مبانی نظری و پیشینه پژوهشی بررسي و مقايسه محتواي اطلاعاتي كيفيت سود طي مراحل چرخه عمر شركتها

با سحافایل در خدمت شما هستیم با «پیشینه پژوهشی و تحقیق و مبانی نظری بررسي و مقايسه محتواي اطلاعاتي كيفيت سود طي مراحل چرخه عمر شركتها» که بطور کامل و جامع به این مبحث پرداخته و نیاز شما را به هرگونه جستجوی بیشتری برطرف خواهد نمود.

فهرست محتوا

فصل دوم : ادبیات تحقیق

2-1) بخش اول : کیفیت سود8

2-1-1) اهداف حسابداری و گزارشگری مالی8

2-1-2) ظهور نظریه کیفیت سود10

2-1-3) مفهوم کیفیت سود11

2-1-4) تعریف کیفیت سود12

2-1-5) اهمیت ارزیابی کیفیت سود14

2-1-6) عناصر تأثیرگذار بر کیفیت سود15

2-1-6-1)روشهای حسابداری15

2-1-6-2) برآوردهای  حسابداری 17

2-1-6-3) سیستم کنترلهای داخلی و مدیریت18

2-1-6-4) نوع صنعت18

2-1-6-5) ویژگیهای مالی18

2-1-6-6) عوامل سیاسی19

2-1-7) شاخص کیفیت سود20

2-1-8) تحلیل  کیفیت سود 20

2-1-9) تحلیل بنیادی کیفیت سود 22

2-2) بخش دوم : تئوري چرخه عمر شرکت25

2-2-1) مراحل چرخه عمر شرکت26

2-2-1-1) دوران رشد26

ایجاد26

طفولیت27

رشد سریع27

بلوغ28

تکامل29

2-2-1-2) دوران پيري 30

ثبات 30

اشرافیت31

بوروکراسی اولیه32

بوروکراسی و افول33

2-2-2) نحوه عملكرد و تعيين موقعيت واحد های تجاری در منحني چرخه عمر 34

2-2-3) ویژگی­های مالی واحد های تجاری در مراحل مختلف چرخه عمر شركت35

• مرحله تولد يا ظهور 36
• مرحله رشد  36
• مرحله بلوغ 36
• مرحله افول يا سكون 36

2-3)بخش سوم:پیشینه تحقیق36

2-3-1)پیشینه مرتبط با کیفیت سود37

2-3-1-1)تحقیقات خارجی مرتبط با کیفیت سود 37

2-3-1-2) تحقیقات داخلی مرتبط با کیفیت سود 42

2-3-2)پیشینه مرتبط با چرخه عمر 44

2-3-2-1) پیشینه تحقیقات خارجی مرتبط با چرخه عمر شرکت44

2-3-2-2) پیشینه تحقیقات داخلي مرتبط با چرخه عمر شرکت47

منابع و ماخذ

منابع فارسی108

منابع انگلیسی109

مقدمه

مدیران ، تحلیل گران مالی و سرمایه گذاران بیشترین توجه خود را به سود گزارش شده شرکت ها اختصاص داده اند . مدیران از حفظ روند رو به رشد سود منتفع می شوند . زیرا پاداش آنها به میزان سود شرکتها بستگی دارد . تحلیل گران مالی درگیر تجارت پردازش و تفسیر اطلاعات بوده و درک صحیح کیفیت سود یک بخش اساسی از این رویه می باشد . انتشار خبرهای خوب در مورد سود شرکتها بطور قابل ملاحظه ای بر قیمت سهام تأثیر می گذارد و بعید است که حساسیت و وسواس بازار نسبت به ارزیابی عملکرد مبتنی بر سود کاهش یابد . همچنین تمرکز بازار بر سود خالص باعث عدم توجه به سایر شاخص های ارزیابی عملکرد شده است . در حالی که بایستی به این موضوع نیز توجه شود که آیا سود خالص گزارش شده نتیجه نهایی یک فرآیند گسترده حسابداری مورد نظر مدیران بوده است یا خیر .

