مبانی نظری و پیشینه پژوهشی تحدید فلات قاره ایران

با سحافایل در خدمت شما هستیم با «پیشینه پژوهشی و تحقیق و مبانی نظری تحدید فلات قاره ایران » که بطور کامل و جامع به این مبحث پرداخته و نیاز شما را به هرگونه جستجوی بیشتری برطرف خواهد نمود.

توضیحات: فصل دوم پایان نامه کارشناسی ارشد (پیشینه و مبانی نظری پژوهش)

همراه با منبع نویسی درون متنی به شیوه APA جهت استفاده فصل دو پایان نامه
توضیحات نظری کامل در مورد متغیر
پیشینه داخلی و خارجی در مورد متغیر مربوطه و متغیرهای مشابه
رفرنس نویسی و پاورقی دقیق و مناسب
منبع :انگلیسی و فارسی دارد (به شیوه APA)
نوع فایل:WORD و قابل ویرایش با فرمت doc

مقدمه

خلیج فارس به دلیل دارا بودن پاره‌ای ویژگی‌ها از جمله منابع غنی نفت و گاز و ارتباط با آبهای آزاد، همواره مورد توجه فراوان بوده است. تاثیر منابع این منطقه بر افزایش قدرت مالی کشورهای این حوزه آبی در پنجاه سال اخیر سبب گردیده که کشورهای مزبور در پی دسترسی بیشتر و ایمن‌تر به این منابع برآیند، لذا کشورهای این حوزه درصدد تعیین و تحدید حدود در خصوص فلات قاره و مناطق انحصاری اقتصادی و اقدام سریع جهت بهره‌برداری از منابع آن می‌باشند که به دلیل یکپارچه بودن فلات قاره خلیج فارس، امر دشواری به نظر می‌رسد و مذاکرات مفصل و همکاری فراوانی را می‌طلبد. بر این اساس در این پژوهش با نگاه به قواعد حقوق بین‌الملل دریاها و عرف بین‌المللی، اختلاف ایران با سه کشور عراق، کویت و امارات متحده عربی در مورد تحدید حدود فلات قاره خلیج فارس مورد بررسی قرار گرفته است.

• بیان مساله پژوهشی

مناطق دریایی معمولا به شکل هفت‌گانه: آبهای داخلی ، دریای سرزمینی ، منطقه مجاور یا نظارت ، منطقه انحصاری اقتصادی ، فلات قاره ، دریای آزاد و اعماق دریا تقسیم می‌شوند . هر چند که در طول تاریخ ، کشورهای ساحلی همواره به گونه‌ای بر آبهای مجاور سواحلشان صلاحیت حاکمانه[1] داشته‌اند اما ، شکل‌گیری مناطق دریایی به صورت فوق‌الذکر نتیجه تلاش جامعه جهانی برای تدوین و توسعه قواعد حقوق بین‌الملل دریاها بوده است . اولین کنفرانس سازمان ملل برای حقوق دریاها در سال 1958 در ژنو برگزار شد . کنفرانس اول سازمان ملل برای حقوق دریاها موفق شد چهار کنوانسیون به تصویب برساند : کنوانسیون دریای سرزمینی و منطقه مجاور ، کنوانسیون دریای آزاد ، کنوانسیون فلات قاره و کنوانسیون ماهیگیری و حفاظت منابع زنده دریای آزاد . کنفرانس 1958 مقررات خاصی برای نظام حقوقی بستر دریاها پیش‌بینی نمی‌کرد ، حضور بسیاری از کشورهای جدید الاستقلال در سازمان ملل متحد که در شکل‌گیری کنوانسیون‌های 1958 نقشی نداشتند ، اکثریت قابل ملاحظه‌ای را به منظور تجدید نظر قوانین قبلی فراهم کرد . بنابراین مقدمات شکل‌گیری کنفرانس سوم حقوق بین‌الملل دریاها ایجاد شد که نتیجه آن کنوانسیون 1982 حقوق دریاها می‌باشد که در حکم قانون اساسی دریاها است چرا که ، در خصوص مناطق دریایی و حقوق شناسایی شده برای دولت‌های ساحلی در هر یک از این مناطق ، قواعد مشخصی در این کنوانسیون وجود دارد که یا ریشه در عرف دارد یا با ورود به عرف بین‌المللی از یک سو ، همچنین معاهدات گوناگون بین دول از سوی دیگر ، بر  اعتبار و الزام اجرایی آنها افزوده می‌شود .

