پیشینه پژوهشی بهداشت روانی (رشته روانشناسی)

با سحافایل در خدمت شما هستیم با «پیشینه پژوهشی بهداشت روانی (رشته روانشناسی)» که بطور کامل و جامع به این مبحث پرداخته و نیاز شما را به هرگونه جستجوی بیشتری برطرف خواهد نمود.

فهرست محتوا

فهرست محتوا

مقدمه………………………………………………………………………………………… 4

2-1- تاریخچه بهداشت رواني…………………………………………………………………………… 5

2-3- كليد سلامت روان……………………………………………………………………………….. 6

2-4- علایم  سلامت روان……………………………………………………………………………… 7

2- 5- تعریف سلامت روان…………………………………………………………………………….. 8

2 -6- ملاك های سلامت روان…………………………………………………………………………. 9

2-7- سلامت روان از دیدگاههای مختلف………………………………………………………………. 10

2-7-1- از نظر آمار دانان………………………………………………………………………… 11

2-7-2- از نظر پزشکان………………………………………………………………………….. 11

2-7-3- روانپزشکان…………………………………………………………………………….. 12

2-7-4- نظرروانکاوان……………………………………………………………………………. 12

2-8- سلامت روانی از نظر مکاتب مختلف………………………………………………………………. 13

2-8 -1- مکتب زیست گرایی…………………………………………………………………….. 14

۲-8-2- مکتب رفتار گرایی……………………………………………………………………….. 15

2-8-3-  مکتب روانکاوی………………………………………………………………………… 15

2-8-4ـ مکتب انسانگرایی………………………………………………………………………… 16

2-8-5-مکتب بوم شناسی……………………………………………………………………….. 17

2-9- اصول بهداشت رواني……………………………………………………………………………. 18

2-10- هدف ایجاد سلامت روان………………………………………………………………………. 23

2-11- مکانیزم روانی و نقش آن در سلامت روان………………………………………………………… 25

2-11-1- مکانیسم سرکوبی………………………………………………………………………. 26

2-11-2-   مکانیسم برون فکنی………………………………………………………………….. 26

2-11-3- مکانیسم جا به جایی……………………………………………………………………. 26

2-11- 4- مکانیسم بازگشت……………………………………………………………………… 26

2-11-5- مکانیسم واکنش سازی…………………………………………………………………. 27

2-11-6-  مکانیسم تصعید………………………………………………………………………. 27

2-11-7- مکانیسم عذر تراشی (دلیل تراشی)………………………………………………………. 27

2-11-8-  مکانیسم همانند سازی………………………………………………………………… 27

2- 11-9- مکانیسم جبران………………………………………………………………………. 28

2-11-10 مکانیسم انکار…………………………………………………………………………. 28

2-12 – عوامل موثر بربهداشت روانی…………………………………………………………………… 28

2-13- سلامت روان در پرتو پای بندی به آموزه های دینی……………………………………………….. 28

2-14- دین باوری و سلامت روان……………………………………………………………………… 29

2-15- ابعاد امنیت روانی و سلامت روان، در پرتو یاد خدا…………………………………………………. 29

2-16- توکل و سلامت روان………………………………………………………………………….. 30

2-18- پژوهشهاي پيشين  (داخلي – خارجي )…………………………………………………………. 24

2-18-1- تحقيقات انجام شده در داخل ايران………………………………………………………. 26

2-18-2- تحقیقات انجام شده در خارج کشور………………………………………………………. 35

منابع و مآخذ ………………………………………………………………………………………………….. 44

مقدمه

سلامت روان از نيازهاي اساسي انسان است كه در توسعه پايدارنقش حياتي دارد مفهوم سلامت روان شامل احساس دروني خوب بودن و اطمينان ازكارآمدي خود، اتكاء به خود،ظرفيت رقابت، وابستگي بين نسلي و خودشكوفايي توانايي هاي بالقوه فكري و هيجاني و غيره مي باشد. البته با در نظر گرفتن تفاوت هاي بين فرهنگ ها، ارائه تعريف جامع از سلامت روان غيرممكن مي نمايد. با وجود اين، بر سر اين امر اتفاق نظر وجود دارد كه سلامت روان چيزي فراتر از نبود اختلالات رواني است.

