مبانی نظری و پیشینه پژوهشی بررسی فقهی و حقوقی اسباب سقوط قصاص نفس و عضو با تائید بر قانون مجازات اسلامی جدید

با سحافایل در خدمت شما هستیم با «پیشینه پژوهشی و تحقیق و مبانی نظری بررسی فقهی و حقوقی اسباب سقوط قصاص نفس و عضو با تائید بر قانون مجازات اسلامی جدید» که بطور کامل و جامع به این مبحث پرداخته و نیاز شما را به هرگونه جستجوی بیشتری برطرف خواهد نمود.

فهرست محتوا

 

فصل اول ( کلیات تحقیق )

1-1 مقدمه

1-2 بیان مساله

1-3 اهمیت موضوع تحقیق

1-4 تعریف عملیاتی پژوهش

1-5 اهداف کلی تحقیق

1-6 سؤالات تحقیق

1-7  فرضيه‏هاي تحقیق

1-8 تعريف واژه‏ها و اصطلاحات فني و تخصصی (به صورت مفهومی و عملیاتی

1-1-8 قصاص

1-9 جامعه آماري، روش نمونه‏گيري و حجم نمونه (در صورت وجود و امکان

فصل دوم ( ادبیات پژوهش )

2-1 ادبیات پژوهش

2-2 گفتار اول

1-2-2 تعریف قصاص

2-3 ماهيت قصاص ،حق یاحکم

2-4 شرایط عمومی قصاص

1-تساوي در عقل

2- فقدان رابطه پدري

3- مهدورالدم نبودن مقتول

4–مساوات در كفر و دین

5- وجود شرایط تكلیف

2-5  شرایط اختصاصی قصاص عضو

1- تساوی در اصلی بودن اعضاء

2-  تساوی در محل عضو مجروح یا مقطوع

3- قصاص موجب تلف جانی یا عضو دیگر او نشود

4-  تساوی اعضا در سالم بودن

5-  قصاص بیشتر از اندازه جنایت نباشد

6-تساوی قصاص اعضا بین زن و مرد

گفتار دوم

1-2-5 شرایط اضافی لازم برای قصاص عضو

2-2-5 شرایط اجرای قصاص

3-2-5 سقوط قصاص ( موارد سقوط قصاص

۱ – گذشت صاحب حق

۲ – مطالبه دیه

3-. گذشت مقتول

4- فوت قاتل

5- فرارقاتل

2-6 شرایط مشترك بین قصاص نفس و عضو

1-  تساوی در اصلی بودن اعضاء

2-   تساوی در محل عضو مجروح یا مقطوع

3-   قصاص موجب تلف جانی یا عضو دیگر او نشود

4-   تساوی اعضا در سالم بودن

6-   تساوی قصاص اعضا بین زن و مرد

2-7 گفتار سوم

1-2-7 جرم و اقسام آن

2-2-7 مفهوم مجازات

3-2-7طبقه بندی مجازات

2-8نگرشی جدید بر قانون دیات – سیر تاریخی پیدایش نظام دیات

الف: در مجموعه قوانین حمورابی

ب: در حقوق روم

ج: در حقوق آنگلوساکسون

د: در حقوق عصر جاهلیت

3-1-8 نظام دیات در دین اسلام

الف: تشریع نظام دیات به نحو قضیه حقیقیه

ب: بررسی ماهیت حقوقی نظام دیات

فصل سوم  ( حق قصاص و قلمرو اختيارات اولياي دم  )

