پیشینه پژوهشی وندالیسم و رفتار وندالیسمی (رشته روانشناسی)

با سحافایل در خدمت شما هستیم با «پیشینه پژوهشی وندالیسم و رفتار وندالیسمی (رشته روانشناسی)» که بطور کامل و جامع به این مبحث پرداخته و نیاز شما را به هرگونه جستجوی بیشتری برطرف خواهد نمود.

فهرست محتوا

فهرست محتوا

مقدمه

مبانی نظری وندالیسم

مفهوم وندالیسم

تاريخچه و وجه تسميه واژه ونداليسم

اعمال ونداليستي مبين نوعي رفتار جمعي

ونداليسم به مفهوم يك آسيب اجتماعي

انواع وندالیسم

تاثیر جنسیت بر وندالیسم

رابطه گروه‌های سنی و وندالیسم

رابطه شرایط محیطی و وندالیسم

بیگانگی و وندالیسم

وندالیسم در نظریه‌های ناكامی، احساس اجحاف و پرخاشگری

پیشینه تحقیق

مقدمه

بحث در مورد پدیده‌ای اجتماعی به نام وندالیسم مبحثی نو و جدید نیست و پژوهشگران زیادی از جمله استاد گرانقدر جناب آقای دکتر علیرضا محسنی تبریزی در سالهای اخیر پژوهشهای بسیار جامع و کاملی را در مورد این مبحث انجام داده و به آمار و نتایج خوبی نیز رسیده‌اند. مطلبی که در ادامه خواهید خواند چکیده و گردآوری است از تعریف و ریشه شناسی وندالیسم که در حد آشنایی دانشجویان رشته معماری منظر با این مقوله مطرح شده و نویسنده قصد دارد با باز کردن این مطلب در سایت مجله اینترنتی معماری منظر توجه دانشجویان معماری، طراحی شهری و معماری منظر را به پدیده‌ای اجتماعی جلب و زمینه تحقیقات آتی برای علاقه مندان را فراهم آورد (اسلامي، 1389: 18).

اهمیت این موضوع برای دانشجویان معماری منظر از این رو است که اغلب هنجارهای اجتماعی دارای بروز بیرونی زیادی نبوده و یا اینکه با شهر و کالبد آن ارتباط ضعیفی دارند. اما وندالیسم با کالبد شهر، مبلمان شهری و بسیاری از ساخته های دست معماران منظر و دیگر دست اندرکاران فرآیند ساخت و ساز در جامعه ارتباطی تنگاتنگ دارد و همانطور که در مباحث گردآوری شده خواهید خواند، به اهمیت تحقیق در این زمینه و پیرامون ارتباط این پدیده اجتماعی و رشته معماری منظر پی خواهید برد. همانطور که قبلاً نیز اشاره شد در زمینه مربوط به علوم اجتماعی در مورد وندالیسم تحقیقات گسترده‌ای انجام شده است که می‌تواند زیر بنا و منبع مطمئنی برای علاقه مندان در این زمینه باشد (اسلامي، 1389: 18).

مبانی نظری وندالیسم

روانشناسان، جامعه شناسان هر كدام به تنهایی كفایت لازم را در تبین علل رفتار آدمی را نداشته و غالباً اسیر تنگ نظریها، تك سبب بینی‌ها و تقیدات و تعصبات حوزه‌های نظری خود هستند. در مكتبهای جامعه‌شناسی، سازمانها، ساختارها و نهادهای اجتماعی و فرهنگی به مثابه واقعیتهای اجتماعی علت رفتار آدمی به حساب آمده‌اند و رفتارهای بزهكارانه را معلول ساختارهای اجتماعی و فلرهنگی دانسته‌اند، در مقابل روانشناسان و بویژه روانكاوان آن را معلول كاركرد نیروهای سركش درونی پنداشته‌اند. گروهی از صاحب نظران نیز در مقابل به تعامل میان فرد و جامعه در فراگرد رفتار اشاره كرده‌اند. رویكرد آنان بیشتر به روانشناسی اجتماعی نزدیك است و فرد و جامعه را توأماً و در كنشهای متقابل در جریانات رفتاری دخیل می‌دانند. «و بر این اصل اصرار می‌ورزد كه انسان در عین حال كه سازنده جامعه و واقعیات اجتماعی است زیر نفوذ تولیدات خود نیز قرار دارد و به قول ایان تایلور رابطه‌ای كه میان انسانها و جامعه است یك رابطه دیاكلتیك است و این را در تمام مراحل گژ رفتاری می‌باید در نظر آورد. (تایلور، 1973: 3-1 به نقل از قاسمي و همكاران، 1387).