شاملو (1378)درتعريف سلامت رواني آن را عبارت از مجموعه عواملي دانسته است كه در پيشگيري از ايجاد يا پيشرفت روند وخامت اختلالات شناختي – احساسي –و رفتاري در انسان نقش موثر دارند   آنچه مسلم است اين است كه حفظ سلامت روان نيز مانند سلامت جسم حائز اهميت است. شخصي كه سلامت رواني دارد، مي تواند ضمن احساس رضايت از زندگي، با مشكلات، به طور منطقي برخورد نمايد.وفرد مفيدي براي جامعه باشد به عبارت ديگر، افراد داراي سلامت روان، قادرند در عين كسب فرديت، با محيط نيز انطباق يابند.  با مشخص شدن اهمیت سلامت روان نیز هر لحظه بر میزان مطالعات و بررسی هایی که با هدف سبب شناسی و یا مشخص کردن میزان شیوع اختلالات روانی در سطح اجتماع انجام می پذیرد افزوده می شود. (داود شاه محمدي‌،1381).

2-1- تاریخچه بهداشت رواني

بهداشت روان را می‌توان یکی از قدیمی ترین موضوعات به شمار آورد. زیرا بیماری های روانی از زمان‌های قدیم وجود داشته، بطوریکه  بقراط در حدود 400 سال قبل از میلاد عقیده داشته که بیماران روانی را مانند بیماری جسمی باید درمان کرد. تقریبا از سال 1930 یعنی بعد از تشکیل اوّلین کنگره بین المللی بهداشت روان بود که این رشته بصورت جزئی از علوم پزشکی درآمد و سازمان های روانپزشکی و مراکز پیشگیری در کشورهای مترقی یکی بعد از دیگری فعالیت خود را شروع کردند.

2-2-مفهوم سلامت روان

فرهنگ روانپزشکی کمپل این اصطلاح را در احساس رضایت بهبود روانی و تطابق کافی اجتماعی با موازین مورد قبول هر جامعه تعریف کرده است‌)پورافکاری،‌ ۱۳۷۳‌) اما برای این اصطلاح از سوی صاحب نظران تعاریف متفاوتی ارائه شده است بطور مثال : کارل منینجر ‌: سلامت روان را سازش فرد با جهان اطرافش با حد اکثر امکان به طوری که باعث شادی و برداشت مفید و مؤثر گردد، تعریف می کند. واستون: رفتارهای عادی را که از سوی افراد عادی سر می زند را نشانه ای از سلامت روانی می داند. کینز برگ ‌: سلامت روان را تسلط و مهارت در ارتباط صحیح با محیط به ویژه در سه فضای مهم زندگی، عشق، کار و تفریح می داند. به نظر وی استعداد یافتن در ادامه کار، داشتن محیط خانوادگی خردسند، فرار از مسائلی که با قانون درگیری دارد، لذت بردن از زندگی و استفاده درست از فرصتها ملاک تعادل و سلامت روان است (میلانی فر،1370) سازمان بهداشت جهانی سلامت روان چنین تعریف می کند « سلامت روانی در درون مفهوم کلی بهداشت جای می‌گیرد و سلامت روانی یعنی توانایی کامل برای ایفای نقشهای اجتماعی روانی و جسمی بهداشت تنها نبود بیماری یا عقب ماندگی نیست (حمزه گنجی، ۱۳۷۶)

2-4- علایم  سلامت روان

طبق تحقیقات انجام شده، عامل پیدایش بسیاری ازنا سازگاری ها و نابهنجاری های روانی ناشی از تضادهای ارزشی و عدم استقرار یك نظام ارزشی سازمان یافته در فرد ذكر شده است و یكی از شرایط لازم : جهت دست یابی به سلامت روان، برخورداری از یك نظام ارزش منسجم می باشد اسلام ویژگی های شخصیت نابهنجار و بیمار و به تعبیر اسلامی «فی قلوبهم مرض را در بعد عقیدتی، عاطفی، عقلانی، شناختی و خصوصیات بدنی بیان كرده است دراین جابه تعریف سلامت روانی و به7 ملاک داشتن روانی سالم از نظر ونتیز اشاره می کنیم  در آستانه قرن بیست و یكم، انسان مضطرب، افسرده و بحران زده ی عصر حاضر، بیش از هر زمان دیگری خود  را درگیر  سؤال هایی اساسی می یابد. می توان بر این نكته تأكید كرد كه ارزش‌ها، اساس و بنیان یكپارچگی شخصیت سالمند. در حقیقت، ارزش ها، سازمان دهنده های اصلی اعمال و فتارهای شخصیت رشد یافته به شمار می روند و سلامت روان، بی تردید، محصول چنین شخصیتی است. با توجه به روابط موجود بین ارزش ها و سلامت روان، معیارهای سلامت و بیماری روانی از دیدگاه اسلام مورد بحث و بررسی قرار می گیرد. اما پیش از این، تعریفی از سلامت روانی ضروری به نظر می‌رسد.