در بین مناطق دریایی مورد بحث در کنوانسیون‌های پیش گفته ، فلات قاره دارای منابع سرشاری است . مهمترین منابع این قسمتها ذخایر نفت و گاز است ، مواد معدنی دیگری هم که دارای اهمیت است در این منطقه وجود دارد . علاوه بر منابع معدنی، فلات قاره از لحاظ شيلات و انواع موجودات ساکن در فلات قاره برای دول ساحلی مهم است . اصولا اصطلاح فلات قاره یک اصطلاح ژئولوژیکی است که از این دید می‌توان آن را چنین تعریف کرد : فلات قاره ادامه خشکی در دریا است . اما از دید حقوقی ، تعریف فلات قاره کاملا متفاوت است . طبق ماده 76 عهدنامه حقوق دریاها ، فلات قاره شامل بستر و زیر بستر دریاها ، در ماورای دریای سرزمینی یک کشور ساحلی و در امتداد و دامنه طبیعی قلمرو خشکی این کشور تا لبه بیرونی حاشیه قاره یا در مواردی که لبه بیرونی حاشیه قاره تا این مسافت ادامه نیافته باشد ، تا مسافت 200 مایل دریایی از خطوط مبدا دریای سرزمینی است .

به عبارت بهتر توافق بر سر کمترین حد منطقه فلات قاره منجر به تعیین 200 مایل دریایی شد ،  چرا که کشورهایی که فلات قاره آنها کمتر از 200 مایل بود خواستار تقویت محدوده 200 مایل و یا  هر معیار دیگری ، که بتواند تا حداکثر امکان بستر دریاها را تحت صلاحیت ملی قرار دهد ، بودند.  اساس و پایه ادعای بهره‌برداری کشورها از فلات قاره ، برای اولین بار توسط ترومن رییس جمهور وقت ایالات متحده آمریکا اعلام شد . یکی از مسائل یا اختلافات میان کشورهای مجاور یا مقابل دریاها ، تعیین حدود یا تحدید حدود فلات قاره است که بعضا جهت رفع آنها ، مداخله نهادهای داوری یا دادگستری بین‌المللی را به همراه داشته است . کشور ما نیز در منطقه خلیج فارس با این مشکل مواجه است و با برخی از همسایگان و کشورهای این حوزه موفق به تحدید حدود فلات قاره نشده است .

منطقه خلیج فارس در طول تاریخ از اهمیت قابل توجهی برخوردار بوده است . در طول بیست سال گذشته تحرکات و تحریکات فراوانی در این منطقه به وقوع پیوسته است که به نظر می‌رسد اغلب در چارچوب اهمیت منطقه خلیج فارس از ابعاد ژئوپلیتیک ، ژئواستراتژیک و ژئواکونومیک آن بوده است . در چنین شرایطی مسلما بقا و رفاه مردم منطقه خلیج فارس به چگونگی عمل دولتهای این منطقه در روابط درون منطقه‌ای و فرا منطقه‌ای آنها بستگی دارد و یکی از مصادیق آن بحث بهره‌برداری از منابع این دریای  بسته[2] می‌باشد . مهمترین ارزش و اهمیت این منطقه ، وجود منابع سرشار نفت در خلیج فارس و کشورهای حوزه آن می‌باشد ، یعنی وجود جزایر یا شکل سواحل و هر عاملی که بتواند حق استخراج از فضای جغرافیایی بیشتری را به دولتها بدهد اهمیت دارد . لذا چنین به نظر می‌رسد که بحث تعیین مرزهای دریایی و از آنجا که خلیج فارس به علت عمق کم یک فلات قاره یکپارچه است ، بحث تحدید حدود این فلات قاره دارای اهمیت ویژه بخصوص اهمیت اقتصادی می‌باشد . بنابراین کشورهای حوزه خلیج فارس چند منطقه دریایی را تحدید حدود و تعیین نموده‌اند اما حداقل 10 مورد مرز دریایی دیگر در خلیج فارس باید تعیین شوند که از این مجموعه موارد زیر مربوط به ایران می‌باشد :

