مبانی نظری و پیشینه پژوهشی اختلالات روانی مجرمین

با سحافایل در خدمت شما هستیم با «پیشینه پژوهشی و تحقیق و مبانی نظری اختلالات روانی مجرمین» که بطور کامل و جامع به این مبحث پرداخته و نیاز شما را به هرگونه جستجوی بیشتری برطرف خواهد نمود.

توضیحات: فصل دوم پایان نامه کارشناسی ارشد (پیشینه و مبانی نظری پژوهش)

همراه با منبع نویسی درون متنی به شیوه APA جهت استفاده فصل دو پایان نامه
توضیحات نظری کامل در مورد متغیر
پیشینه داخلی و خارجی در مورد متغیر مربوطه و متغیرهای مشابه
رفرنس نویسی و پاورقی دقیق و مناسب
منبع :انگلیسی و فارسی دارد (به شیوه APA)
نوع فایل:WORD و قابل ویرایش با فرمت doc

بیان مسئله

طبق ماده 149 قانون مجازات اسلامی مصوب سال 1392: «”هرگاه مرتکب در زمان ارتکاب جرم دچار اختلال روانی بوده به نحوی که فاقد اراده یا قوه تمییز باشد مجنون محسوب می­­شود و مسئولیت کیفری ندارد” ». جنون سلامت درک و شعور را از میان برده و دیوانه از ارزیابی، اندازه­گیری و فهم نتایج امور و مسائل زندگی عاجز است، خوبی و بدی و سود و زیان و مصلحت و مفسده را ازهم تشخیص نمی­دهد و معمولا با نوعی هیجان روحی و پریشانی حال و آشفتگی همراه است. عدم تشخیص واقعیت از غیر واقعیت نیز مشمول این عنوان می­شود. اختلالات ادراکی مانند تحریف ادراک و توهمات و اختلالات مربوط به محتوای تفکر مانند هذیان و همچنین اختلالات مربوط به هوشیاری نیز داخل در این معنی هستند. اختلال در قوه تمییز ناظر به حالاتی است که شخص توان تشخیص خوب و بد و مفید و مضر از همدیگر را ندارد و نمی تواند در امور مختلف قضاوت کند (رحمدل، 1384، ص 12). جنون همواره با علائمی نظیر از دست دادن تماس با واقعیت، اختلال ادراک، پیدایش سلوک کودکانه و قهقرائی، کاهش نیروی مهارکننده محرک­ها و تمایلات اولیه و بروز افکار غیرعادی که شامل انواع هذیان­ها و توهمات می­شود قابل تشخیص است.

سابق بر ماده 149 قانون مجازات مصوب 1392، در قانون مجازات اسلامی مصوب سال 75 در ماده 51 نیز بر این موضوع تآکید شده بود، اما نوآوری که در قانون مصوب سال 92 وجود دارد مربوط به تبصره 2 ماده 150 می­باشد که بیان می­دارد: «” قوه قضاییه موظف است مراکز اقدام تآمینی را در هر حوزه قضایی برای نگهداری افراد موضوع این ماده تدارک ببیند و تا زمان شروع به کار این مراکز قسمتی از مرکز روان درمانی بهزیستی یا بیمارستانی موجود به این افراد اختصاص داده می­شود ” »، در نتیجه توجه خاص قانونگذار به این افراد و در نظر گرفتن شرایط و اقدامات خاص درمانی برای آنان می­تواند درصد حائز اهمیتی از آمار جرایم بکاهد و پیامد آن کاهش هزینه­های سنگینی است که سالانه به جامعه برای رفع آثار مخرب جرایم تحمیل می­شود.

همیشه در جامعه افرادی هستند که بدون آنکه بخواهند و بدون داشتن نیت خیر یا شر، به خود و اجتماع آسیب­های گاه جبران ناپذیری وارد می­کنند و وجود برخی اختلالات شدید روانی اراده کامل این نوع مجرمین را سلب کرده و آنها را به سوی ارتکاب اعمال خلاف قانون سوق می­دهد.