2 -6- ملاك های سلامت روان

ونتیز(1991 )سلامت روان را وابسته به هفت ملاك می داند كه عبارتند از:

1- رفتار اجتماعی مناسب؛ -رهایی از نگرانی و گناه؛ – فقدان بیماری روانی – كفایت فردی و خودمهارگری؛ – خویشتن پذیری و خودشكوفایی؛ –  توحیدیافتگی و سازماندهی شخصیت؛  -گشاده نگری و انعطاف پذیری.

منابع و مأخذ

الف) منابع فارسی

• آبراهام، مزلو، انگيزش شخصيت، ترجمه : احمد رضواني، مشهد آستان قدس رضوي.
• آبراهام، مزلو، روانشناسي شخصيت سالم ، ترجمه : شيوا رويگردان،  تهران گلشايي.
• آرتور اس، ربر (2005). فرهنگ توصيفي روانشناسي، ترجمه :كريمي، يوسف  وهمكاران (1390 ). تهران، انتشارات رشد.
• اتكينسون، هيلگارد، (1999)، زمينه روانشناسي، دكتر براهيني (1379). تهران : جلد اول، رشد.
• اديب، يوسف؛ فردانش، هاشم (1382 ). مهارتهاي زندگي مورد نياز دانش آموزان مقطع راهنمايي،  مجله دانشور رفتار، دانشگاه شاهد، سال دهم، اسفند.
• اسماعيلي، علی،  هنجاريابي آزمون  scl90 و مقايسه وضعيت سلامت رواني دانشجويان شاغل به تحصيل در تمامي مقاطع تحصيلي درسال تحصيلي 1377دانشگاه هاي وابسته به وزارت علوم و وزارت بهداشت در شهر تهران.
• بخشاني، نور محمد؛ كيان پور، محسن؛سراواني، محمدرضا (1377). همه گيرشناسي اختلالات رواني در وضعيت عمومي، معاونت پژوهشي دانشگاه علم و پزشكي زاهدان (پروژه ي تحقيقاتي ).
•   بست،جان (1369). روشهاي تحقيق درعلوم تربيتي، ترجمه حسن پاشا شريفي ونرگس طالقاني، تهران   انتشارات رشد.
• بشيري،  ابوالقاسم (1386 ). اشتغال زوجين وآثار وپيامدهاي آن بر فرزندان، بر گرفته از كتاب تقويت نظام خانواده وآسيب شناسي آن، تهران : جلد دوم، انتشارات موسسه ي آموزشي و پژوهشي امام خميني،  چاپ دوم.
• پوريا، ناصر (1375 ). روانشناسي رشد 2، با نگرش به منابع اسلام، تهران : جلد 2، انتشارات سمت.
• تقوي، سيدمحمدرضا (1380 ). مقايسه بهداشت رواني دانشجويان دختر وپسر سال اول وسال چهارم در دانشكده علوم تربيت وروانشناسي و مهندسي  اولين سمينار بهداشت رواني دانشجويان تهران، وزارت علوم تحقيقاتي وفناوري.
• خوي نژاد، غلامرضا(1377). زمينه روانشناسي تندرستي،  انتشارات  استان قدس.
• رسولي، فاطمه؛ فراهاني، محمد تقي؛  مرادي، عليرضا (1381 ). مقايسه سلامت رواني ذانشجويان موفق وناموفق و ارتباط ان با ويژگيهاي جمعيت شناختي اولين سمينار بهداشت رواني دانشجويان، وزارت علوم تحقيقات و فناوري تهران.
• رمضان پور، علي (1381). بررسي ميزان سلامت رواني دانش آموزان دوره هاي تحصيلی و راهنمايي و متوسطه استان مازندران (پروژه تحقيقاتي )
• روحاني، كامليا (1372 ). بررسي درجه اضطراب جدايي مادر در زنان شاغلي كه اولين فرزند خودرا به مهد مي سپارند، پايان نامه ارشد، دانشگاه علوم پزشكي ايران.
• ساراسون، ايروين جي؛ساراسون، باربارا (1371 ). روانشناسي مرضي، ترجمه بهمن نجاريان ومحمدعلي اصغري مقدم ومحسن دهقاني، تهران، انتشارات رشد