• ایران و عراق
• ایران و کویت
• ایران و امارات متحده عربی

اصولا مرزهای سیاسی به صورت قراردادی در آب و خشکی تعیین می‌شوند . تعیین و تثبیت مرز ، رابطه مستقیم با منافع ملی کشورها دارد .  در منطقه خلیج فارس تعیین حدود دقیق مرز در بیشتر موارد در ارتباط با منابع ارزشمند هیدروکربنی است ، بنابراین هر کشور تلاش می‌کند تا سهم بیشتری را به دست آورد . در کنفرانس 1958 فکر اینکه دول ساحلی باید حقوق خاصی بر فلات قاره خودشان داشته باشند  به طور عمومی پذیرفته شده بود . طبق حقوق بین‌الملل عرفی تحدید حدود بایستی بوسیله توافق بر طبق اصول منصفانه و با توجه به شرایط موجود به نحوی صورت بگیرد که بیشترین میزان ممکن از فلات قاره‌ای را ، که ادامه طبیعی قلمرو زمینی یکی از طرفین در زیر آب دریا است ، بدون تداخل در امتداد طبیعی قلمرو زمینی طرف دیگر متعلق به آن دولت سازد. ایران بزرگترین و متنفذترین کشور در منطقه خلیج فارس است که بزرگترین جمعیت و بزرگترین بالقوه‌های اقتصادی ، سیاسی و استراتژیک را دارا است . ایران برای صدور همه نفت صادراتی و دیگر اقلام نفتی و غیر نفتی و ورود بزرگترین بخش از واردات خود ، به خلیج فارس بستگی حیاتی دارد . در حال حاضر دنیا برای بخش اعظم از نفت خود به خلیج فارس وابسته است ، در ضمن خلیج فارس دومین منطقه بزرگ ذخایر گاز به شمار می‌آید . علاوه بر اینها منابع ماهیگیری و منابع سرشار بستر خلیج فارس از مهمترین دلایل اهمیت و ضرورت تعیین مرزهای دریایی و تحدید حدود فلات قاره در این منطقه می‌باشد ، و از آنجا که کشورمان در این مورد با برخی کشورهای حوزه خلیج فارس به توافق نرسیده است ، موجبات عدم تامین منافع ملی ما فراهم شده است ، بلاتکلیفی و تعلل بیشتر موجب تشدید مضرات ناشی از آن است . لذا این تحقیق نیز به عنوان آمیزه‌ای از قواعد و رویه‌های حقوقی و مسائل جغرافیایی در کنار پرداختن به مسائل اقتصادی سعی در بررسی نمونه‌هایی از اختلافات مرزی دریایی در جهان دارد که به انعقاد موافقت‌نامه‌های تحدید حدود منجر شده یا به گونه دیگری منافع طرفین را مرتفع و تامین نموده است تا در صورت امکان با الگوبرداری یا مطابقت موارد مشابهت ، امکانی برای حل مشکلات مرزی ایران و تامین حداکثر منافع کشورمان ایجاد گردد.