ارزیابی کیفیت سود به استفاده کنندگان صورتهای مالی کمک خواهد کرد که قضاوت وارزیابی درستی از سود دوره جاری و برآورد سود آتی داشته باشند . این مطالعه رابطه بین کیفیت سود و قیمت و  بازده سهام طی مراحل چرخه عمر شرکتها را در ایران به صورت تجربی مورد بررسی و آزمون قرار می دهد .

تاکنون تعریف واحدی از کیفیت سود وجود ندارد بلکه مفهومی نسبی است که به ارتباط آن با دیدگاهها و نگرش ها بستگی دارد و اگرچه هیچ معیار قاطعی برای ارزیابی آن تعریف نشده است اما فاکتورهای متعددی وجود دارند که بایستی در ارزیابی کیفیت سود مورد توجه قرار گیرند .

در فصل دوم که به عنوان ادبیات و چارچوب نظری پژوهش نام گذاری شده به موارد ذیل پرداخته می شود­:

دربخش اول به مفاهیم نظری و تئوریک سود ، مفهوم و تعریف کیفیت سود ، عناصر تأثیرگذار بر کیفیت سود ، مفاهیم و روشهای اندازه گیری کیفیت سود و تحلیل بنیادی کیفیت سود بحث می شود.در بخش دوم تئوری چرخه عمر آورده می شود و در بخش سو م ابتدا تحقیقات  انجام شده درباره کیفیت سود و سپس تحقیقات مرتبط با چرخه عمر به دو صورت تحقیقات داخلی و خارجی آورده می شود.

2-1) بخش اول : کیفیت سود

2-1-1) اهداف حسابداری و گزارشگری مالی

اهداف حسابداری و گزارشگری مالی از نیازها و خواسته های اطلاعاتی استفاده کنندگان نشأت می گیرد . هدف اصلی گزارشگری مالی بیان اثرات اقتصادی رویدادها و عملیات مالی بر وضعیت و عملکرد واحد تجاری جهت کمک به استفاده کنندگان بالفعل و بالقوه برای اخذ تصمیمات مالی در ارتباط با واحد تجاری می باشد . ابزار اصلی انتقال اطلاعات به اشخاص مذکور ، صورتهای مالی اساسی شامل ترازنامه ، صورت سود و زیان و صورت جریان وجوه نقد می باشد که محصول نهایی فرآیند حسابداری و گزارشات مالی محسوب می گردند .

FASB در بیانیه مفهومی شماره (1) تحت عنوان اهداف گزارشگری مالی واحدهای انتفاعی به بیان اهداف گزارشگری مالی می پردازد که می توان آن را به صورت زیر خلاصه نمود :

• گزارشگری مالی باید اطلاعاتی را فرآهم آورد که برای سرمایه گذاران و اعتباردهندگان بالفعل و بالقوه و سایراستفاده کنندگان در اتخاذ تصمیمات منطقی و سرمایه گذاری ، اعتباردهی و تصمیمات مشابه مفید و سودمند باشند . این اطلاعات باید برای آن دسته از افرادی که درک متعارفی از فعالیتهای تجاری و اقتصادی دارند و با سعی معقولی تمایل به مطالعه اطلاعات دارند ، قابل فهم باشند .
• از آنجایی که جریانات نقدی سرمایه گذاران و اعتباردهندگان با جریانات نقدی واحد تجاری ارتباط دارد ، گزارشگری مالی باید اطلاعاتی را فراهم آورد که اعتباردهندگان ، سرمایه گذاران و سایرین را در ارزیابی مبالغ ، زمان بندی و ابهامات مربوط به خالص جریانات نقدی واحد تجاری کمک نماید .
• گزارشگری مالی باید اطلاعاتی را درباره منابع اقتصادی واحد تجاری ، ادعاها نسبت به آن منابع (تعهدات واحد تجاری برای انتقال منابع به سایر واحدها و صاحبان سهام ) و اثرات معاملات ، رویدادها و شرایطی که منابع واحد تجاری و ادعاها نسبت به آن منابع را تغییر می دهد ، اشاره نماید .

