مبانی نظری و پیشینه پژوهشی ضمان نسبی

با سحافایل در خدمت شما هستیم با «پیشینه پژوهشی و تحقیق و مبانی نظری ضمان نسبی» که بطور کامل و جامع به این مبحث پرداخته و نیاز شما را به هرگونه جستجوی بیشتری برطرف خواهد نمود.

توضیحات: فصل دوم پایان نامه کارشناسی ارشد (پیشینه و مبانی نظری پژوهش)

همراه با منبع نویسی درون متنی به شیوه APA جهت استفاده فصل دو پایان نامه
توضیحات نظری کامل در مورد متغیر
پیشینه داخلی و خارجی در مورد متغیر مربوطه و متغیرهای مشابه
رفرنس نویسی و پاورقی دقیق و مناسب
منبع :انگلیسی و فارسی دارد (به شیوه APA)
نوع فایل:WORD و قابل ویرایش با فرمت doc

مقدمه

1-بیان مسئله

در کلیّه نظام‌های حقوقی موضوع زیان و نحوه جبران آن مد نظر بوده است و این مسئله در قوانین مدنی و جزایی آن‌ها نمود پیدا کرده است. در حقوق ایران نیز که پیشینه فقهی دارد و منابع حقوقی آن عبارت‌اند از کتاب، سنّت، اجماع و عقل، به مسئولیت اشاره شده است همانند قواعدی که در قرآن در مورد مسئولیت انسان در برابر خود، خدا و خلق وجود دارد. قواعد اخلاقی بر پایه ایمان و بر اساس آزادی توأم با تکلیف در قرآن فراوان است، به نحوی که با قاطعیت می‌توان گفت، جبران زیان دیگری موافق با روح قرآن است.

اعمالی که منتهی به ورود زیان به دیگران می‌شود، گاهی ناشی از علّت واحد است که در این حالت ساده، پس از احراز رابطه سببیّت بین زیان و فعل زیان‌بار، شخص خاطی یا مقصّر توسط محکمه شناسایی و ملزم به جبران خسارت می‌گردد؛ اما امکان دارد خسارت و زیان در اثر تعدّد اسباب به وجود آید که در این حالت دادرس به منظور احراز رابطه سببیّت و شناسایی سبب یا اسباب مسئول حادثه، موضوع را حسب مورد به کارشناسان رسمی دادگستری یا افراد خبره ارجاع می‌دهند و انتظار دارند کارشناس نسبت به احراز رابطه سببیّت اقدام نماید. کارشناس نیز ناچار می‌شود رابطه سببیّت را احراز و مقصّر حادثه را معرفی نماید که این امری ناپسند است زیرا کارشناس از حیطه‌ی وظایف خود خارج‌شده و اظهارنظر قضایی نموده است و باعث نارضایتی اصحاب دعوا و وکلا می‌شود. این مشکلات ناشی از ظرافت موضوع تعدّد اسباب بوده و ریشه در فنی بودن آن دارد. یکی از حقوقدانان لبنانی در مورد دشواری اثبات رابطه سببیت می‌نویسد: «کار قضایی، دشواری برقراری چنین رابطه ای را روشن می سازد و همین امر موجب شده است که محاکم قضایی به کرات در حکم خود فقط اکتفا به ابن کنند که فلان فعل، سبب نتیجه حاصله بوده است بدون اینکه دقیقاً کیفیت این رابطه را که محتاج به دقت فراوان است روشن سازند».^[1] در واقع مسائل فنی و قضایی چنان باهم آمیخته‌اند که جز به یاری دانش و درک سلیم قضایی، قابل تمییز نخواهد بود.

