پیشینه پژوهشی سنجش کیفیت آموزش در سیستم‌های آموزش الکترونیکی (رشته علوم تربیتی)

با سحافایل در خدمت شما هستیم با «پیشینه پژوهشی سنجش کیفیت آموزش در سیستم‌های آموزش الکترونیکی (رشته علوم تربیتی)» که بطور کامل و جامع به این مبحث پرداخته و نیاز شما را به هرگونه جستجوی بیشتری برطرف خواهد نمود.

فهرست محتوا

فهرست محتوا

2-1- مقدمه. 16

2-2- تعاریف آموزش… 17

2-2-1- آموزش… 17

2-2-2- آموزش مجازی.. 17

2-2-3- آموزش الکترونیک… 20

2-3-  دلایل اهمیت آموزش الکترونیکی.. 24

2-4- دسته‌بندی انواع آموزش مجازي.. 25

2-5- مزیت‌های آموزش مجازي.. 26

2-6- معایب و محدودیت‌های آموزش الکترونیکی.. 29

2-7- ویژگی‌های یادگیری الکترونیکی.. 30

2-8- کلیاتی در باب کیفیت… 32

2-9- کیفیت در یادگیری الکترونیکی.. 37

2-10- تعاریف و کنش‌های ارزشیابی.. 41

2-11- کیفیت‌سنجی در نظام آموزش… 44

2-12- تعریف ارزشیابی.. 45

2-12-1-  ارزشیابی آموزش الکترونیکی.. 46

2-12-2- ارزشیابی دوره‌های یادگیری الکترونیکی.. 49

2-12-3- ارزشیابی کیفیت در یادگیری الکترونیکی.. 50

2-13- تجارب برخی کشورها در خصوص آموزش الکترونیکی.. 51

2-14- مدل‌ها، الگوها و چارچوب‌های ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي ارزﺷﻴﺎﺑﻲ ﻛﻴﻔﻴﺖ آﻣﻮزش اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜﻲ.. 54

بخش دوم: پیشینه و سابقه تحقیق.. 60

2-15- مقدمه. 60

2-16- تحقیقات انجام‌گرفته در داخل کشور. 60

2-17- تحقیقات انجام‌گرفته در خارج از کشور. 63

مقدمه

باوجوداینکه بیش از دو هزار سال قبل تاکنون زمینه‌های یاددهی و یادگیري در مقایسه با سایر مقوله‌ها تغییرات بسیار کمی داشته، اما امروزه به کمک فن‌آوری اطلاعات تحولات سریعی داشته است. کاربرد این فن‌آوری زمینه‌ساز ایجاد انگیزه، یادگیري، تجربه و نوآوری است. رشد روزافزون استفاده از رایانه و اینترنت در سال‌های اخیر باعث رشد و افزایش دوره‌های آموزش از دور و یادگیری الکترونیکی در بسیاری از کشورها شده است. برخی از منافع درک شده از این شیوه یادگیری عبارت‌اند از فرصت یادگیری در هر زمان و هر مکان و ایجاد ارتباط و همکاری گسترده در میان فراگیران. یادگیری الکترونیکی برای معلمان و اساتید به‌عنوان روشی برای ارائه یادگیری انعطاف‌پذیرتر و ایجاد فرصت بیشتر برای فراگیران، تسهیل پیگیری پیشرفت یادگیرندگان و فعالیت‌های آنان و همچنین فراهم آوردن فرصتی برای ایجاد محیط‌های یادگیری جدید اثربخش محسوب می‌شود. در سال‌های اخیر آموزش مجازي به‌عنوان یکی از کاربردهای مهم فناوری‌های جدید اطلاعات و ارتباطات در جهان مطرح و فعالیت‌های گسترده‌ای در این راستا آغاز گردیده است. با توجه به تغییرات سریعی که در محیط پیرامون در حال شکل‌گیری است، اجراي نظام‌های مجازي به‌منظور ارائه خدمات و فناوری‌های جدید درزمینهٔ ي تدریس و یادگیري به‌صورت یک نیاز اساسی مطرح‌شده است .

     آموزش مجازي دیدمان جدیدي است که در حوزه آموزش و یادگیري پدید آمده و ضمن کمک به جوامع درحال‌توسعه از منظر اقتصادي و اجتماعی، درزمینهٔ آموزش، امکان یادگیري مداوم را براي هر فرد و در هر زمان و مکان فراهم نموده است. بااین‌وجود محیط آموزش مجازي صرفاً مکملی براي محیط‌های آموزش فیزیکی است و نه جایگزین آن. بدین خاطر باید سقف مطالبات از این محیط نیز در چارچوب همین ویژگی ماهیتی تعیین گردد.