[1] – حاکمیت به معنای قدرت عالی در یک جامعه سیاسی می‌باشد. دولت حاکمه اغلب به عنوان دولتی توصیف می‌شود که آزاد و مستقل باشد. این دولت در مسائل داخلی خود صلاحیت قضائی کاملی بر تمامی افراد و دارایی‌های واقع در قلمرو خود دارد؛ و نیز ادعا می‌کند که حق دارد تا زندگی اقتصادی خود را بدون توجه به همسایگانش تنظیم نماید با این حال نظریه پردازانی که اصرار دارند حقوق بین‌الملل الزام آور است، این نوع توصیف از حاکمیت را انکار می‌کنند. این افراد استدلال می‌کنند که دولت‌ها مقید به پیمان‌ها و الزامات بین‌المللی هستند،  پس مفهوم آزادی مطلق دولت حاکم ، مسئله‌ای مربوط به گذشته هست و این چنین نیز باید باشد. در رویکرد بین‌المللی کنونی، عموما این دیدگاه پذیرفته شده است. هم اینک سازمان ملل متحد نیز نهاد اصلی محدود کننده کاربرد حاکمیت تلقی می‌گردد. از موارد خاص که به مسئله حاکمیت اشاره شده است ماده 1 کنوانسيون 1958 است که بر حاکميت دولت ساحلي تاکيد دارد و منظور از حاکميت، اختيار قانونگذاري و اجراي قانون توسط دولت ساحلي در خصوص درياي سرزميني و اعمال آنها از طريق قوانين داخلي مي‌باشد. (پورنوری و حبیبی، 1386، 31) درون محدوده آب‌هاي سرزمینی دولت، صلاحیت حاکم ساحلی همانند حاکمیتش بر سرزمین خشکی آن، کامل است. هرگونه محدودیت موجود ، چه به حق عبور بي ضرر و چه به امتیازات و مصونيتهاي اعطايي به کشتی‌هاي خارجی اشاره داشته باشند ، بیانگر امتیازات داوطلبانه‌اند که اصل اساسی حاکمیت کامل را متاثر نمي‌سازند. (فون گلان، 1386، 447)