3-1 مقدمه

3-2 مبحث اول : واژه شناسی

الف )  واژه شناسی قصاص

3-3 مبحث دوم : حق قصاص

گفتار اول: مفهوم و ويژگيهاي حق قصاص

الف) مفهوم حق

ب) فرق حکم و حق

ج) ماهیت قصاص

د) پیشینه قصاص

3-4 گفتار دوم : قصاص حق  مجموعه ای است یا انحلالی

3-1-4 مبحث اول

3-2-4 مبحث دوم

3-3-4 تمسک به روایات

گفتار دوم: صاحبان حق قصاص (اولياى دم

الف) اولياى دم چه كسانى هستند

ب) چگونگى برخوردارى و اعمال حق قصاص توسط ورثه

ج) حق قصاص در صورت وحدت قاتل و تعدد مقتول

د) حق قصاص در صورت وحدت مقتول و تعدّد قاتل

3-5 اجماع محصّل و منقول

3-1-5 روايات مستفيضه

3-6 مبحث دوم  : استیفای قصاص در صورت تعدد اولیای دم

3-1-6 درآمد

3-2-6 گفتار اول

3-3-6 استقلال هرکدام از ورثه در استیفای قصاص

3-7 گفتار دوم

3-1-7 تحقيق در مسأله

3-8 مبحث دوم :  محدوده مسئولیت جزایی اطفال

گفتار اول:   مسئولیت کیفری اطفال و تقسیمات آن

الف: طفل کیست

ب: محدوده مسئولیت اطفال چیست

ج: مسئولیت کیفری اطفال از نظر قانونی

3-9 محدوده سنی مسئولیت کیفری اطفال

الف: محدوده سنی مسئولیت کیفری اطفال از نظر جرم شناسی

3-10 گفتار دوم: سقط جنین

الف) مفهوم لغوی و حقوقی سقط جنین

• مفهوم
• سقط جنین در لغت
• سقط جنین در حقوقی
• مفهوم سقط جنین در قوانین ایران

ب) عناصر مادی و معنوی سقط جنین

1)  عنصر مادی سقط جنین

2) عنصر روانی در سقط جنین

ج) مجازات کیفری سقط جنین در قوانین حقوقی ایران

ح) قصاص سقط جنين در قانون مجازات ایران و تعارض آن با ماده 91 قانون تعزيرات

3-11 مبحث سوم.

گفتار اول : مفهوم عقل و جنون و اقسام آن

الف) مفهوم عقل

3-12 گفتار دوم: قتل عمدو احکام آن درحقوق ایران

الف) قتل عمد بدون قصاص

ب) قتل با اعتقاد مهدور الدم بودن مقتول

ج) قتل در فراش

د) قتل دیوانه توسط عاقل

هـ) قتل در مقام دفاع

3-13 گفتار سوم : قصاص مادر در قبال فرزند و ادله آن

الف)قتل فرزند توسط مادر در حقوق ايران

ب) ادله ممنوعیت قصاص مادر در صورت قتل فرزند

ج) ادله ممنوعیت قصاص پدر در صورت قتل فرزند

3-14 گفتار چهارم  : قصاص پدر در قبال فرزند و ادله آن

الف) عدم قصاص پدر به قتل فرزند در فقه شیعه

ب) – عدم قصاص پدر به قتل فرزند در فقه عامه

3-15 گفتار پنجم  : تساوی در دین در قصاص نفس

الف) كشتن مسلمان توسط مسلمان

ب) كشتن مسلمان توسط كافر كتابي

ت) كشتن مسلمان توسط كافر غير كتابي

ث) كشتن مسلمان توسط مرتد

ج) كشتن مرتد توسط مسلمان

ح) كشتن كافر كتابي توسط مسلمان

خ) كشتن كافر غير كتابي توسط مسلمان

چ) كشتن مرتد توسط كافر كتابي

د) کشتن مرتد توسط کافر غیرکتابی

ذ) کشتن کافر غیر کتابی توسط مرتد

ر) کشتن مرتد توسط مرتد

ز) کشتن کافر کتابی توسط غیر کتابی

س) کشتن کافر غیر کتابی توسط کافر کتابی

ش) کشتن کافر کتابی توسط کافر کتابی

3-16 مبحث چهارم: قصاص‌ مسلمان‌ در مقابل‌ كافر

گفتار‌ اول‌: فقه‌ اماميه‌

گفتار دوم‌: جنايت‌ بر نفس‌

فصل چهارم ( شرایط معتبر در قصاص عضو )