اگرچه بزعم آسيب شناسان اجتماعي همه صور و انواع نابهنجاريها و نژندي‌هاي اجتماعي چون سرقت، قتل، قمار، قاچاق، خودكشي، فحشاء، اعتياد، الكليسم، ونداليسم و نظاير آن چه بمثابه انحراف (كجروي) و چه در زمره بيماري يا اختلال  معلول ناسازگاري‌هاي است كه بر روابط فرد و جامعه حاكم است، مع الوصف بايد توجه داشت كه در همه دوره هاي تاريخي بنا به ماهيت و طبيعت ساختارها، سازمان ها، نهادها و روابط اجتماعي توليد  از يكسو و سرشت رواني و طبيعت زيستي انسان از سوي ديگر، اشكال، صور و انواع خاصي از كجروي ها، اختلالات و ناهنجاريهاي اجتماعي در جوامع بشري بروز و نمود يافته است. از اين رو در برخي از دوره هاي تاريخي بعضي از رفتارها را در جوامع رفتارهاي نژند، مذموم و يا كجرو تعريف كرده اند، رفتارهاي نژند جديدي نيز كه خاص شرايط و جامعه جديد است، مطرح شده اند. به عبارت ديگر با تغيير ساختارها و مناسبات اجتماعي، بايدها و نبايدها، سنجه ها و ملاك هاي سلامتي و بيماري اجتماعي، ارزش ها و هدف هاي فرهنگي و نحوه برداشت، طرز تلقي و ارزيابي هاي افراد نيز متحول و دگرگون گرديده اند. اين خود نه تنها اشكال و انواع جديدي از نابهنجاريها را پديد آورده است، بلكه ميزان شيوع و رواج و نيز معني و مفهوم آن را تغيير داده است. شايد سخن دوركهايم  (1343) شاهد صائبي بر اين مدعا باشد كه : “جنايت در واقع تعيين كننده مرزهاي وجدان اجتماعي و اخلاق جمعي است. بدين گونه جنايت با وجدان جمعي بستگي دارد. اگر وجدان جمعي دگرگون شود و تحول يابد مفهوم نابهنجاري نيز دگرگون مي گردد و تحول مي يابد.”( قاسمي و همكاران، 1387:‌64)

ونداليسم در زمره آن دسته از انحرافات و بزهكاريهايي است كه در جامعه جديد  نمود و ظهور يافته است. ژانورن  (1963)، ويلكينسن  (1995)، هوبر  (1991) و گلداستون  (1998) آن را مرضي مدرن و نوظهور دانسته اند كه به مثابه معضلي اجتماعي  تانيم قرن پيش مطرح نبود (ضابطي، 1385: 12).

امروزه ونداليسم خصوصاً براي كساني كه در شهرهاي بزرگ و پرجمعيت زندگي مي كنند پديده اي ملموس و مشهود و واقعيتي تلخ و در عين حال گريزناپذير است كه بعنوان يكي از نمودهاي زندگي اجتماعي جامعه مدرن و ماشيني بروز و حضور دارد (محسني تبريزي، 1382: 35).

در همه شهرهاي بزرگ همه روزه ما شاهد ويرانگري تعمدي و رفتارهاي غيرمسئولانه و ضداجتماعي وندالهايي هستيم كه عمداً كمر به تخريب و نابودي هر آنچه زيباست و هر آنچه متعلق به همگان است بسته‌اند. نقاشي‌هاي به نمايش درآمده در گالري‌ها، آثار باستاني و عتيقه‌هاي موجود در موزه‌ها، ابنيه تاريخي و اماكن مذهبي، مجسمه‌هاي نصب شده در ميادين، پاركها و اماكن عمومي، منازل خالي از سكنه، پارك‌ها و فضاهاي سبز عمومي، چراغهاي معابر، صندلي‌هاي اتوبوس و مترو، كتابهاي كتابخانه‌ها، تلفن‌هاي عمومي و دهها موضوع مورد تخريب ديگر از جمله موضوعاتي هستند كه در اثر ونداليسم متحمل خسارات و صدمات گرديده و مورد تخريب قرار مي‌گيرند (سلماني مقدم، 1380: 85).

امروزه در بسياري از شهرهاي بزرگ ونداليسم بصورت يك مشكل اجتماعي حادّ مطرح است كه نه تنها سلامتي و امنيت جامعه را به مخاطره مي‌اندازد، بلكه هزينه‌هاي مالي گزافي را تحميل ماليات دهندگان و ساكنين اين شهرها مي‌كند (سلماني مقدم، 1380: 85).

مفهوم وندالیسم

در متون جامعه شناسي، ونداليسم به مفهوم داشتن نوعي روحيه بيمارگونه به كار رفته كه مبين تمايل به تخريب آگاهانه، ارادي و خودخواسته اموال، تأسيسات و متعلقات عمومي است.