تعاریف آموزش

آموزش

     آموزش به معنی هرگونه فعالیت یا تدبیر از پیش طرح‌ریزی‌شده‌ای است که باهدف ایجاد یادگیری در فراگیر و ایجاد تغییرات لازم در رفتار آن‌ها طراحی و اجرا می‌شود(مرقاتی خویی و همکاران ،1392، 69).

آموزش مجازی

     ” کلیک، کلیک، کلیک، این صداي آموزش در قرن بیست و یکم است … در دست هر محصل ماوسی وجود دارد” ( لوون استین،2001 ،5). “در طلیعه‌ی دنیاي فرا پیچیده‌ی هزاره‌ی سوم، تغییر ماهیت بازار اقتصاد و اشتغال و دانش برشدن آن، تنوع نیازهاي آموزشی، گسترش انفجارگونه‌ی علم و فن‌آوری و نیاز به بازآموزي و یادگیري مادام‌العمر به دلیل انفجار انتظارات، محدودیت منابع در مقایسه با رشد روزافزون جمعیت و تقاضاي فزاینده جهت برخورداري از فرصت‌های آموزشی انعطاف‌پذیرتر به علت عدم امکان حضور منظم و مداوم در کلاس‌های فیزیکی و سنتی، گسترش فرصت‌های آموزشی را به یکی از دغدغه‌های اصلی کشورها و دولت‌ها تبدیل کرده است “(قورچیان و جعفر، 1384 ،2). ” باوجوداینکه از بیش از دو هزار سال قبل تاکنون زمینه‌های یاددهی و یادگیري در مقایسه با سایر مقوله‌ها تغییرات بسیار کمی داشته، اما امروزه به کمک فن‌آوری اطلاعات تحولات سریعی داشته است” (جری ،  2000، 3).

     کاربردهای این فن‌آوری زمینه‌ساز ایجاد انگیزه، یادگیری، تجربه و نوآوری است (ضامنی ،1389، 26). در سال‌های اخیر آموزش مجازی به‌عنوان یکی از کاربردهاي مهم فناوری‌های جدید اطلاعات و ارتباطات در جهان مطرح و فعالیت‌های گسترده‌ای در این راستا آغاز گردیده است. با توجه به تغییرات سریعی که در محیط پیرامون در حال شکل‌گیری است، اجراي نظام‌های مجازي به‌منظور ارائه خدمات و فناوری‌های جدید درزمینهٔ ي تدریس و یادگیري به‌صورت یک نیاز اساسی مطرح‌شده است(اونگ، 2004 ،8). آموزش مجازي مهم‌ترین کاربرد فن‌آوری اطلاعات است که در قالب نظام‌های مختلف مثل یادگیري رایانه محور، یادگیري برخط، یادگیري شبکه محور و آموزش تحت شبکه ارائه می‌شود.

     این اصطلاح را اولین بار کراس[1] وضع کرد و به بیان ساده عبارت است از استفاده از فن‌آوری اطلاعات برای یادگیری (فتحی و همکاران،1390، 6). در تعریفی دیگر از کاو(2005) آموزش مجازی مجموعه وسیعی از فرآیندها و اعمال همچون آموزش مبتنی بر وب، آموزش مبتنی بر رایانه، کلاس‌های مجازي و همکاری‌های دیجیتالی را در برمی‌گیرد و شامل ارائه‌ی محتوا از طریق اینترنت، اینترانت، اکسترانت، انتشار ماهواره‌ای، نوارهاي ویدیویی و صوتی، پخش ماهواره‌ای، تلویزیون محاوره‌ای، دیسک‌های فشرده می‌باشد(کاو، 2005، 19). آموزش مجازي پارادایم جدیدي را پدید آورده و امکان یادگیري در هر زمینه، براي هر فرد، در هر زمان و هر مکان فراهم نموده است (فتحی و همکاران،1390، 7).

