا بابنه ”

و ان نزل لقوله صلی الله علیه و آله : ” لا یقاد لابن من ابیه ” (4) والبنت کالابن اجماعا ،او بطریق اولی و فی بعض الاخبار عن الصادق علیه السلام :” لا یقتل والد بولده و یقتل ولد بوالده ” (5)

    عدم قصاص پدر به قتل فرزند در فقه عامه

فقهای اهل سنت همانند فقهای شیعه پدر را در مورد قتل فرزند معاف از قصاص می دانند . در بین اهل سنت فقه شافعی معتقد است که چنانچه پدری فرزند خود را بکشد ، کشته نمیشود . حنبلی ها نیز همین اعتقاد را دارند ، حنفی نیز بر همین نکته تاکید دارد ومالکی میگوید : ” بنا بر مذهب مالکی در صورتی که مردی دانسته و خواسته فرزندش را به قتل برساند همانند اینکه او را شکنجه کرده و او را سر ببرد ویا او را حبس کرده ، از جمله مواردی است که عذری از او پذیرفته نمی شود . و در صورتی که ادعای خطا کند موجب شبهه نمی شود . در این صورت بدون هیچ اختلافی همگان پدر را به قتل فرزند قصاص می کنند، ام

اگر بخاطر تادیب مرتکب قتل فرزندش شود دوقول در مذهب است ، گروهی قائل به قصاص و گروهی دیگر قائل به عدم قصاص وتغلیظ  دیه هستند . ”

    نقش انگیزه در قصاص پدر به قتل فرزند

آیا می توان تفکیکی بین قتل فرزند از روی تادیب و ظلم قائل شد ؟

در بین فقها هم در امامیه و هم در اهل سنت ، گاهی قائل به تفکیک بین قتل فرزند از روی تادیب و دلسوزی و قتل فرزند از روی ظلم شده اند ، و نظر به این دارد که اگر پدر از روی عاطفه و تادیب مرتکب قتل شود قصاص نمی شود و اگر از جهت انگیزه هایی همسان با دیگر قتل ها شود از جمله ظلم ، کینه ، …. از این باب با دیگر قتل ها تفاوتی ندارد و قصاص باید صورت گیرد .

فهرست منابع

www.vekalatonline.i

www.vekalatonline.ir

www.ghanoonbaz.com/anavin/Forms/Ara_Kaifary.htm

(): الحلی ،محمد بن یوسف ،تحریرالاحکام 1420   ،جلد 2، صفحه 248 ، قم

مؤسسه الامام صادق (ع).

(): الحجاوی موسی،الاقناع، بیروت ،دارالمغرمه، بی تا ،جلد 2 صفحه 155

التهذیب] طبعة [النجف الاشرف] سنة 1382،المجلد 10،ص 236،الحدیث 941.

: علامه حلی قواعدالکلام فی مسائل حلال والحرام،مؤسسه فقه شیعه،بیروت چاپ اول 1990 م ،صفحه 553 .

: فیض کاشانی،مفاتیح الشرایع، مجمع الذخایر السلامیه ،1401   ،جلد 2 ،صفحه127 .

وسائل الشیعه، الطبعة القدیمة، المجلد 3 ،کتابل القصاص باب 32 الحدیث 11 ،والحدبث منقول بالمعنی.

التهذیب ،طبعه ،النجف الاشرف سنة 1382 ،المجلد 10 ،صفحه 236،الحدیث 941 .