“وندالیسم” در لغت به معنای هرج و مرج طلبی ضد شهری و تخریب اموال عمومی است. وندالیسم به معنای تخریب کنترل نشده اشیای و آثار فرهنگی باارزش یا اموال عمومی است که یک ناهنجار اجتماعی به حساب می‌آید و دلایل متعددی برای آن عنوان می‌کنند. وندالیسم را در زمره انحرافات و بزهکاری ‌های جوامع جدید دسته بندی می‌کنند و آن را عکس العملی خصمانه و واکنشی کینه توزانه نسبت به برخی از فشارها، تحمیلات، ناملایمات و اجحاف ‌ها تحلیل می‌کنند (تريس ژانورن، 1378: 12).

براساس گزارشات ارائه شده و آمارهاي مربوط به موضوعات ونداليسم در برخي كشورها نظير ايالات متحده، كانادا، آلمان غربي، روسيه، سوئد، انگلستان، هلند، فرانسه، آلمان و استراليا، تخريب اموال مدرسه، علائم ترافيك و تابلوهاي راهنمائي، شكستن شيشه اماكن خالي از سكنه، شكستن لامپ خيابان ها و پارك ها، تخريب كيوسك تلفن و شكستن دستگاه تلفن عمومي، قطع سيم برق و تلفن، شكستن درختان خيابان ها و پارك ها، تخريب مجسمه هاي ميادين، تخريب اموال پارك ها و اماكن عمومي، پاره كردن صندلي سينماها، تئاترها و اتوبوس هاي شهري، تخريب اموال كتابخانه ها، تخريب و صدمه زدن به اتومبيل هاي پارك شده در خيابان ها، تخريب برخي وسائل داخل هواپيماهاي مسافربري و قطارها و ترن هاي زيرزميني، تخريب ريل هاي راه آهن، تخريب اموال بيمارستان ها، كارخانه ها، مراكز تجاري، ايجاد آتش سوزي درجنگل ها، مراتع و برخي انبارهاي عمومي، بمب گذاري با هدف تخريب اموال عمومي، استفاده از مواد منفجره نظير ترقه و بمب دستي به منظور آسيب و تخريب برخي از متعلقات اشخاص حقيقي و حقوقي و موارد عديده ديگر از رايج ترين صور رفتار بزهكارانه و ونداليستي در جامعه مدرن است (تريس ژانورن، 1378:  14).