در سال‌های اخیر نیز در حوادث ناشی از کار یا تصادفات که در مراجع قضایی اقامه می‌گشت، دادرس جهت تعیین مقصر یا مقصرین حادثه پرونده را به کارشناسان فنی و پزشکان قانونی ارجاع می‌داد که گاهی کارشناسان در گزارش‌های خود علاوه بر مشخص نمودن طرفین حادثه، در تحقق خسارات جانی و مالی، میزان تأثیر آن را به شکل درصدی معین می‌نمودند، درحالی‌که نص قانون مجازات اسلامی برخلاف آن بود و بنا را بر تساوی مسئولیت قرار داده بود و ضمان نسبی را نپذیرفته بود.

به نظر می‌رسد مسئله ضمان نسبی در نظام حقوقی ما، آن طور که باید مشخص نیست، به خصوص آنکه در فقه نیز ضمان نسبی به صورت مبسوط مورد بحث قرار نگرفته است. در این میان رویه قضایی ایران نیز بین پذیرش و عدم پذیرش آن دچار سردرگمی است، هر چند که در این زمینه رأی وحدت رویه صادرشده اما در راستای تفسیر عادلانه‌ی قوانین می‌توان به تحلیل نظری این موضوع پرداخت. در این راستا برخی قضات دیوان عالی نیز مخالف ضمان نسبی بوده و دلیل خود را این‌گونه بیان می‌نمودند که چنین حکمی دلیل قانونی و شرعی ندارد و بنا بر قوانین موجود، تقصیر مرتکب یا ضمان آور است یا نه. اگر ضمان آور نباشد مانند سبب و مباشر است که مباشر عامد باشد، طبعاً تقصیر سبب نادیده انگاشته شده و تمام خسارات متوجّه مباشر است و اگر تقصیر سبب پذیرفته‌شده و عملش مسئولیت آور باشد همانند باب شرکت در قتل خواهد بود که اگر قتل مستند به چند نفر باشد کم و زیاد بودن سهم آنان در حادثه تفاوتی ندارد. در این پژوهش تلاش شده به این مسائل پرداخته شود که اولاً، توزیع مسئولیت در تعدد فعل مباشر و سبب چگونه است؟ آیا همواره سبب در صورت اقوی بودن، مسئول شناخته می‌شود؟ یا مسئولیت وی گاهی با مباشر جمع می‌شود؟ در صورت اشتراک در مسئولیت آیا ضمان به صورت تساوی است یا اینکه ضمان تسهیم می‌شود؟

ثانیاً در توارد اسباب طولی و عرضی، در تعدّد اسباب به نحو طولی، آیا مسببان اشتراک در مسئولیت دارند؟ یا سبب مقدم در تأثیر مسئول شناخته می‌شود؟ یا برعکس کسی مسئول است که به عنوان سبب متأخر در وجود شناخته می‌شود؟ البته در این رابطه نظریات دیگری وجود دارد تحت عنوان مسئولیت سبب اقوی و مسئولیت سبب مقدم در وجود. امید است این تحقیق بتواند در تبیین و تحلیل مطالب فوق توفیق نسبی پیدا کند.

فهرست منابع

الف. منابع فارسی:

• اردبیلی، محمد علی. حقوق جزای عمومی. ج 1 و 2، تهران: انتشارات میزان، چاپ ششم، 1383 ش.
• امامی، سید حسن. حقوق مدنی. ج 1، انتشارات کتابفروشی اسلامیه، {بی تا}.
• ————. حقوق مدنی. ج 4، تهران: انتشارات اسلامیه، چاپ چهارم، 1351 ش.
• امیری قائم مقامی، عبدالمجید. حقوق تعهدات. ج 1. تهران: نشر میزان، چاپ اول. 1378 ش.
• بادینی، حسن. فلسفه مسئولیت مدنی. تهران: نشر شرکت سهامی انتشار، چاپ اول، 1384 ش.
• باریکلو، علی رضا. مسئولیت مدنی. تهران: بنیاد حقوق میزان، چاپ دوم، 1387 ش.
• بازگیر، ید الله. قانون مجازات اسلامی در آیینه آراء دیوان عالی کشور. تهران: ققنوس، 1376 ش.
• جعفری لنگرودی، محمدجعفر. مبسوط در ترمینولوژی حقوق. جلد 5، تهران: کتابخانه گنج دانش، چاپ سوم، 1386 ش.
• جنیدی، لعیا. تضامن و آثار و اوصاف آن، http://www.ensani.ir
• حسينعلی نژاد، حسينعلي. مسئوليت مدني. تهران: بخش فرهنگی جهاد دانشگاهی شهید بهشتی، چاپ اول 1370 ش.
• حسینی، سید محمد رضا. قانون مجازات اسلامی در رویه قضایی. تهران: مجد، 1385 ش.
• حکمت نیا، محمود. مسئولیت مدنی در فقه امامیه. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، چاپ اول، 1386 ش.
• راعی، مسعود؛ و شریفیان. «تقصیر در مسئولیت مدنی و عدالت». سال اول. شماره اول. پاییز. 1390 ش.
• ره پیک، حسن. حقوق مدنی الزامات بدون قرارداد. تهران: موسسه اطلاعات، چاپ اول، 1376 ش.
• زراعت، عباس. شرح قانون مجازات اسلامی. تهران: ققنوس، چاپ سوم، 1381 ش.
• شامبیاتی، هوشنگ. حقوق جزای عمومی. تهران: نشر ویستار، چاپ پنجم،1374 ش.
• شکاری، روشنعلی. بحثی پیرامون ماده 315. قم: دانشکده حقوق و علوم سیاسی. 1371 ش.
• شهیدی، مهدی. مجموعه ی مقالات حقوقی. تهران: نشر حقوقدان، چاپ اوّل، 1375 ش.
• صادقی، محمد هادی. جرائم علیه اشخاص. تهران: نشر میزان، چاپ سوم، 1379 ش.
• صانعي، يوسف. استفتائات قضایی. ج 1، انتشارات میثم تمار. http://www.saanei.org
• ———-. استفتائات قضايي، چاپ دوم، نشر ميزان، جيک، 1384، مساله 394، مورخ 6/4/1377، ص 273.
• صفایی، سید حسین. دوره مقدماتی حقوق مدنی، قواعدعمومی قراردادها. ج 1 و 2، تهران: نشریه موسسه عالی حسابداری، چاپ اول
• ————–. مسئولیت مدنی و الزام های خارج از قرارداد. تهران: انتشارات سمت، 1393 ش.
• صفایی، سید حسین؛ حبیب الله رحیمی. مسئولیت مدنی. چاپ چهارم، 1390 ش.
• طاهری نسب، سید یزدالله. رابطه علیت در حقوق کیفری ایران و انگلستان. تهران: نشر دادگستر، چاپ اول، 1388 ش.
• عمید زنجانی، عباسعلی. موجبات ضمان. تهران: نشرمیزان، چاپ اول، پاییز 1382 ش.
• قیاسی، جلال الدین.تسبیب در قوانین کیفری، انتشارات جنگل، جاودانه، چاپ دوم،1390ش.
• کاتوزیان، ناصر . الزام های خارج از قرارداد. تهران: انتشارات دانشگاه تهران، چاپ: هشتم. 1386 ش.
• ———-. حقوق مدنی، الزام های خارج از قرارداد(ضمان قهری). ج 1، تهران: دانشگاه تهران، چاپ اول،1374 ش.
• ———-. قواعد عمومی قراردادها. ج 4، تهران: شرکت سهامی انتشار، 1376 ش.
• ———-. وقایع حقوقی، تهران: شرکت سهامی انتشار، چاپ اول، 1377 ش.
• کرمی، محمد باقر. مجموعه استفتائات فقهی و نظریات اداره حقوقی راجع به قتل. 1377 ش.
• لوح فشرده، جامع فقه اهل البیت (ع)، قم: مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
• مجموعه نشست های قضایی، مسایل قانون مجازات اسلامی، ج 1، تهران: انتشارات جاودانه.
• محمدی، ابوالحسن. قواعد فقه. نشر یلدا، چاپ اول، 1373 ش.
• محمدی، ایمان. ضمان کیفری و مناط تحقق و انتفاء آن. تهران: نشر داد و دانش، 1390 ش.
• مکارم شیرازی، ناصر. مجموعه استفتائات جدید. ج 1، قم: انتشارات مدرسه الامام علی بن ابی طالب (ع)، چاپ اول، 1375 ش.