از نگاه روانشناسان جدید، جرم نتیجه عدم تعادل شخصیت مجرم است که از واکنش متقابل عوامل روانی و بیولوژیکی ناشی می­شود و این عدم تعادل روانی را عامل اختلالات روانی و شخصیتی در افراد می­دانند که آنها را به سوی ارتکاب جرایم گوناگون سوق می­دهد (رحمدل، 1384، ص 8). فروید عدم توازن بین نهاد و فراخود (اید و سوپراگو[1]) در کودکی که در اثر شرایط ناسالم و نامطلوب اجتماعی به وجود می­آید را نوعی اختلال روانی و عامل سوق دهنده به سمت بزهکاری می­داند (سیاسی، 1384، ص 54). روانشناسان مکتب فروید معتقدند که زمانی رفتار مجرمانه تحقق می­یابد که نهاد نظارت­ناپذیر و بسیار فعال در ترکیب با فراخود کم فعالیت ظاهر می­شود و در این بین شخصیت یا همان « من » بی­تفاوت و بی­اثر می­شود و در راهنمایی رفتار فرد نقشی ایفا نمی­کند (کاوه، 1391، ص 162).

همواره این عقیده وجود دارد که اختلالات روانی در همه موارد افراد را به سوی ارتکاب اعمال خلاف قانون سوق می­دهد، تئوری­های شخصیت نیز همواره رابطه بین ویژگی­های شخصیتی و جرم را تآیید می­کنند. تعارضی که در عقل و رفتار ایجاد می­شود حالتی روانی در فرد ایجاد می­کند که باعث بروز مشکلاتی در زندگی فردی و اجتماعی او می­شود و در نهایت فرد دچار ناهنجاری­های شخصیتی شده تا جایی که احتمال قطع ارتباط با دنیای خارج از خود نیز وجود دارد.

آیزنگ جرم را حاصل عوامل فرهنگی می­داند، ولی باید گفت بزهکاری یا جنایت به خودی خود فطری نیستند بلکه برخی از خصوصیات سیستم عصبی مرکزی و خود­مختار موجب می­شود که فرد نسبت به محرک­ها و عوامل محیطی با برانگیختگی بیشتری پاسخ دهد و احتمال بروز اعمال ضداجتماعی توسط او افزایش یابد (رستگاری نیا، 1388، ص 32)، بدین ترتیب؛ همواره جرائمی وجود دارند که ناشی از ناراحتی­های روانی–عصبی مجرم هستند. به عبارت دیگر؛ جرم در اکثر مواقع ناشی از یک یا چند نوع اختلالات روانی است؛ بدین معنا که اختلالات روانی یک نوع ناخوشی داخلی هستند که دارای تظاهرات روانشناختی یا رفتاری خارجی با منشآء­های گوناگون بوده و با ناراحتی قابل ملاحظه و اختلال در عملکرد فردی و اجتماعی همراه می­باشد که ناشی از آشفتگی های اجتماعی، روانشناختی و … است و همواره معیار سنجش اختلالات روانی، میزان انحراف از پاره­ای هنجارهای طبیعی است.

اما آنچه در این پژوهش مدنظر می­باشد این نکته است که تآثیر عامل اختلال روانی در ارتکاب جرم توسط افراد تا چه میزان می­باشد؛ به عبارت دیگر آیا تمامی افرادی که مبتلا به انواع اختلالات روانی هستند مرتکب جرم می­شوند یا عواملی گوناگون دست به دست یکدیگر داده تا عامل بزهکاری یا جرم تحقق یابد. بدین جهت در این پژوهش شیوع و فراوانی انواع اختلالات روانی در مجرمین و ارتباط این اختلالات با جرم ارتکابی آنها مورد بررسی قرار می­گیرد؛ بدین منظور با استفاده از پرونده­های پزشکی، نوع اختلال روانی و شخصیتی مجرمین مشخص شده و میزان تمایل این بیماران به ارتکاب انواع جرایم تبیین می­شود، همچنین با استفاده از سنجش گروه کنترل در این پژوهش میزان تآثیرگذاری عامل اختلال روانی بعنوان عامل داخلی در تحقق و کشش افراد به جرایم گوناگون بررسی می­شود تا در نهایت به صورت عملی روشن شود که عامل اختلال روانی در افراد همیشه منجر به ارتکاب جرم در آنها می­شود یا ترکیبی از شرایط داخلی و محیطی (ازجمله وضعیت مالی، حمایت­های خانواده و…) باعث تحقق انواع جرایم خواهد شد.