• .سهرابي، فرامرز (1382 ). بررسي سلامت جوانان براساس الگو ها وتيپ هاي شخصيتي، چهارمين همايش ملي سازماندهي خدمات روانشناسي و مشاوره سازمان ملي جوانان.
• سيف، علي اكبر (1378‌). روشهاي اندازه گيري وارزشيابي آموزشي، تهران، نشر دوران.
• شاه محمدي، داوود(1380 ). بهداشت رواني گرداگرد جهان، تهران، نشر صدا.
• شرقاوي، حسن(1366). گامي فراسوي روان شناسي اسلامي يا اخلاق وبهداشت رواني دراسلام، ترجمه سيد محمد باقر حجتي، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامي.
• شفيع آبادي، عبداله؛ ناصري، غلامرضا (1375‌). نظريه هاي مشاوره وروان درماني، تهران، مركز نشر دانشگاهي،چاپ  پنجم.
• عبدالوهاب، پور قاز؛  رقیبی، مهوش (1384 ). مجله علوم تربيتي وروانشناسي دانشگاه سيستان و بلوچستان، سال دوم،اسفند 1384.
• فتحي آشتيان،  علي، آزمونهاي روانشناختي، ارزشيابي شخصيت وسلامت روان.
• كاپلان، هارولد؛ سادوك، بنيامين(1376‌). اصول بهداشت رواني بررسي مقدماتي اصول بهداشت رواني برنامه ريزي در مكتب اسلام. خلاصه روانپزشكي علوم  رفتاري، روان پزشكي باليني، ترجمه  : نصرت الله پور افكاري،تهران، آزاده.
• كالات، جيمز،   روانشناسي عمومي، جلد دوم، ترجمه : يحيي سيد محمدي.
• كاوه، محمد (1391 ). آسيب شناسي بيماري هاي – اجتماعي، تهران :  جلد اول، نشر جامعه شناسان.
• كنرلي، هلن (1382 ). اختلالات اضطرابي، ترجمه : سيروس مبيني،  تهران،  انتشارات رشد.
• گنجي، حمزه(1376). بهداشت رواني، تهران.
• لطفي كاشاني، وزيري،شهرام (1380 ). روانشناسي باليني كودك، تهران، ارسباران.
• ماريو،  بونژه؛ روبن، ارديلا، فلسفه روانشناسي، ترجمه : دكتر محمد جواد زارعان و همكاران
• ماسن، پاول هنري وهمكاران، رشد وشخصيت كودك، ترجمه : مهشيد ياسايي (1380 ).تهران مركز، چاپ هفدهم.
•  مالكي، محسن؛ كيخسروي فر، محمد (1378 ). بررسي علل پرخاشگري در دانش آموزان پسرپايه سوم راهنمايي ناحيه دو زاهدان، پايان نامه، مراكز آموزش عالي فرهنگيان زاهدان.
• محرابي، حسين (1387 ). بررسي ومقايسه سلامت رواني والدين داراي كودك عقب مانده ذهني با ساير والدين در شهرستان گناباد، پايان نامه كارشناسي ارشد.
• مرادي، عليرضا؛ عليلو، مجيد؛ پيروي، محمود (1380 ). بررسي سلامت عمومي دانشجويان دانشگاههاي كشور، اولين سمينار بهداشت رواني دانشجويان تهران، وزارت علوم تحقيقات وفناوري.
• مستخدمين حسيني،  خير النساء (1381 ). مقايسه افسردگي در مدارس عادي وخاص آموزش وپرورش استان تهران،  پروژه تحقيقاتي.
• منصور، محمود؛ دادستان، پريرخ (1374). روانشناسي ژنتيك، جلد 2، چاپ دوم، انتشارات رشد.
• يار محمديان، احمد؛ عريضي، حميد رضا، رابطه بيكاري با سلامت رواني با توجه به نقش تعديلي تعهد به اشتغال دربين دانش آموزان ترك تحصيل كرده، پايان نامه  نشریه بهداشت روان.
• يعقوب خاني، مرضيه؛ احمدي،عبدالجواد (1380 ). مقايسه وضعيت رواني رانشجويان ورودي 1375 دانشگاه امام خميني و مقايسه آن با زمان فراغت از تحصيل، اولين سمينار بهداشت روان دانشجويان  تهران.