همانطور که از مفاد بیانیه مفهومی شماره (1) نیز ملاحظه گردید گزارشگری نقش محوری در تئوری حسابداری داشته است ، به طوری که در تعاریف ارائه شده از حسابداری به صورت گاه و بیگاه بر این مسئله تأکید شده است .

AAA : حسابداری فرآیند تعیین  ، اندازه گیری و تبادل اطلاعات اقتصادی است . به نحوی که شرایط قضاوت و تصمیم گیری آگاهانه استفاده کنندگان را فراهم آورد .

APB : وظیفه حسابداری فراهم آوردن اطلاعات عمدتاً کیفی با ماهیت مالی در مورد واحدهای اقتصادی است به نحوی که برای تصمیم گیری های اقتصادی مفید باشند .

FASB : نقش گزارشگری مالی در اقتصاد فراهم آوردن اطلاعاتی است که برای تصمیم گیری های بازرگانی و اقتصادی مفید باشد .

به طور خلاصه هدف اولیه از گزارشگری مالی تهیه اطلاعاتی در زمینه عملکرد واحد تجاری است که از طریق اندازه گیری سود و اجزای آن بدست می آید : سرمایه گذاران ، اعتباردهندگان و سایر اشخاصی که در ارتباط با سنجش خالص جریانهای نقدی آتی واحد تجاری ذینفع هستند ، اساساً علاقه خاصی به این اطلاعات دارند . علاقه آنها به جریانات نقدی آتی مؤسسه و توانایی آن در ایجاد جریانات نقدی مساعد در درجه اول منجر به تمرکز روی اطلاعاتی درباره سود می شود تا اینکه اطلاعات مستقیم درباره جریانات نقدی کسب کنند .

صورتهای مالی که صرفاً اطلاعاتی راجع به دریافتها و پرداختهای نقدی طی دوره ارائه می نمایند ، نمی توانند به اندازه کافی و به نحو مطلوب منعکس کننده عملکرد موفق یا ناموفق مؤسسه و چگونگی کارایی آن باشند .

2-1-2) ظهور نظریه کیفیت سود

نظریه کیفیت سود برای اولین بار توسط تحلیل گران مالی و کارگزاران بورس اوراق بهادار مطرح شد . آنها استنباط ‌کردند ، سود گزارش شده قدرت سود آوری شرکتها را آنچنان نشان نمی دهد که به ذهن باید متبادر گردد. آنها دریافتند که تجزیه و تحلیل صورتهای مالی شرکتها به دلیل نقاط ضعف متعدد در اندازه­گیری اطلاعات حسابداری کار مشکلی است . برای بیان سودمندی سود در تعیین ارزش شرکت تنها به میزان گزارش شده نباید توجه کرد ،  بلکه باید به کیفیت سود گزارش شده نیز توجه نمائیم . منظور از کیفیت سود ، زمینه بالقوه رشد سود و میزان احتمال تحقق سودهای آتی است . به عبارت دیگر ، ارزش یک سهم تنها به سود هر سهم سال جاری شرکت بستگی ندارد بلکه به انتظارات ما از آینده شرکت و قدرت سودآوری سال های آتی و ضریب اطمینان نسبت به کسب سودهای آتی بستگی دارد. ( جهانخانی ، 1374 ، 41 تا 66 )

برداشت حسابداران و تحلیل گران مالی از واژه سود متفاوت می باشد . تحلیل گران مالی عموماً سود گزارش شده ( سود حسابداری ) را متفاوت از سود واقعی می دانند . یکی از دلایلی که ممکن است تحلیل گران ، سود خالص گزارش شده را با سود واقعی متفاوت بدانند این است که این امکان وجود دارد که سود به وسیله مدیران دستکاری شود . این دستکاری از طریق بکارگیری روشهای مختلف حسابداری توسط مدیریت امکان پذیر است . اعمال روشهایی نظیر تغییر روش ارزیابی موجودی کالا ، استهلاک سرقفلی ، هزینه جاری یا سرمایه ای تلقی کردن هزینه های تحقیق و توسعه ، مثال هایی هستند که مدیران می توانند از طریق اعمال روشهای مختلف حسابداری ، سود را دستخوش تغییر نمایند . ( جهانخانی ، 1374 ، 45 )