ب ) اهمیت موضوع :

پیشرفت دانش پزشکی در سده اخیر بهداشت جسمی را بهبود چشمگیری بخشیده­است اما در زمینه بهداشت روانی پیشرفتی دیده نمی­شود و حتی در برخی موارد به طور مشخص دچار پسرفت نیز شده­است­؛ از سوی دیگر، شیوع اختلالات روانی نیز بسیار بالا گزارش شده است (علیزاده، شاه محمدی و بوالهری، 1380، ص 20). بنا به اعلام سازمان بهداشت جهانی، بیش از نیم میلیارد نفر از جمعیت سراسر جهان در سنین مختلف از بیماریهای شدید و خفیف روانی رنج می­برند که شیوع این اختلالات در زنان بالاتر از مردان است (کاوه، 1391، ص 323). همواره بسیاری از مجرمین نیز از انواع اختلالات روانی رنج می­برند ولی در بسیاری از موارد بجای درمان به زندان برده می­شوند و پس از تحمل مدتی کیفر سالب آزادی و یا سایر مجازات­ها، دوباره به اجتماع بازگردانده می­شوند غافل از آنکه نه تنها این نوع از مجرمین بلکه این نوع از بیماران که حتی ممکن است هنوز مرتکب جرم نیز نشده باشند با ظاهر عادی که دارند می­توانند باعث ارتکاب انواع متنوعی از جرایم خشونت آمیز و فجیع بشوند.

همچنین تشکیل اماکن و بخش­های ویژه روانپزشکی از نوآوری های قانونگذار سال 1392 می­باشد، این موضوع نشانگر توجه ویژه قانونگذار به اینگونه مجرمین بیمار و اثرات اصلاحی و درمانی این مراکز ویژه در پیشگیری از جرایم مبتلایان به اختلالات روانی می­باشد.

طبق آمارهای متعدد احتمال ارتکاب قتل به عنوان خشن­ترین جرم، در فرد مبتلا به اختلال شخصیت ضداجتماعی در مردان بیش از 10برابر و در زنان بیش از 8برابر افزایش می­یابد (محمدی فرود و میرهاشمی، 1387، ص 22). اما نکته­ای که قابل توجه می­باشد این موضوع است که قانونگذار تنها آندسته اختلالات روانی که باعث اختلال کامل در اراده و قوه تمیز شود را جنون دانسته و مسئولیت کیفری را از وی سلب کرده، در صورتی که سایر حالات روانی به جز جنون نیز وجود دارند که مرتکب حین ارتکاب جرم به سبب اختلالات روانی ناشی از بیماری هیچگونه درک از عمل و نتایج زیان­بار آن را نداشته و به صورت تصادفی مرتکب جرم می­شود، روشن است که اعمال مجازات برای این مجرم نه تنها هیچ اثر بازدارنده­ای ندارد بلکه تنها هزینه­های سنگینی را به جامعه و دولت در راستای اعمال قانون تحمیل می­کند. این مورد یکی از خلاء­های قانون مجازات مصوب سال 92 می­باشد که باید مسئولیت کیفری هر متهم را بر اساس میزان درک و اراده آزاد او حین ارتکاب جرم سنجید و مورد قضاوت و محاکمه قرار داد.

توجه و شناخت بهتر این اختلالات روانی هم از جهت محاکمه و اعمال انواع مجازات برای آنها و هم از جهت زندگی در کنار آنها از اهمیت ویژه­ای برخوردار می­باشد و با شناخت بهتر نسبت به شرایط و ویژگی­های روانی این مجرمین، در مرحله اول می­بایست اصلاحاتی را در قوانین مصوب برای آنها به وجود آورد تا میزان و نحوه مجازات آنها متناسب با شخصیت و بیماری روانی آنها باشد و نقش بازدارندگی لازم را برای آنها مهیا کند و در مرحله دوم طبق عبارت معروف که می­گوید: ” پیشگیری بهتر از درمان است ” با اعمال اقدامات پیشگیرانه لازم برای این مجرمین و حتی سایر بیماران مبتلا به اختلالات روانی که درجه خطرناکی آنها بالاست بتوان از ارتکاب انواع جرایم توسط آنها جلوگیری نمود.