4-1 مقدمه

4-2 مبحث اول:  شرایط اجرای قصاص

4-1-2 گفتار اول

4-3 مبحث دوم: بررسی پیوند و بی حس کردن اعضا در قصاص عضو

4-1-3 گفتار اول : حکم بی حس کردن اعضاء هنگام اجرای کیفرهای جسمانی

4-2-3 مساله نخست: بی حس کردن اعضا هنگام اجرای حد یا تعزیر

4-2-4 تقریب اول، استدلال به آیات حدود

4-2-5 تقریب دوم، استدلال به روایات

4-2-6 تقریب سوم، استشهاد به آراء فقها

4-4 گفتار دوم : بررسی پیوند اعضا در قصاص

4-1-4 ویژگی های پیوند عضو پس از قصاص

4-5 گفتارسوم: پيوند عضو قطع شده چه تاثيري بر حكم قصاص دارد

4-1-5 مبحث سوم: قصاص مجدد در اعضا

4-2-5  بررسي مسئله از منظر قرآن

4-6  مبحث چهارم : پیوند گوش و سایر اعضا و تاثیر پیوند عضو بر قصاص جانی

4-1-6 گفتار اول:پیوند گوش و سایر اعضاء و بررسی حقوق طرفین در ممانعت از پیوند دوباره عضو قصاص شده

4-2-6 گفتار دوم:تاثیر پیوند عضو بر قصاص جانی

4-7 مبحث پنجم- حکم پیوند عضو قطع شده و تاثیر آن بر حکم قصاص

4-1-7 گفتار اول:آثار حقوقی واگذاری عضو انسان مرده یا مبتلا به مرگ مغزی

4-8 گفتار دوم:محدودیت یا عدم محدودیت وصیّت به ضرورت حفظ حیات

4-9 گفتار سوم:ضرورت موافقت ولیّ میت از دیدگاه اهل سنت و مجامع فقهی

4-10 گفتار چهارم:بررسی تفصیلی حقّ ‏احترام جسد انسان‏در مقایسه با حیات‏انسان‏دیگر

4-11 گفتار پنجم:حکم پیوند عضو قطع شده و تاثیر آن بر حکم قصاص

فصل پنجم  ( بحث و نتیجه گیری )

5-1 مقدمه

5-2 بحث و نتیجه گیری

5-3  پیشنهادات تحقیق

5-4 پیشینه تحقیق

منابع و ماخذ

 

-1 مقدمه

خداوند متعال انسان را موجودی مختار و آزاد خلق کرده است و هر عملی که خلاف شان و منزلت انسان باشد زشت و ناپسند شمرده میشود . جرم و نپذیرفتن ذلت و آسیب زدن به دیگران همواره در سیرت تمام انسانها و نیز در تمام ادیان الهی مذموم شناخته میشود و عقوبت هر عملی مثل کشتن یا قطع کردن اعضا و جوارح انسان محقون الدم مجازاتیست که با عمل وی برابری میکند و تناسب داشته باشد که یک عمل مقابله به مثل قلمداد میشود که در ادیان الهی دیگر نیز پذیرفته شده است.در اسلام مثلا حد کشتن در موارد زنای پس از احصان یا کفر بعد از ایمان و قتل مومن از روی عمد موجب قصاص است زیرا مظلوم کسی است که بدون استحقاق کشته شود و مجازات فاعل آن عملی مانند آن است اما منشاء کشتن در زنا وکفر با قصاص متفاوت است زیرا قصاص که یک واحد تاسیسی است توسط پیامبر(ص) که در دین یهود وجود داشت را به عنوان امری مطلوب امضا فرمودند. موضوع پیوند عضو بعد ازقصاص همواره در زمره حقوق جانی و مجنی علیه می باشد. در مورد مجنی علیه بدین مضمون که به تمامیت جسمانی وی تعرض شده و برمبنای اصل بیست و دوم مندرج درقانون اساسی که اشعار می دارد (حیثیت، جان، مال، شغل و مسکن اشخاص مصون از تعرض است مگر به موجب قانون) در کلیه مواردی که بطور غیرقانونی به شخصیت جسمانی شخص تعرض وارد می شود همراه این حق برای وی محفوظ می باشد که در صدد خنثی سازی و امحای آثار تعرض برآید بویژه که درآیات و مضامین قرآنی از حیث ابعاد وجودی، انسان بر اشرف مخلوقات تعبیر شده و لازمه شریف دانستن انسان امحای آثار تعرض نسبت به وی می باشد و نسبت به جانی مسئله پیوند عضو این چنین مطرح می شود که بزهکار درست است که بر اثر جدا شدن عضوی از مجنی علیه حکم قصاص نسبت به وی مجرا می باشد ولی وی نیز به عنوان موجودی انسانی از حقوقی برخوردار می باشد که پیوند عضو نیز از این حقوق مستثنی نمی باشد. مثلاً در مورد سارقی که اقدام به سرقت حدی نموده برمبنای قاعد جزایی وی به قطع ید محکوم می شود نه به مقطوع الید بودن.