تحلیل گران مالی تلاش می کنند تا چشم انداز سود شرکتها را ارزیابی کنند . چشم انداز سود به ترکیب ویژگیهای مطلوب و و نامطلوب سود خالص اشاره دارد . برای مثال شرکتی که عناصر و اقلام باثباتی در صورت سود (زیانش) وجود دارد ، نسبت به شرکتی که این اقلام و این عناصر در صورت سود (زیان) آن باثبات نیست ، کیفیت سود بالاتری دارد . همین امر به تحلیل گران اجازه می دهد سود آتی شرکت را با قابلیت اطمینان بیشتری پیش بینی نمایند .

فهرست منابع

منابع فارسی:

1-احمد پور ، احمد . احمدی ، احمد . (1387) . ” استفاده از ویژگیهای کیفی اطلاعات مالی در ارزیابی­کیفیت سود” بررسیهای حسابداری و حسابرسی ، دوره 15 ، شماره52 ، ­­ص3 ­-16 .

2-اسماعیلی ، شاهپور . (1386).” کیفیت سود ” ، ماهنامه حسابدار ، شماره 184 .

3-بلکویی ، احمد.(1381).” تئوری حسابداری” ، ترجمه علی پارسائیان ، تهران ، دفتر پژوهشهای  فرهنگی ، صفحه 528 – 531 .

4-جهانخانی ، علی . ظریف فرد ، احمد .(1374) . ” آیا مدیران و سهامداران از معیارهای مناسبی برای اندازه گیری ارزش شرکت استفاده می کنند ؟” ، تحقیقات مالی ، ش  7 و 8 .

5-خوش طینت محسن‚اسماعیلی شاهپور.(1384).”رابطه بین کیفیت سود و بازده سهام”.فصلنامه مطالعات حسابداری شماره 12 و 13‚28-29.

6-دهدار ، فرهاد . (1386) . ” طراحی و تبیین الگوهای برتر ارزش گذاری مبتنی بر عایدات حسابداری و جریان وجوه نقد در فرآیند  چرخه عمر شرکت ، رساله دکتری حسابداری ، دانشگاه تربیت مدرس .

7-رحیمیان ، نظام الدین . جعفری ، محبوبه .(1385). ” معیارها و ساختارهای کیفیت سود ” ، ماهنامه حسابدار ، شماره 174.

8-صابری ، علی.(1380). ” برسی عوامل مرتبط با کیفیت سود ” ، پایان نامه کارشناسی ارشد ، دانشگاه آزاد واحد تهران مرکز .

9-ظریف فرد ، احمد.(1378). ” شناسایی و تحلیل عوامل مرتبط با ارزیابی کیفیت سود بنگاه های اقتصادی ” ، پایان نامه دکتری ، دانشگاه تهران .

10-کرمی ، غلامرضا . مهرانی ، ساسان.(1384). ” نقش اقلام تعهدی اختیاری در مدیریت سود شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران ” بررسی های حسابداری ، شماره 42 ، انتشارات دانشگاه تهران .

11-کرمی ، غلامرضا . عمرانی ، حامد .(1389) . “تاثیر چرخه عمر و محافظه کاری بر ارزش شرکت” بررسی های حسابداری­و حسابرسی، دوره17 ، شماره 59 ،ص 96-79.

12-ناصرزاده ، سید یاسر.(1378). ” بررسی ارتباط کیفیت سود و بازده سهام در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران سالهای 1385-1380″ ، پایان نامه کارشناسی ارشد ، دانشگاه آزاد واحد تهران مرکز .

منابع انگلیسی:

13-Aloke Ghosh & Zhaoyang Gu & Prem C. Jain. (2009).” Sustained earning and revenue growth, earning quality, and earning response. Coefficient” SSRN Website.