فهرست منابع

1. اس میلر، ن(1381). روانپزشکی اعتیاد و تشخیص و درمان­های جاری. ترجمه: دکتر مهران ضرغامی. ساری: انتشارات معاونت پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشت درمانی .
2. اشرافیان بناب، م(1380). ضروریات پزشکی قانونی. تهران: انتشارات تیمورزاده .
3. ال اسپیتزر، ر و گیبون، م(1379). سرگذشت بیماران روانی به روایت انجمن روانپزشکی آمریکا. ترجمه: دکتر محمدرضا نیکخو و هامایاک آوادیس یانس و دکتر قاسم حاتمی. تهران: انتشارات مهارت .
4. انجمن روانپزشکان آمریکا(1380). طبقه بندی اختلالات روانی، ترجمه: دکتر نصرت اله پورافکاری. تهران: انتشارات آزاده .
5. اونز، ان و رونی، ب(1389). روش­های تحقیق در روان شناسی. ترجمه: اسماعیل سعدی پور و فاطمه رسولی. تهران: انتشارات سروش .
6. ایبراهمسن، د(1371). روانشناسی کیفری. ترجمه: پرویز صانعی. تهران: انتشارات گنج دانش .
7. آیزنگ، ه(1379). جرم و شخصیت. ترجمه: حسن پاشا شریفی و جعفر نجفی زند. تهران: انتشارات سخن.
8. باچر، ج؛ مینکا، س و هولی، ج(1388). آسیب شناسی روانی. ترجمه: یحیی سیدمحمدی. تهران: انتشارات ارسباران.
9. پوت واین، د و سامونز، آ(1386). روانشناسی و جرم. ترجمه: دکتر داوود نجفی توانا. تهران: انتشارات میزان .
10. حافظ­نیا، م(1387). مقدمه­ای بر روش تحقیق در علوم انسانی. تهران: انتشارات سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها(سمت) .
11. حکمت، س(1379). روانپزشکی کیفری. تهران: انتشارات گوتنبرگ .
12. دادستان، پ(1382). روانشناسی جنایی. تهران: انتشارات سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها(سمت).
13. دلیویسون، ج(1385). آسیب شناسی روانی. مهدی دهستانی. تهران: انتشارات ارجمند .
14. دی وی، گ(1389). آسیب شناسی روانی. ترجمه: مهدی گنجی. تهران: انتشارات ساوالان، جلد دوم
15. سادوک، ب و سادوک، و(1933). دستنامه روانپزشکی بالینی. ترجمه: دکتر فرزین رضاعی، دکر محسن ارجمند و دکتر نادیا فغانی جدیدی(2010). تهران: انتشارات ارجمند، ویرایش پنجم .
16. سلیگمن، م ؛ روزنهان، د و والکر، ا(1389). آسیب شناسی روانی. ترجمه: دکتر رضا رستمی ، علی نیلوفری و مینا قبادی. تهران: انتشارات ارجمند، جلد دوم .
17. سیاسی، ع(1384). نظریه شخصیت یا مکاتب روانشناسی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران .
18. شولتز، د و الن شولتز، س(1998). نظریه های شخصیت. ترجمه: یحیی سیدمحمدی. تهران: انتشارات شابک.
19. صابری، م و محمدی، م(1384). نگرشی نو به روانپزشکی قانونی. تهران: انتشارات تیمورزاده .
20. فتحی آشتیانی، ع و داستانی، م(1392). آزمونهای روانشناختی. تهران: انتشارات بعثت .
21. فرهنگی، ع و صفرزاده، ح(1385). روشهای تحقیق در علوم انسانی. تهران: انتشارات پیام پویا .
22. کاوه، م(1391). آسیب شناسی بیماریهای اجتماعی. تهران: انتشارات جامعه شناسان، جلد اول .
23. کراز، ژ(1386). بیماریهای روانی. ترجمه: دکتر محمود منصور و دکتر پریدخ دادستان. تهران: انتشارات رشد .
24. کریمی، ی(1389). روان شناسی شخصیت. تهران: انتشارات نشر .
25. کی­نیا، م(1376). روانشناسی جنایی. تهران: انتشارات رشد ، جلد دوم .
26. گراهام، م(1999). روانپزشکی آکسفورد. ترجمه: دکتر محمود کیان راد و همکاران. تهران: انتشارات نوردانش.
27. گودرزی، ف و کیانی، م(1387). پزشکی قانونی برای دانشجویان رشته حقوق. تهران: انتشارات سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها(سمت) .
28. ملکوتی، ک؛ متقی پور، ی و فرزادی، ح(1388). اسکیزوفرنیا و اختلالات شدید روانی. تهران: انتشارات فرهنگ صبا .