ب. مقالات فارسی:

• صادقی، محمد هادی. «اجتماع اسباب»، آموزه های حقوق کیفری، دانشگاه علوم اسلامی رضوی، شماره 6، پاییز-زمستان 1392.
• صفایی، سید حسین. «ضابطه تقسیم مسئولیت مدنی در فرض تصادم دو وسیله نقلیه». فصلنامه مطالعات آرای قضایی رأی، سال دوم، شماره 2، بهار 1392 ش.
• هاشمی، سید احمد علی.« اسباب متعدد در مسئولیت مدنی»، دو فصلنامه علمی- پژوهشی دانش حقوق مدنی، سال دوم، شماره دوم، پاییز و زمستان 1392 ش.

پ.پایان نامه های فارسی:

• پیلوار، رحیم. «نقش تقصیرزیان دیده در مسئولیت مدنی»، پایان نامه کاشناسی ارشد، دانشگاه تهران، دانشکده حقوق، 1383 ش.
• سعیدی صدر، احمد: «توزیع مسئولیت مدنی»، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه قم، دانشکده حقوق، 1389 ش.

ت. منابع عربی:

• آل کاشف الغطاء، محمد حسین . تحریرالمجله. ، المجمع العالمی للتقریب بین المذاهب الاسلامیه، چاپ اول، 1425ق.
• ابن براج، عبدالعزیز. المهذب. ج 2، سلسله الینابیع الفقیه، موسسه الفقه الشیعه، الطبعه الأولی،1410 ق.
• ابن قدامه، عبدالرحمن بن ابی عمر محمد بن احمد. الشرح الکبیر علی متن المقنع. للنشر والتوزیع: دارالکتاب العربی، 1408 ق.
• احمد سراج، محمد. ضمان العدوان فی الفقه الاسلامی، الطبعه الأولی، بیروت: نشر الموسسه الجامعیّه للدراسات والنشر والتوزیع، چاپ اول،1993 م.
• اصفهانی، محمد بن حسن بن محمد (فاضل هندی). کشف اللثام. ج 2، منشورات مکتبه آیت الله العظمی مرعشی نجفی، 1405 ق.
• الفیروزآبادی، مجدالدین. القاموس المحیط. ج 3، مطبعه دارالمامون مصر 1357.
• بجنوردی، حسن. القواعد الفقهیّه. ج 2، الطبعه الأولی، قم: نشر الهادی، 1419 ق.
• توحیدی، محمدعلی. مصباح الفقاهه. تقریرات سید ابوالقاسم خویی، ج 1، {بی نا}،{بی تا}، {بی جا}.
• جبران، مسعود. فرهنگ رائد الطلاب.  چاپ یادواره،1379.
• حر عاملی، شیخ محمد بن حسن. وسائل الشیعه. ج 29 و 18، الطبعه الاولی، قم: موسسه آل البیت (ع)، 1409 ق.
• حسنی، محمود نجیب. رابطه سببیت در حقوق کیفری. ترجمه سید عباس نیای زارع، گروه پزوهشی ترجمه دانشگاه علوم اسلامی رضوی، مشهد: نشردانشگاه علوم اسلامی رضوی، چاپ دوم، 1386 ش.
• حسینی روحانی، سید محمد صادق. زیده الاصول. انتشارات مدرسه امام صادق (ع)، چاپ اول، 1412 ق.
• ———————– . فقه الصادق (ع). قم: موسسه دارالکتاب، 1414 ق.
• حسینی سیستانی، سید علی. منهاج الصاحین. ج 2، قم: مکتبه السیدعلی سیستانی، 1414 ق.
• حسینی عاملی، سیدمحمدجواد. مفتاح الکرامه. ج 10، موسسه آل البیت.
• حسینی مراغی، سید میرعبدالفتاح. العناوین الفقهیه. ج 2، الطبعه الأولی، قم: موسسه النشر الاسلامی، 1417 ق.