1-2 بیان مساله

یکی از نهادهای کیفری اسلام قصاص است که به معنای استیفای اثر جنایت تبهکار است. در واقع کیفری است که متناسب با جنایت جانی بر او وارد می شود. قصاص اصطلاحی فقهی و به معنای مجازات مجرم، به تناسب جرم، است. دکتر محمد جعفر لنگرودی قصاص را ( کیفری که به حکم قانون و بوسیله مجنی علیه یا اولیای قانونی او علیه مجرم بکار میرود و باید حدودی که قانون معین میکند نظیر جرمی باشد که از طرف مجرم صورت گرفته است ) قصاص در لغت فارسي به معناي مجازات، عقاب، سزا، جبران، تلافي و رفتار با فاعل مثل آنچه او مرتكب شده، يا معامله به مثل آمده است.در لغت عرب قصاص اسم مصدر از ريشة قص يقص به معناي پيگيري نمودن نشانه و اثر چيزي است.. طريحي در مجمع البحرين در رابطه با  لغت قصاص گفته است: « القصاص بالكسر اسم لاستيفاء و المجازاه قبل الجنايه من قتل او قطع او ضرب أو جرح و أصله اقتفاء الاثر فكان المقتص يتبع أثر الجاني فيفعل مثل فعله. گرفتن حق و كيفر دادن جنايتكار را در برابر قتل يا بريدن يا ضرب و جرح، قصاص گويند. اصل اين كلمه از رديابي و پيگيري است، مثل اين است كه قصاص كننده جنايتكار را تعقيب كرده و او را به كيفر پاداش مي رساند. (شکوهی.1388.ص49)

مهمترین هدف تشریع قصاص، ابقا زندگی و حیات بشر است . در شريعت مقدس اسلام، اگر چه « اصل قصاص» در جرايم عليه تماميت جسماني اشخاص با شرايطي مورد پذيرش قرار گرفته است، ولي همواره شارع مقدس به عفو و گذشت نسبت به قصاص توصيه و تأكيد داشته و با وعده پاداش اخروي براي عفو كنندگان، عفو را برتر و افضل از اجراي قصاص دانسته است. به عبارت ديگر، نظام حقوقي اسلام، در واكنش نسبت به اين قبيل جرايم، دو اصل مهم عدالت و رحمت را مورد توجه و لحاظ قرار داده است. در این پژوهش با تعریف قصاص و تاریخچه آن به شرایط قصاص که شامل  الف) مساوات در آزادی ب) کفر و دین ج) بلوغ و عقل د) فقدان رابطه پدر و فرزندی ه) عدم مهدورالدم بودن توضیح داده شده و ادله های اثبات قصاص شامل الف) اقرار ب) بینه ج) قسامه د) علم قاضی بیان شده است و مهمتر از همه عوامل سقوط قصاص شامل الف( عفو مجنی علیه ب) عفو و گذشت اولیای دم ج( صلح قصاص د( فوت جانی ه( ارث قصاص و) رجوع شهود از شهادت مورد بررسی قرار گرفته و درنظام حقوقی اسلامی علی رغم “اصل قصاص” در جرایم علیه تمامیت جسمانی اشخاص ، بر رجحان عفو و گذشت تاکید کرده و آن را انتقام از جانی مقدم دانسته است بدین لحاظ اهمیت بررسی عوامل سقوط قصاص یعنی عواملی که پس از تحقق و ثبوت قصاص موجب زوال می گردند روشن می شود . (برزگر.1387.ص84)

1-3 اهمیت موضوع تحقیق

در اصطلاح فقهي، قصاص پيگيري و دنبال نمودن اثر جنايت است. بگونه اي كه قصاص كننده عين عمل جاني را نسبت به او انجام دهد. به عبارت ديگر، قصاص انجام عملي مثل عملي است كه فاعل آن انجام داده است.