ب) منابع لاتين

• Ali Asgar Nejad F. [Determination of effect ion of mental health education in Tehran high school students]. Thesis for MSc. Tarbiat Modares University. (Persian)
• Asadi H, Ahmadi M R. [Comparsion students mental health athlete and nonathlete in Sanandaj]. Harakt Journal 2000;5:49-84. (Persian)
• Eslami A, Shojaie zadeh D, Kamali P, Gobari banab B, Bateni A. [Assessment of pression and its relation with individual attitude to religion in Slamshar students]. Teb and Tazkie Journal  1999; 34:29-34..(Persian)
• Farsi A, Amirian J. [Assessment of mental health in students boy and girl in Shiraz]. Thesis for MSc. Shiraz Univ Med Sci, 2001. (Persian)
• Hosseini Fard S M, Birashk B, Atef Vahid M K. [Prevalance of mental disorder high school students in Rafsanjan city]. Iranian Journal of 2001; 25-26: 19-26.
• Hosseini S H, Moosavi S E, Reza zadeh H. [Assessment of mental health in students of junior high schools in the city of Sari]. The Quarterly Journal of Fyndamentals of Mental Health 2003.; 6(19-20): 92-99.(Persian)
• Jafari F. [Stressor in adolescence in Kermanshah city]. Behbod Journal 2003;8(1):35-42. (Persian)
• Jahani Hashemi H, Noroozi K. [Mental health in students in Qazvin University of Medical Sciences]. Payesh, Journal of the Iranian Institute for Health Sciences Research. 004; 2(3): 145- 152. (Persian)
• kadeh Health Science Jahad Daneshgahi 2003:24-35. (Persian)
• Kaveh MH, Shojaei zadeh, Shah Mohamadi D, Eftekhar Ardabili H, Rahimi A, Bolhari J. [Determination  of teachers role in mental heal students]. Payesh, Journal of the Iranian Institute  for Health Sciences Research 2003; 2(2):95-103. (Persian)
• Masod zadeh A, Khalilian A, Eshrafi M, Kimibegi K. [Mental health studend in Sari city]. Mazandaran Medical University Journal 2005; 74-82. (Persian)
• Montazari A, Shariati M, Harirchi AM, Garmarodi G, Ebadi M. [Assessment of quality of life and mental health in Iranian adolescences]. Pajohesh
• Psychiatry and Clinical Psychology (Andeesheh Va Raftar) 2002;11(131):71-80. (Persian)
• Royal College of Psychiatrists. The mental health of students in high education. London, 2003: 1-66.
• Sadeghian E, Farhadi nasab A, Falahinia Gh. [The study of mental health students in the Hamadan university of medical science]. The Journal of Evalution and Development in Medical  Education 2009;1(1): 44-54. (Persian)
• Sadeghian E, Heidarian pour A. [Determinationof mental health and related stressors in student of Hamadan medical university]. The Hayat officialscientific quarterly publication of the School of Nursing & Midwifery 2009;15(1):71- 81. (Persian)
• Shariati M, Kaffashi A, Ghaleh Bandy MF,Fateh A, Ebadi M. [Mental health in medical students of the Iran University of Medical Sciences]. Payesh, Journal of the Iranian Institute for Health Sciences Research. 2002; 3(1): 29- 37. (Persian)
• The mental health foundation. Promoting student mentalhealth. January 2001. Available from : http//:www.meantalhealth.org