فهرست منابع

• آقایی، بهمن، 1367، رژیم حقوقی اروندرود، مجله سیاست خارجی ، شماره 4 .
• آقایی، بهمن، 1367، بررسی آثار حقوقی خلیج فارس به عنوان دریای نیمه بسته، مجله سیاست خارجی، شماره 2 .
• ابراهیمی، نبی‌الله، 1385، انسجام داخلی در شورای همکاری خلیج فارس و روابط ایران با امارات متحده عربی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران .
• ازغندی، علیرضا، 1381، روابط خارجی ایران از 1320 تا 1357، تهران، انتشارات قومس .
• اطاعت، جواد، 1376، ژئوپلیتیک و سیاست خارجی ایران، چاپ اول، تهران، نشر سفیر .
• الرکن، عبداله، 1992، بعد تاریخی و قانونی اختلاف‌های میان امارات عربی متحده و ایران بر سر جزایر سه‌گانه، انتشارات شورای همکاری خلیج فارس .
• الهی، همایون، 1389، خلیج فارس و مسائل آن، چاپ دوازدهم ، تهران، انتشارات قومس .
• ایولاکست، 1367، مسائل ژئوپلیتیک؛ اسلام، دریا، آفریقا، ترجمه عباس آگاهی، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی .
• باقر پور، 1381، مجموعه گزارشات وزارت امور خارجه، اداره حقوقی مرزها .
• باوند، داوود هرمیداس، 1377، مبانی تاریخی سیاسی و حقوقی حاکمیت ایران بر جزایر تنب و ابوموسی، جلد اول، تهران، انتشارات گنج دانش .
• باوند، داوود هرمیداس، 1386، امروز و فردای دریای مازندران، همایش علمی فرهنگی دریای مازندران، دانشگاه تهران .
• بای، یار محمد، 1384، هیدروپلیتیک رودهای مرزی، تهران، موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر .
• بهروزی‌فر، مرتضی، 1383، اثر تحریم‌های یکجانبه آمریکا بر اقتصاد بازرگانی ایالات متحده و بازارهای جهانی انرژی، پژوهش‌نامه بازرگاني،موسسه مطالعات بين‌المللی انرژي .
• پارسا دوست، منوچهر، 1370، ریشه‌های تاریخی اختلافات ایران و عراق، تهران، شرکت سهامی انتشار .
• پورعلیخانی بناب، فرهاد، 1388، ژئوپلیتیک و روابط ایران و عراق، پایان‌نامه کارشناسی ارشد در رشته روابط بین‌الملل، دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران .
• پورنوری، منصور و حبیبی، محمد، 1386، حقوق بین‌الملل دریاها کنوانسیون حقوق دریاها مصوب 1982، چاپ سوم، تهران، مرکز ملی اقیانوس شناسی .
• پیشگاهی‌فرد، زهرا و عرب، حسین، 1390، ژئوپلیتیک دریای بالتیک و اهمیت منطقه‌ای آن، فصلنامه ژئوپلیتیک، سال هفتم، شماره سوم .
• تدینی، مهدی،1381، حقوق استخراج نفت از دریاها، چاپ اول، تهران، مجمع علمی و فرهنگی مجد .
• توکلی، محمد ابراهیم، 1383، بررسی اصول و قواعد حاکم بر تحدید حدود مناطق دریایی در آرای دیوان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران .
• تولینزا، یومبرتو، 1989، تحدید حدود فلات قاره در خلیج فارس و حق عبور از تنگه هرمز .
• جداری عیوضی، جمشید، 1389، جغرافیای آبها، چاپ چهاردهم، تهران، انتشارات دانشگاه تهران .
• جعفری ولدانی، اصغر، 1369، ادعای ارضی عراق نسبت به کویت، مجله سیاست خارجی، سال چهارم ، شماره 3 .
• جعفری ولدانی، اصغر، 1370، بررسی تاریخی اختلافات مرزی ایران و عراق، تهران، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی .
• جعفری ولدانی، اصغر، 1371، کانون‌های بحران در خلیج فارس، تهران، انتشارات کیهان .
• جعفری ولدانی، اصغر، 1376، نگاهی به یادداشت تفاهم 1971 ابوموسی، فصلنامه سیاست خارجی، سال یازدهم، شماره 2 .
• جعفری ولدانی، اصغر، 1377، تحدید حدود فلات قاره در مناطق شمالی خلیج فارس ، مجله سیاست خارجی، شماره 4 .
• جعفری ولدانی، اصغر، 1381، ژئوپلیتیک جدید دریای سرخ و خلیج فارس، تهران، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی .
• جعفری ولدانی، اصغر، 1384، نگاهی تاریخی به جزایر ایرانی تنب و ابوموسی، تهران، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی .
• جعفری ولدانی، اصغر، 1388، جایگاه خلیج فارس در روابط ایران و کویت، دو فصلنامه پژوهش و سیاست، سال یازدهم، شماره 27 .
• چرچیل، رابین و لو، آلن، 1387، حقوق بین‌الملل دریاها، ترجمه بهمن آقایی، چاپ پنجم، تهران، انتشارات کتابخانه گنج دانش .
• حافظ نیا، محمد رضا، 1371، خلیج فارس و نقش استراتژیک تنگه هرمز، تهران، انتشارات سمت .
• دمیرچی لو، مجتبی، 1387، نگاه ایرانی به سیر تحولات رژیم حقوقی دریای خزر، فصلنامه مطالعات اوراسیای مرکزی، سال اول، شماره 1 .
• دهقانی فیروز آبادی، سید جلال الدین، 1382، منطق ژئوپلیتیک در سیاست خارجی عراق؛ علل و پی‌آمدها، فصلنامه مطالعات خاورمیانه، سال دهم، شماره 2 .
• رضایی، 1391، برگرفته از :