قانون گذار سال 61 در ماده (9) قانون راجع به مجازات اسلامي و در مبحث قتل عمدي در تعريف قصاص مقرر مي دارد: « قصاص، كيفري است كه جاني به آن محكوم مي شود و بايد با جنايت او برابر باشد . در فرهنگ المنجد آمده است: « القصاص، الجزاء علي الذنب، ان يفعل بالفاعل مثل مافعل: يعني قصاص، كيفر گناه را گويند، با مرتكب جنايت آن شود كه با ديگري كرده است. نظر به مراتب فوق، مي توان گفت كه به همان اندازه كه بررسي مجازات قصاص و شرايط تحقق آن لازم و ضروري و داراي اهميت است، موضوع سقوط قصاص، يعني مواردي كه علي رغم ثبوت و تحقق قصاص موجب زائل شدن مجازات قصاص است، نيازمند توجه و بررسي و تبيين است. زيرا موارد سقوط قصاص از آنجايي كه در صورت تحقق و بروز، نهايتاً موجب از بين رفتن مجازات قصاص مي گردند، مانند اجراي قصاص مايه حيات هستند.نظام تقنيني كشور هم به رغم تغييراتي كه در طي بيست و شش سال بعد از پيروزي انقلاب اسلامي در قوانين جزائي انجام گرفته، در مبحث قصاص برخلاف مباحث حدود و تعزيرات نه تنها به مقوله معافيت از قصاص كه فرد اجلاي آن موارد سقوط بعد از تحقق و ثبوت آن است توجه اساسي نكرده و درصدد احصاء موارد سقوط قصاص به صورت روشن و صريح برنيامده، بلكه گاهي با تصويب قوانين نامناسب و بعضاً هم با سكوت تعمدي خود اصول مسلم حقوق كيفري از جمله اصل سرعت در رسيدگي را ناديده گرفته و عملاً موجبات تضييع حقوق و آزادي هاي افراد خصوصاً محكومان به قصاص را فراهم و بعضاً موجب افزايش آمار جمعيت كيفري زندان گرديده است.

 