منابع فارسي

• آتش دامن، غلامرضا. (1387). تاثیر همکاری و رقابت در پیشرفت تحصیلی. گزارش کارشناس علوم تربیتی. روزنامه اطلاعات، 1388
• احمدي علي آبادي، كاوه (80 ـ 1379). جايگاه عرف و باورها و رفتارهاي عامه در كسب دانش و شناخت خلاق، نمونه اي موردي در جامعه ايران، مركز بين المللي گفتگوي تمدنها، تهران
• احمدي، جمشيد (1378). بررسي و مقايسة پيشرفت علمي و وضعيت تحصيلي دانشجويان زن و مرد. مجلة علوم اجتماعي و انساني دانشگاه شيرا،ز دانشكدة پزشكي شيراز، دورة پانزدهم،
• استيپك، ديبوراجي (1385). انگيزش براي يادگيري (از نظريه تا عمل)، ترجمة حسن زاده و عمويي، چاپ سوم، انتشارات دنياي پژوهش
• اسلامي، محمد. (1374). بررسي نيمرخ رفتاري ــ تحصيلي دانش‌آموزان طرد شده از طرف همسالان و مقايسه آن با دانش‌آموزان عادي ( شناخت ويژگي ها). پايان ‌نامه کارشناسي ارشد روانشناسي تربيتي، دانشکده روانشناسي و علوم تربيتي، دانشگاه تهران،  ص 1ــ 60.
• اسلامي، مرتضي (1389). مرتضي اسلامي در سال 1389 تحت عنوان رفتارهاي ونداليسمي در نوجوانان. پايان نامه كارشناسي ارشد دانشگاه آزاد اسلامي شيراز.
• اكبرزاده، نسرين (1376). گذر از نوجواني به پيري (روا نشناسي رشد و تحول)، انتشارات دانشگاه الزهرا.
• بروس کوئن (1375). درآمدی بر جامعه، ترجمه: محسن ثلاثی، تهران: نشر توتیا، ص 80 .
• بلوم، بنجامين، اس. (1363). ويژگيهاي آدمي و يادگيري آموزشگاهي، ترجمة علي اكبر سيف، مركز نشر دانشگاهي، تهران.
• پاول هنری و همكاران، (1368). رشد و شخصیت کودک، ترجمه: مهشید پارسایی، تهران: نشر مرکز، ص 610
• ترقي جاه، صادق. (1375). بررسي ارتباط خود پنداره با رفتار اجتماعي دانش‌آموزان مقطع راهنمايي شهر تهران. پايان‌نامه کارشناسي ارشد رشته تاريخ و فلسفه آموزش و پرورش، دانشکده علوم انساني، دانشگاه تربيت مدرس، ص 70.
• تريس ژانورن (1378). ونداليسم، بيماري جهاني خرابكاري. ترجمه ماهان فرخ. تهران: انتشارات قدس
• حسن بیگلو، پیروز (1380). روانشناسی نوجوانی، تهران: نشر سرآمد کاووش، ص 50
• دلاور، علي (1374). مباني نظري و عملي پژوهش در علوم انساني و اجتماعي، چاپ دوم، انتشارات رشد.
• سيف، علي اكبر (1383). روانشناسي پرورشي (روانشناسي يادگيري و آموزش)، ويراست نو، چاپ آگاه.
• شريفي، اکبر. (1376). بررسي رابطه ارضاء نيازهاي عاطفي با سازگاري فردي ــ اجتماعي و عملکرد تحصيلي پسران سال سوم راهنمايي شهرستان اهواز. پايان‌نامه کارشناسي ارشد روانشناسي تربيتي، دانشکده روانشناسي وعلوم تربيتي، دانشگاه شهيد چمران اهواز،ص:1.
• شعاري نژاد، علی. (1373). روان‌شناسي رشدبزرگسالان در فراخناي زندگي، تهران: انتشارات پيام آزادي ،ص:30ــ 40.
• شولتز، دوان پي و سيدني آلن شولتز (1378). نظريه‌هاي شخصيت، ترجمة يوسف كريمي و همكاران، نشر ارسباران، چاپ دوم.
• ضابطی، حسن (1385). وندالیسم. مجموعه مقالات ارائه شده در دانشگاه علامه طباطبایی.
• قاسمي، وحيد؛ ذوالاكتاف، وحيد و نورعلي وند، علی (1387). توصيف جامعه شناختي عوامل موثر بر ونداليسم و اوباشگري در ورزش فوتبال. مجموعه مقالات ارائه شده در دانشگاه اصفهان.
• كريمي، يوسف (1379). نگرش و تغيير آن، نشر ويرايش، چاپ اول.
• محسني ‌تبريزي، عليرضا (1382). بررسي علل ونداليسم در تهران و راههاي پيشگيري و درمان آن. مركز مطالعات و تحقيقات اجتماعي فرهنگي شهر تهران. شهرداري تهران.
• محسني‌تبريزي، عليرضا (1383). ونداليسم؛ مباني روان شناسي اجتماعي، جامعه شناسي و روان شناسي رفتار ونداليستي در مباحث آسيب شناسي و كژرفتاري اجتماعي. تهران: نشر آن.
• مسدد، علي اكبر (1373). انگيزش در آموزش و پرورش، انتشارات دانشگاه شيراز.
• میرزابیگی، علی (1373). نقش نیازهای روانی در بهداشت روانی و آموزش و پرورش، تهران: اطلاعات، 1373، ص 20
• نجاريان، بهناز. ، ابراهيمي قوام، ولی اله (1369). نقش حمايت  اجتماعي در سازگاري  فرد. مجله اطلاعات علمي، سال 6،  شمارۀ 8، ص: 4ــ6.
• هومن، حيدرعلي (1373).  شناخت روش علمي در علوم رفتاري، چاپ اول، نشر پارسا.

ب) منابع انگلیسی

• Atkinson, J.W. (1978) . Motivational effects in scaled test of ability and educational achievement. In I.J. Fyans, Jr (Ed). Achievement motivation New York: plenum press.
• Bagley,C. (1992) . Development of adolescent stress scale for use of school counselers: Journal of school phycholgical, No 13.
• Bolognini, M., Plancherel, B., Bettschart, W and Halfon, O. (1996). Selfesteem and mental health in early adolescence: Development and gender differences. Journal of Adolescence, N:19.
• Santrock, J.W. (2001) . Educational psychology. University of Texas at Dallas. Mc Grow Hill , 1^st
• Thompson,T and Ungerleider, Ch. (2004) . Students achieve better in single sex schools. Researchers for the Canadian center for knowledge, “Single sex schooling-final report” November. http://www.cmec.ca/stats/single gender.en.pdf
• http://www.iiketab.com/images/files/Arts/e1001088.htm
• http://www.Newsmax.com/arshives/articles/2002/5/2/155112 .shtml.
• sid.ir
• aufeminin.com