http://www.persiangulfstudies.com/fa/index.asp?p=pages&ID=555&Sub=159

• سوری، عین‌الله، 1373، اختلافات ارضی جمهوری اسلامی ایران با امارات متحده عربی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران .
• شبرنگ، محمد، 1389، منشور سازمان ملل متحد، چاپ دهم، تهران، انتشارات دانشور .
• شکاره، عبدالرزاق، 1992، بعد تاریخی و قانونی اختلاف‌های میان امارات عربی متحده و ایران بر سر جزایر سه‌گانه، انتشارات شورای همکاری خلیج فارس .
• شماسی، الهام، 1384، تحدید حدود دریایی کشورهای خلیج فارس و بررسی امکان اعمال قواعد شناسایی شده دیوان بین‌المللی دادگستری در این منطقه، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران .
• صادقی، علی، 1373، جزایر سه‌گانه ایران در خلیج فارس، فصلنامه خاورمیانه، سال اول، شماره2 .
• صفوی، یحیی، 1378، مقدمه‌ای بر جغرافیای نظامی ایران، جلد اول، تهران، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح .
• صفوی، یحیی و قنبری، علی اصغر، 1390، پیامدهای احداث جزایر مصنوعی امارات متحده عربی بر ایران در خلیج فارس، فصلنامه ژئوپلیتیک، سال هفتم، شماره سوم .
• ضیائی‌بیگدلی، محمدرضا، 1385، حقوق بین‌الملل عمومی، چاپ بیست و هفتم، تهران، انتشارت کتابخانه گنج دانش .
• ضیائی‌بیگدلی، محمدرضا و همکاران، 1387، آرا و نظریات مشورتی دیوان بین‌المللی دادگستری 1986- 1948، جلد اول، چاپ اول، تهران، انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی .
• ضیائی‌بیگدلی، محمدرضا و همکاران، 1388، آرا و نظریات مشورتی دیوان بین‌المللی دادگستری 2000- 1987، جلد دوم، چاپ اول، تهران انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی .
• طلایی، فرهاد، 1381، حقوق بین‌الملل کاربردی، چاپ اول، تهران، انتشارت مجد .
• عجم، محمد، 1391، برگرفته از : http://www.irna.ir/News/80105354
• عسگری، سهراب، 1381، ژئوپلیتیک قلمروهای دریایی ایران در خلیج فارس، رساله دکتری، دانشکده جغرافیای دانشگاه تهران .
• عسگری، سهراب، 1388، افراز مرز دریایی ایران با عراق؛ الزامات امنیتی و ژئوپلیتیکی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، دوره بیستم، شماره 78 .
• عزتی، عزت‌الله، 1387، ژئواستراتژی و قرن بیست و یکم، تهران، انتشارات سمت .
• فون گلان، گرهارد، 1386، حقوق میان ملتها درآمدی بر حقوق بین‌الملل عمومی، ترجمه سید داود آقایی و محمد حسین حافظیان .
• کاظمی، علی اصغر، 1374، ابعاد حقوقی حاکمیت ایران در خلیج فارس، تهران، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی .
• کمپ، جفری و هارکاوی، رابرت، 1383، جغرافیای استراتژیک خاورمیانه، جلد اول، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی .
• کوهن، سوئل برنارد، 1387، ژئوپلیتیک نظام جهانی، ترجمه عباس کاردان، چاپ اول، تهران، موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر .
• مجتهدزاده، پیروز، 1373، کشورها و مرزها در منطقه ژئوپلیتیک خلیج‌فارس، ترجمه حمیدرضا ملک محمدی نوری، تهران، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی .
• مجتهدزاده، پیروز، 1379، خلیج فارس کشورها و مرزها، تهران، انتشارات عطایی .
• مجتهدزاده، پیروز، 1391، سخنرانی به عنوان كارشناس میهمان در جمع مدیران، سردبیران و خبرنگاران ایرنا .
• مجتهدزاده، پیروز، 1380، امنیت و مسائل سرزمینی در خلیج فارس، ترجمه مسعود اجتمادی، تهران، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی .
• ممتاز، جمشید، 1374، بررسی حقوقی سیاست خارجی ایران درخصوص جزایر خلیج فارس؛ ابوموسی، تنب بزرگ و کوچک، ترجمه امیرحسین رنجبریان، تهران ، مجله سیاست خارجی، شماره 1 .
• ممتاز، جمشید، 83-1382، تقریرات درس حقوق دریاها، دانشگاه تهران .
• میر حیدر، دره، 1366، ژئوپلیتیک تنگه هرمز و خلیج فارس، تهران، مجله سیاست خارجی شماره 1 .
• میر حیدر، دره و عسگری، سهراب، 1383، ژئوپلیتیک قلمروهای دریایی ایران در خلیج فارس با تاکید بر لزوم افراز فلات قاره و منطقه انحصاری اقتصادی ایران و کشورهای عراق، کویت و امارات متحده عربی، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی .
• میرعباسی، سید باقر، 1385، حقوق بین‌الملل عمومی(جلد دوم)، چاپ سوم، تهران، نشر میزان.
• نامی، محمدحسن، 1386، مسایل مرز دریایی ایران و کویت، تهران، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح .
• نامی، محمدحسن و محمدپور، علی، 1389، جغرافیای سیاسی و حقوقی آبهای ایران، چاپ اول، تهران، نشر زیتون سبز .
• هاتف، محمود، 1371، روابط ایران و عراق، تهران، انتشارات پاژنگ .
• همدانی، عبدالرضا، 1379، تحلیلی بر تاریخ روابط سیاسی ایران و کویت 1998-1961 ، تهران، فصلنامه مطالعات خاورمیانه، سال هفتم، شماره 4 .