فهرست منابع

• احمدی ابهری، محمد علی، اسلام و دفاع اجتماعی، قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، چ اول، 1377
• اردبیلی، محمد علی، حقوق جزای عمومی، ج اول، تهران، انتشارات میزان، چ پنجم، 1382
• آخوندي، محمود، آئين دادرسي كيفري، جلد دوم، تهران، انتشارات فرهنگ و ارشاد اسلامی،1385
• آخوندی، محمود، آیین دادرسی کیفری(کاربردی) ج پنجم، تهران، انتشارات میزان چ اول، 1385
• آخوندی، محمود، آیین دادرسی کیفری(اندیشه ها) ج چهارم، تهران،انتشارات مجد، 1384
• آشوری، محمد،آیین دادرسی کیفری، ج دوم، تهران، انتشارات سمت، چ هشتم، 1386
• آشوری، محمد، عدالت کیفری، تهران، انتشارات گنج دانش، 1376
• آشوری، بشیریه،هاشمی، یزدی، حقوق بشر و مفاهیم مساوات، انصاف، عدالت، تهران، انتشارات گرایش،چ اول، 1383
• آقا بابایی، بنی اسمائیل، بازداشت موقت از نگاه فقه و حقوق، قم، انتشارات وثوق، 1383
• بکاریا، سزار، رساله جرائم و مجازات ها، ترجمه محمد علی اردبیلی، تهران، انتشارات میزان، چ پنجم، 1385
• بوریکان، ژاک، سیموان آن ماری، آیین دادرسی کیفری، ترجمه عباس تدین، تهران، انتشارات خرسندی، چ اول، 1389
• جرج ولد و دیگران، جرم‌شناسی نظری، ترجمه علی شجاعی، چ اول، انتشارات سمت،
• جعفری لنگرودی، محمد جعفر، ترمینولوژی حقوق، تهران، انتشارات گنج دانش، چ هشتم،
• جعفری لنگرودی، محمدجعفر، ، مبسوط در ترمینولوژی حقوق، ج سوم، تهران، انتشارات گنج دانش، چ1378.ص51
• حبیب پروین، کریم ؛ قرارهای منتهی به بازداشت متهم، انتشارات نشر آریان، چ اول، 1383.
• حكیمی نژاد، امرالله، علی اعتماد خیاوی، نهاد دادسرا در نظم حقوقی كنونی، تهران، انتشارات سپهر ادب، چ اول ، 1386
• خالقي، علي؛ آيين دادرسي كيفري، تهران، انتشارات مؤسسه­ي مطالعات و پژوهش­هاي حقوقي شهر دانش، چ سوم،1388
• دهخدا، مرحوم علی اکبر، ، لغت نامه دهخدا، ج چهارم، انتشارات دانشگاه تهران، 1372
• رایجیان اصلي، مهرداد، بزه دیده در فرایند کیفری، تهران، چ اول، 1381
• زراعت، عباس؛ اصول آئین دادرسی كیفری ایران، ج اول، تهران، انتشارات مجد، 1382.
• زراعت، عباس،آیین دادرسی کیفری با تکیه بر اصول و قواعد، تهران، انتشارات دانش پذیر، چ اول 1388
• زراعت، عباس، آیین دادرسی کیفری در نظم حقوق كنونی، ج اول، تهران، انتشارات دانش پذیر، 1383.
• زهر، هوارد، عدالت ترمیمی، ترجمه دکتر حسین غلامی، تهران، انتشارات مجد، چ اول، 1383.
• ساکی، محمد رضا، حقوق کیفری اقتصادی، تهران، انتشارات جنگل، چ.اول، 1389.
• سر مست بناب، باقر، اصل برائت در حقوق کیفری، تهران، انتشارات دادگستر، چ.اول 1387.
• سلیمی، علی ، محمد داوری، جامعه شناسی کجروی (مجموعه مطالعات کجروی و کنترل اجتماعی)، قم، انتشارات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، چ چهارم،1387.
• شمس، عبدالله، آیین دادرسی مدنی، جلد دوم ، انتشارات میزان، چ چهارم، 1382.
• مدنی، جلال الدین، آیین دادرسی کیفری، ج اول و دوم، تهران، انتشارات پایدار، چ چهارم، 1387.
• مسعود، غلامحسین، آیین دادرسی کیفری، تهران، انتشارات امیر کبیر، چ اول، 1374.
• ناجی زاده، مرتضی، دادرسی بی طرفانه در امور کیفری، تهران، انتشارات شهر دانش، چ اول، 1389.
• جلیل زاده، مرتضی، مقاله نقد و بررسی پیش نویس لایحه قانون آیین دادرسی کیفری، چ1389. ج1.ص12
• خزائی، منوچهر، بررسی نظری و علمی تسریع آیین دادرسی کیفری، مجله تحقیقات حقوقی، چ1376. ص24
• خسرو شاهی، قدرت ا…، مقاله تاملات فلسفی در عدالت ترمیمی، مجله بصیرت ، ش 34.
• مدنی، جلال الدین، آیین دادرسی کیفری،ج اول و دوم، تهران، انتشارات پایدار، چ چهارم، 1387، ص 17.
• قدرت الله خسروشاهی، فلسفه ی قصاص از دیدگاه اسلامی، ص 24 و 25.
• تورات، سفر خروج، باب 21 ، آیه ی 23 و سفر تثنیه، باب 99 ، آیه ی 21
• فلسفه ی قصاص از دیدگاه اسلامی، قدرت اله خسروشاهی ص 28 تا 41.
• دكتر محمدي، ابوالحسن؛ «حقوق كيفري اسلام، قصاص»، صص 78- 79.
• آيت ا…. مرعشي شوشتري، سيد محمدحسن؛ «شرح قانون حدود و قصاص»، ص 32.
• صادقی ، دکتر هادی ، برگرفته از کتاب حقوق جزای اختصاصی1 جرایم علیه اشخاص ( صدمات جسمانی ) نشر میزان چاپ ششم
• میر محمد صادقی ، دکتر حسین ،حقوق جزای جرایم علیه اشخاص ،نشر میزان ، چاپ هفتم
• مقدس اردبیلی، ارشاد و الاذهان،انتشارات موسسه نشر اسلامی،سال1418هـ.ق،جلد سوم، ص340.
• مقدس اردبیلی، ارشاد و الاذهان،انتشارات موسسه نشر اسلامی،سال1418هـ.ق،جلد سوم، ص340.
• حبیبی، حسین، پیوند اعضا، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی پژوهشکده فقه و حقوق.ص 109
• خرازی، سید محسن، مجلّه فقه اهل البیت، ش 19، مؤسسه دائرة‏المعارف اسلامی، 1422ق.ص 89
• شامبیاتی، هوشنگ؛ حقوق كیفری اختصاصی/ تهران، انتشارات ژوبین، 1380، چاپ سوم، ج اول، ص 269.