29. نادری، ع و سیف نراقی، م(1383). روش­های تحقیق و چگونگی ارزشیابی آن در علوم انسانی. تهران: انتشارات بدر .
30. وارنر، ر(1388). بهبود اسکیزوفرنیا. ترجمه: دکتر مهرنوش خشنودی فر و همکاران. تهران: انتشارات دانژه .
31. ولد، ج؛ برنالد، ت و اسنیپس، ج(1388). جرمشناسی نظری. ترجمه: علی شجاعی. تهران: انتشارات سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها(سمت) .
32. امام هادی، م؛ جلیلوند، م و صالحی، م(1385). فراوانی اختلالات روانی در مجرمان قتل عمد. مجله رفاه اجتماعی، بهار 85، شماره 20، ص 162-153 .
33. بیگدلی، ا؛ رضاعی، ع و رحیمیان بوگر، ا(1391). اختلالات روانی شایع در سوء­مصرف کنندگان مواد. مجله پژوهش­های روانشناسی بالینی و مشاوره، شماره 3، ص 108-93 .
34. پوستچی، ر(1391). شایع­ترین اختلالات شخصیتی و رفتاری در زندان. مجله اصلاح و تربیت، اردیبهشت 91، شماره 127 .
35. حاتم زاده، ف و پالاهنگ، ح(1386). بررسی میزان شیوع اختلال شخصیت در مجرمین زندان شهرکرد. مجله اصلاح و تربیت، دی 87، شماره 71.
36. رحمدل، م(1384). بیماری های روانی و بار اثبات در سیستم عدالت کیفری ایران. مجله حقوق خصوصی، شماره 9، ص 34-5 .
37. رستگاری نیا، ژ(1388). اختلالات روانی شایع در بین زندانیان و تآثیر اشتغال به کار در آن(کاهش آسیب). مجله اصلاح و تربیت، اردیبهشت 88، شماره 84، ص 33-30 .
38. شمس علی زاده، ن؛ شاه محمدی، د و بوالهری، ج(1380). بررسی همه­گیرشناسی اختلال­های روانی در یک روستای استان تهران. مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران، شماره 26و 25، ص 26-19 .
39. صابری، م(1387). اختلالات روانی و مسئولیت کیفری. ویژه نامه اولین همایش سراسری طب و قضا. مجله علمی و پزوهشی دانشگاه علوم پزشکی ارتش جمهوری اسلامی ایران، تهران: سال 9، شماره 1، بهار 1390.
40. ضرابی، ا(1377). زمینه های شخصیتی و جنایت. مجله حقوق دادگستری، بهار77، شماره 22، ص 138-127.
41. عسگری، م؛ صابری، م؛ رضائی، ا و دولت شاهی، ب(1386). شیوع آسیب های روانی در بیماران با اختلال هویت جنسی. مجله پزشکی قانونی، شماره 47، ص 186-181 .
42. فدائی، ف(1376). بیماران روانی مجرم. مجله اصلاح و تربیت، فروردین76، دوره قدیم، شماره27، ص14-10.
43. فدائی، ف(1375). بیماران روانی مجرم. مجله اصلاح و تربیت، اسفند75، دوره قدیم، شماره26، ص 12-8 .
44. فلاحتی خشکناب، م(1386). تآثیر تفریح درمانی بر وضعیت روانی بیماران مبتلا به اسکیزوفرنیا مزمن. مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران، شماره 50 ، ص 232-237 .
45. گودرزی، ف و کیانی، م(1380). اصول طب قانونی و مسمومیت ها. روزنامه رسمی جمهوری اسلامی. تهران: سال 6، پاییز 1380 .
46. محمدی فرود، ح(1381). ارتکاب سرقت در مبتلایان به اختلالات روانی. مجله اصلاح و تربیت، دی 81، شماره 10، ص 18-17 .
47. محمدی فرود، ح و میرهاشمی، م(1387). رابطه اختلالهای شخصیت با نوع جرم در زندانیان. مجله اندیشه و رفتار در روانشناسی بالینی. بهار 87، شماره 7، ص 30-21 .
48. مقصودلو، ص؛ قدوسی، آ و بحرینیان، ع(1386). بررسی شیوع و شدت جرایم در بیماران مبتلا به اختلالات روانی. مجله پژوهش در پزشکی، سال 26، شماره 3، ص 170-163.
49. عبدالهادی، ب(1382). بررسی فراوانی اختلالات شخصیتی در زنان زندانی شهر تهران و کرج. پایان نامه کارشناسی ارشد روانشناسی، دانشگاه روانپزشکی ایران.
50. Akiskal, Maj et al(2005). Personality Disorder. Evidence And Experience In Psychiatry, John Wiley & Sons. Ltd .