فهرست منابع و مأخذ

منابع فارسی

•           – آتشک، محمدی(1386)؛ آموزش الکترونیکی راهی جهت ارتقاء بهره‌وری سازمان‌ها؛ اولین همایش سازمان‌های تولیدی و خدماتی کشور؛ خرداد 1386.
•        – بدریان، مرضیه.(1387). ارزشیابی برنامه درسی الکترونیکی رشته مهندسی کامپیوتر دانشگاه خواجه‌نصیرالدین طوسی بر اساس الگوي رودریک سیم. پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبایی.
•       – بهرامی، آرش؛ یادگارزاده، غلامرضا و پرند ، کورش(1386)؛ «تعیین خط‌مشی‌ها و عوامل اثرگذار در ارزشيابي دروني گروه‌های آموزشي: رويكردي بر اساس پويايي سیستم» فصلنامه پژوهشی و برنامه‌ریزی در آموزش عالی، ش44، ص84-49
•       – چگینی، یوسف رضا. (1378)، بررسی راهبردهای عملی استفاده از آموزش از راه دور برای نو سوادان بزرگ‌سال دوره پایانی مناطق تهران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه شهید بهشتی
•       – حسن‌زاده، مریم .1381 یادگیري الکترونیکی. ماهنامه تدبیر،13(122)، 113-112
•       – خلیفه، قدرت اله؛ رضوی، سید عباس” ارزشیابی و تضمین کیفیت در یادگیری الکترونیکی با استفاده از مدل تحلیل اهمیت- عملکرد”  بهار 1391، دوره 3، شماره .1.صص 44-33
•        – دادگران، سید محمد.(1390). مبانی ارتباطات جمعی تهران: انتشارات مروارید.
•       – رحمانی، بهاءالدین.1384 بررسی تحلیل محتواي برنامه‌های آموزشی دوره‌ی آزمایشی مجازي دانشکده علوم حدیث شهرری بر اساس اهداف از پیش تعیین‌شده پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبایی.
•        – زارعي زواركي اسماعيل،(1387). سنجش و ارزشيابي آموزش الكترونيكي، سومين كنفرانس آموزش الكترونيكي، دانشگاه خواجه‌نصیرالدین طوسي، تهران
•     – سراجی، فرهاد؛” ارائه چارچوبی برای ارزشیابی کیفیت آموزش در دانشگاه‌های الکترونیکی” پنجمین همایش «ارزیابی کیفیت در نظام دانشگاهی» دانشگاه تهران-پردیس دانشکده‌های فنی – اردیبهشت 1390
•       – ضامنی، فرشید و کاردان، سحر. (1389)، تأثیر کاربرد فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات در یادگیری درس ریاضی. فصلنامه فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات در علوم تربیتی، 38-23.
•       – طالب‌زاده، محسن؛ حسینی، سید علی، آموزش از راه دور: رهیافتی نوین در آموزش و پروش ایران بررسی اثربخش مراکز از راه دور و برنامه‌های آموزشی و درسی آن‌ها در مقطع متوسطه سال تحصیلی 85-84 کل کشور، فصل‌نامه نوآوری‌های آموزشی، شماره 19، سال ششم، بهار1386.
•       – طالب لو، بهارک(1384)، بررسي وضعيت كيفيت آموزشي دوره‌های كارشناسي ارشد دانشگاه آزاد اسلامي واحد تهران مركزي، پایان‌نامه كارشناسي ارشد برنامه‌ریزی درسي، دانشگاه آزاد اسلامي واحد تهران مركزي مجتمع دانشگاهي وليعصر.
•       – فتحی و اجارگاه، کوروش. شفیعی، ناهید.(1386). ارزيابي كيفيت برنامه درسي دانشگاهي(مورد برنامه درسي آموزش بزرگ‌سالان) فصل‌نامه مطالعات برنامه درسی. شماره 5
•       – فراستخواه، مقصود و عباس بازرگان و محمود طباطبایی(1386) ؛ «تحلیل مقایسه‌ای نظام‌های تضمين كيفيت آموزش عالي در جهان،  وجوه اشتراك و افتراق در تجربه‌های جهانی»، پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی، ش44
•       – قورچیان، نادر قلی (1373) : تحلیلی بر مکعب کیفیت در نظام آموزش عالی، فصلنامه پژوهشی و برنامه‌ریزی در آموزش عالی، ش7و8، ص 20-13
•       – قورچیان، نادرقلی و جعفري، پریوش1384. آموزش در دانشگاه مجازي:  ارائه‌ی یک مدل مناسب براي راه‌اندازی دانشگاه مجازي در ایران. نشریه‌ی گزارش گفت‌وگو،17،24-16
•       – کامکار، پیمان؛ نیلی، محمدرضا؛ علی آبادی، خدیجه؛ ” ارزیابی سیستم آموزش الکترونیکی دانشگاه‌های مجري آموزش الکترونیکی در تهران بر اساس قابلیت استفاده در یادگیري” بهار1393، دوره5، شماره1
•       – کیا، علی اصغر”نگاهی به آموزش الکترونیک” کتاب ماه علوم اجتماعی، شماره24، اسفند1388، صص89-82
•       – محمدي، رضا. فتح آبادي، جليل. يادگارزاده، غلامرضا. ميرزا محمدي، محمد حسن و پرند، كورش1388. ارزشيابي كيفيت در آموزش عالي. چاپ چهرم، تهران : سازمان سنجش آموزش کشور.
•       – مختاریان، فرانک و رضا محمدی(1387)؛ ارزشيابي، اعتبارسنجي و تضمين كيفيت در نظام آموزش عالي هند، تهران، البرز فردانش.
•       – منتظر، غلامعلی.(1383). مطالعه تطبیقی توسعه اطلاعاتی در نظام آموزش کشورهاي گوناگون، برنامه درسی در عصر فن‌آوری. تهران: انتشارات آییژ.
•       – مؤمنی راد، مرتضی(1388) بررسی کیفیت رشته فن‌آوری اطلاعات دوره آموزش الکترونیکی دانشگاه صنعتی خواجه‌نصیرالدین طوسی بر اساس استانداردهاي آموزش الکترونیکی .پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبایی
• – نژاد ایرانی، فرهاد؛ فخیمی آذر، سیروس؛ بابائی هروی، صادق(1393): روش تحقیق در علوم انسانی با رویکرد پایان‌نامه نویسی؛ انتشارات پژوهش‌های دانشگاه، تبریز، چاپ اول
•       – نیکنام، مهرداد(1379) : ” مطالعه و آموزش استفاده‌کنندگان از کتابخانه و اطلاعات”. فصلنامه کتاب، تابستان، ص113.