14-Aharony J., H Falk, N Yehuda.(2006). “Corporate Life Cycle and the Value Relevance of Cash Flow versus Accrual Financial Information”School of Economics and Management Bolzano, Italy ,Working Paper; 34.

15-Anthony, j and k. Ramesh.(1992). “Association between accounting performance measures and stock prices”  journal of Accounting and Economic , 203 – 227 .

16-Barton, J. and Simko, P.J. (2002). “the balance sheet as an earnings management        constraint” The Accounting Review, pp. 1-27.

17-Black , E . L .(1998). ” which is more value relevant : Earnings or cash Flows ”  university of Arkansas .

18-Black E.L.(1998). “Life-Cycle Impacts on the Incremental Relevance of Earnings and Cash flow Measures” Journal of Financial Statement Analysis;40-56.

19-Hirshleifer, D., Kewei H. & Siew Hong   Teoh.(2009).” Accruals, cash flows, and  aggregate stock returns” Journal of Financial Economics, Volume 91, Issue 3, March, Pages 389-406.

20-Hodge,F.(2003).”investors perceptions of earnings quality , auditor independence , and the usefulness of audited financial information ” supplement accounting horizons, pp.37-48 .

21-Jaafer , Hartini . (2010) . ” Accounting choice , Firm life – cycle and the value Relevance of Intangible Assets “Global Review of­Accounting and Finance , volume 1 . Number 1 .

22-Kallunki J., Silvola H.(2008). ” The effect of Organizational Life Cycle Stage   on the use of Activity-based Costing” Management Accounting Research;.19: 62–79.

23-Liu M, Wysocki P. D. Cross.(2006). “Sectional Determinants of Information Quality Proxies and Cost of Capital Measures” Working Paper Penn State and Sloan School of Management MIT.

24-Leuz, C., Nanda, D. and Wysocki, P. (2003). “Earnings management and investor protection: an international comparison”Journal of financial Economics, Vol. 69, pp. 505-27.

25-Lipe, R.(1990). “The Relation Between Stock Returns and Accounting Earnings Given Alternative Information”The Accounting Review, Vol.65, No.1, Jan.

26-Ogneva, M.) 2008(.”Accruals quality and expected returns: the importance of controlling for cash flow shocks”Working paper. Stanford University.

27-Park Y, Chen K.(2006). ” The Effect of Accounting Conservatism And Life-Cycle Stages On Firm Valuation”Journal of Applied Business Research.22: 75-92.

28-Penman, S. H., X. Zhang.(2002). “Accounting Conservatism, the Quality of Earnings, and Stock Returns”The Accounting Review, Vol.77, No.2, Apr.

29-Penman, S. (2001). “Financial Statement Analysis and Security Valuation“McGraw-Hill/Irwin, New York, NY.

30-Petersen, M.A. (2009). “Estimating Standard Errors in Finance Panel Data Sets: Comparing Approaches” Review of Financial Studies 22(1), 435-481.

31-Richardson, S, Sloan, R, Soliman, M, & Tuna, I. (2001). “Information In AccrualsAbout The Quality Of Earnings”Working paper university of Michigan businessschool, Ann. Arbor, pp.52.

32-Stober T.(1996). “Do Prices Behave as if Accounting Book Values are Conservative? Cross-sectional Tests of the Feltham-Ohlson Valuation Model”Working Paper.

33-Schipper , k . and Vincent , L . (2003). ” Earnings quality”Accounting horizons , supplement, 97-110 .

34-SugianisT.(1996). “The value Relevancy of Research Development on valuation of future Earnings” Journal of Accounting and Economics; 21:128-142.

35-X, Bixia.(2007). ” Life Cycle Effect on the Value Relevance of Common Risk factor”Review of Accounting and Finance; 162-175.

36-Xu Zhaohui Randall., Michael J. Lacina. (2009). “Explaining the accrual anomaly by market expectations of future returns and earnings” Advances in Accounting Volume 25, Issue 2, December, Pages 190-199.

37-Yonpae , park . kung , chen . (2006) . ” the effect of accounting conservatism and life – cycle stages on firm valuation “savannah state university , university of Nebraska , Lincoln .