• حلی(محقق حلی)، ابوالقاسم نجم الدین جعفر بن حسن. شرایع الاسلام فی مسائل الحلال والحرام. انتشارات استقلال، چاپ سوم، 1403 ق.
• حلی(علامه حلی)، ابومنصور جمال الدین حسن بن یوسف بن مطهر. تذکره الفقها. منشورات المکتبه المرتضویه لاحیاء الآثار الجعفریه. 1415 ق.
• خویی، سید ابوالقاسم. مبانی تکمله المنهاج. ج 41 و 42، الطبعه الثانیه، قم: دارالهادی، 1413 ق.
• رشتی، میرزا حبیب الله. الغصب. چاپ سنگی، تهران، }بی تا}.
• سرخسی، شمس الدین. المبسوط. بیروت: دارالمعرفه، 1420 ق.
• سنهوری، عبدالرزاق احمد. الوسیط فی شرح القانون المدنی الجدید. ج 2 و 3، طبعه جدیده، بیروت: منشورات الحلبی، 2009 م.
• شهید ثانی، زین الدین ابن علی العاملی. الروضة البهیّة فی شرح اللمعه الدمشقیه. قم: انتشارات اسلامیه،1309 ش.
• ——————————–. مسالک الأفهام الی تنقیح شرایع الاسلام. موسسه معارف الاسلامی، 1416 ق.
• طباطبایی، سید علی. ریاض المسایل. الطبعه الأولی، قم: موسسه آل البیت (ع)، 1418 ق.
• طوسی، محمد بن حسن. المبسوط فی فقه الامامیه. ج 7، تهران: المکتبه المرتضویه لأحیاء الآثار الجعفریه، چاپ سوم، 1387 ق
• ——————–. تهذیب الاحکام. ج 10، تهران: دارالکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، 1407 ق.
• علامه حلی. قواعد الاحکام (کتاب قصاص). ج 25، الطبعه الاولی، سلسله ی الینابیع الفقهیه، موسسه الفقه الشیعه، 1410 ه.ق.
• عوجی، مصطفی. المسئولیه المدنیه. ج 2، الطبعه الرابعه، بیروت: منشورات الحلبی الحقوقیه،2009 م.
• کلینی، محمد بن یعقوب. کافی. تهران: دارالکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، 1407 ق.
• ——————-. فروع الکافی. ج 7، بیروت: دارالأضواء، چاپ اول، 1413 ق.
• مکارم شیرازی، ناصر. القواعد الفقهیّه. ج 2، مدرسه الامام علی بن ابی طالب (ع)، چاپ اول، 1425 ق.
• موسوی الخمینی، روح اله. تحریر الوسیله. ج 1 و 2، الطبعه الاولی، قم: موسسه دارالعلم، {بی تا}
• نجفی، محمدحسن. جواهرالکلام فی شرح شرائع الاسلام. ج 37، 42 و 43، بیروت: دارا حیاء التراث العربی، چاپ هفتم،{بی تا}
• واعظ حسینی بهسودی، سید محمد سرور. مصباح الاصول. تقریرات بحث آیت الله سیدبوالقاسم موسوی خویی. قم: انتشارات مکتبه داوری، چاپ پنجم، 1417 ق.

ث. منابع لاتین:

• پی فلچر، جورج. مفاهیم بنیادین حقوق کیفری. ترجمه سید مهدی سیدزاده ثانی.
• ژوردن، پاتریس. اصول مسئولیت مدنی. ترجمه و تحقیق مجید ادیب. تهران: نشر میزان. چاپ اول. 1382 ش.

• Clerk and Lindsell. Torts, 7^th adition, Sweet and Maxwell, London, 1995
• Prosser William. L, Low of torts, West publishing co, 1971