منابع خارجی

•  – Akaslan, D., Chong, L., Effie, L. (2010). E-Learning in the science of electricity in higher education in Turkey in terms of environment and energy. Society: Heath, Culture and the Environment Conference, 1(1), 1-10.
• – Boettcher JV. Ten core principles for designing effective learning environments:insights from brain research and pedagogical theory. Innovate Journal of Online education [Internet].2007;3(3). Available from: http://www.innovateonline.info/index.php
• – Carswell, A. D., & Venkatech, V. (2002). Learner outcomes in asynchronous distance, education environment. International Journal of Human-ComputerStudies, (56), 975-494.
• – Charlene Dodd & et. All,” The Impact of High School Distance e-Learning Experience on Rural Students’ University Achievement and Persistence” Online Journal of Distance Learning Administration, Volume XII, Number I, Spring 2009 University of West Georgia, Distance Education Cente
• – Clarke. M., Butler. C., Schmidt-Hansen. P and Somerville.M(2004). Quality assurance for distance learning: a case study at Brunel University. British Journal of Educational Technology Vol 35 No 1. 5–11
• – Dell, C.A.,C.Low and J.F.Wilker. “Comparing student achievement in online and face-to-face class formats”. Journal of Online Learning and Teaching 6:30-42, 2010
• – Ellis, R., Ginns, P., & Leanne, P. (2009). E-Learning in higher education:Some key aspects and their relationship to approaches to study.Higher56،7 Education Research and Development, 7(1), 303- 318.
• – Fathi Vajargah K, Pardakhtchi MH, Abolghasemi M, Mohammad Hadi F. Quality assurance in training based on the importance/performance analysis model. Iranian Quarterly of Education Strategies. 2011;4(2):57-65
• –  Gunn,Holly. VirtualLibraries, supporting studentearning.Volume8, Number 2,2002,27-37
• – Juan Carlos Fernández-Rodríguez, José Javier Rainer, Fernando Miralles” Title: Essential Features in eLearning: Efficiency and Quality” Pensee Journal Vol 76, No. 7;Jul 2014
• – Matthew, C. (2006). E-Learning concepts and techniques . Chapter l.Cross, J. (2004). An Informal History of eLearning. On the Horizon, 12(3), 103-110
• – Mupinga D.M. Distance Education in High Schools: Benefits, Challenges, and Suggestions.The Clearing House. 2005; 78(3):105-108.
• – Oneal K., The Comparison between Asynchronous Online Discussion and Traditional Classroom Discussion in an Undergraduate Education Course, Journal of Online Learning and Teaching , Vol. 5, No. 1, 2009.
•    – Oztekin A, Zhenyu JK, Ozgur U. UseLearn: A Novel Checklist and Usability Evaluation Method for eLearning Systems by Criticality Metric Analysis. International Journal of Industrial Ergonomics. 2010;4(40):455-469.
• – Rovinskyi, D., & Synytsya, K. (2004). Distance courses quality: Alearner’s view. Presented at International Conference on Advanced Learning Technologies, London, Institute of Electrical & Electronics Engineer.
• – Safavi A.A., Developing Countries and e-Learning Program Development, Journal of Global Information Technology Management, Vol. 11, No. 3, 2008, pp. 47-65.
• – Sher A., Assessing and Comparing Interaction Dynamics, Student Learning, and Satisfaction within Web-based Online Learning Programs, Journal of Online Learning and Teaching, Vol. 4, No. 4, 2008.
•         – Yucel AS. E-learning approach in teacher training. Turkish Online J Dist Educ (TOJDE). 2006 July;7(4):123-31.