منابع انگلیسی :

• Aghai Diba, Bahman, 2009, Legal Regime of Artificial Islands in the Persian Gulf, Soochow Low Journal, vol.6
• S.H, 1981, International and Legal problems of the Gulf, London, Middle East and North African studies Limited.
• Chapman, Duane & Khanna, Neha, the Persian Gulf, Global oil resources and International security, in: http://Findarticles.com/p/articles/mi-hb5823/is-4-24/ai-n29303254/.
• Colson, Parid, 2003, the limitation of the outer Continental shelf between neighboring states, American journal of international law, vol.97.
• DOP Connell, 1983, the International Law of the Sea, vol. 1, New York, Oxford University Press.
• EIU, 1991, Iran and the Arabian peninsula Economic Structure and Analysis.
• Schofield Clive and N.Schofield Richard, 1996, The Middle East and North Africa, London, Rout ledge.
• Mojtahedzadeh, Pirouz, 2006, Boundaries Politics and International Boundaries of Iran, Universal Publishers, Bo ca Raton, Florida USA.
• Nelson, LDM. 1990, the role of equity in the Delimitation of maritime boundaries, American journal of international law vol.84.
• Weill, 1989, the Law of Maritime Delimitation – Reflections, Cambridge, Grotius Publication Limited
• R.K, 1979, the Persian Gulf and the Strait of Hormuz, Sijthoff and Noordhoff Publisher, vol. 3.
• R.K, 1972, The Persian Gulf Iran`s Role, Charlottesville, University press of Virginia.
• Razavi Ahmad, 1997, Continental shelf Delimitation and Related Maritime Issues in the Persian Gulf, London, Martinus Nijhoff Publishers.
• Turner Kerry, 2008, 7^th Baltic Sea states, Latvia, Riga.

سایر منابع :

• متن کنوانسیون 1982 حقوق بین‌الملل دریاها برگرفته از : http://www.un.org/
• خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران
• روزنامه ایران ( آرشیو سال 1382)
• سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح
• گزارشات وزارت خارجه – روابط خارجی ایران در سال 1350
• روزنامه کیهان ( آرشیو سال 1344)
• اطلس کشورهای جهان
• Hand book on the Delimitation of Maritime Boundaries Division for ocean affairs and the low of the sea: office of legal affairs, United Nations (2000), New York.
• Persiangulfstudies.com
• icj-cij.org