مبانی نظری و پیشینه پژوهشی قاعده لا ضرر

با سحافایل در خدمت شما هستیم با «پیشینه پژوهشی و تحقیق و مبانی نظری قاعده لا ضرر » که بطور کامل و جامع به این مبحث پرداخته و نیاز شما را به هرگونه جستجوی بیشتری برطرف خواهد نمود.

توضیحات: فصل دوم پایان نامه کارشناسی ارشد (پیشینه و مبانی نظری پژوهش)

همراه با منبع نویسی درون متنی به شیوه APA جهت استفاده فصل دو پایان نامه
توضیحات نظری کامل در مورد متغیر
پیشینه داخلی و خارجی در مورد متغیر مربوطه و متغیرهای مشابه
رفرنس نویسی و پاورقی دقیق و مناسب
منبع :انگلیسی و فارسی دارد (به شیوه APA)
نوع فایل:WORD و قابل ویرایش با فرمت doc

مقدمه

بی‌تردید دین مبین اسلام به‌واسطه ای جامعیت محتوای دینی، دین خاتم است خاتمیت این دین، درگرو جامعیت محتوای دینی و تأمین نیازهای امت اسلام در گستره زمان‌ها و دوره‌ها تا قیام قیامت خواهد بود یکی از ارکان جامعیت در این دین مسئله‌ای حیاتی امامت است ازاین‌جهت، اگر از مسئله‌ای امامت شانه خالی کنیم نه‌تنها به هدف رسالت و بعثت نبی مکرم اسلام «ص» نرسیدیم بلکه اساساً از اسلام ناب محمدی «ص» دور شدیم، حقیقت آن است اگر وظایف رسالت نبی خاتم «ص» را (به‌جز دریافت وحی) در محدوده زندگانی آن حضرت ختم شده اعلام کنیم و باور به امامت پیشوایان معصوم «ع» که در تداوم خط رسالت از جانب پروردگار منصوب‌شده‌اند نداشته باشیم به‌تبع جامعیت این دین را خدشه‌دار کردیم، درنتیجه تمام کج‌روی ها و انحرافات و آثار منفی و زهر تباه‌کننده حیات دینی و مذهبی همه و همه، پدیده‌ای مخرب این باور غلط و نادرست خواهد بود و این درد جبران‌ناپذیری است که فرقه‌های عامه بافاصله گرفتن از خاندان وحی (ائمه‌ای معصومین ع) به آن مبتلا شدند.

قاعده‌های فقهی که در متون فقه اسلام آورده شده است یکی دیگر از جهات جامعیت این دین است که به‌عنوان تفریع اصول بر فروع جهت به دست آوردن احکام موضوعات جدید بکار گرفته می‌شود این قواعد نقش اساسی را در استنباط احکام ایفا می‌کنند و زمینه‌ای انجام‌وظیفه‌ای مکلفین را نسبت به تکلیف الهی به آسانی فراهم می‌سازد.

در این سلسله یکی از قاعده‌های پربار و پرثمر در فقه اسلام «قاعده لا ضرر و لا ضرار» است ازجمله قاعده هایست که در مذاهب اسلامی جایگاه منحصر به‌فرد و ممتاز را به خود اختصاص داده است تا آنجا که علمای عامه گفته‌اند: قاعده لا ضرر و لا ضرار یکی از پنج قاعده‌ای است که فقه اسلامی بر آن مبتنی است و دایر مدار آن است و اثبات معظم از احکام فقهی بر آن مترتب می‌شود.

تعریف مسئله و بیان سؤال اصلی تحقیق

یکی از قواعد فقهی بسیار مهم در فقه اسلامی «قاعده لا ضرر و لا ضرار» است که ابتلای فقه اسلامی نسبت به آن بسی فراوان است قلمرو این قاعده منحصر به عبادات یا معاملات نمی‌شود بلکه در تمامی فروع‌های عبادی و معاملی جریان دارد. این رساله در صدد پاسخ به این سؤال است که جایگاه قاعده لا ضرر در نظریات علمای امامیه و غیرامامیه چیست؟

سؤال‌های فرعی تحقیق

1-مراد از ضرر و ضرار چیست؟

2-منشأ و مستندات قاعده لا ضرر چیست؟

3-مدلول قاعده لا ضرر نزد علمای امامیه و ادله‌ای آن چیست؟

4 –مدلول قاعده لا ضرر نزد علمای عامه و ادله‌ای آن چیست؟

5-نسبت قاعده لا ضرر با ادله‌ای احکام اولیه چیست؟

پیشینه تحقیق

قاعده لا ضرر و لا ضرار در متون فقهی امامیه و عامه مورد بحث‌های فراوان قرارگرفته است کتاب‌های زیاد در این خصوص تألیف شده است ازجمله تألیفات مستقل و کتاب‌های که تحت عنوان «قاعده لا ضرر و لا ضرار» در مکتب امامیه تألیف شده است کتاب‌های ذیل هست

1-بدائع الدرر فی نفی قاعده لا ضرر از مرحوم امام خمینی (ره) 2-قاعده لاضررولاضرار؛ از مرحوم شیخ الشریعه اصفهانی؛ 3-قاعده لا ضرر و لا ضرارازآیة الله سیستانی؛ 4-قاعده لا ضرر و لا ضرار از شهید صدر «ره»

در کتاب‌های دیگر نیز تحت عنوان قواعد فقهی مورد بحث‌ها و گفتگوهای متعدد واقع‌شده است

سه مورد پایان‌نامه؛ نیز تحت عنوان «قاعده لا ضرر» که هرکدام بارویکرد خاصی نگارش یافته است؛ یکی بارویکرد حقوق خانواده و دیگری تحت عنوان قاعده لاضرر وآثارحقوقی و اقتصادی آن سومی هم «قاعده لاضرر ازدیدگاه شیخ اعظم وآخوند خراسانی و امام خمینی» نگارش یافته است؛ اما در میان فقهای اهل سنت فقط یک‌دانه کتاب تحت عنوان قاعده لا ضرر و لا ضرار پیدا کردم که ازدکترعبدالله هلالی است با توجه به توضیح فوق کتاب «قاعده لاضرر از دید گاه فریقین» که موضوع این رساله هست تألیف نشده است.

فهرست منابع

1. ابن اثیر جزری، مبارک محمد، النهایه، ایران، قم، موسسه مطبوعاتی اسماعیلیان، چاپ اول، بیتا.
2. ابن ادریس حلی، محمد بن احمد، السرائر، تهران، نشرعلوم الاسلامیه،1270 ه ق.
3. ابن دقیق العید، شرح الأربعین، بی‌جا، بی‌تا.
4. ابن شرف النووی، شرح ألأربعین النویه فی الأحادیث الصحیه النبویه، موقع الوراق.
5. ابن عبد الرحمن، یعقوب،المفصل فی القواعد الفقهیه، دار التدمیریه،سعودی،1431،چاپ اول.
6. ابن ما جه،محمد بن یزید قزوینی،سنن ، موقع وزارة الأوقاف المصرية،بی‌تا..
7. ابن‌منظور،محمد‌ابن‌مکرم، لسان العرب،تصحیح:عبدالوهاب، بیروت-لبنان، داراحیاءالتراث، بی‌تا.
8. ابن نجیم،زین‌العابدین،الاشباه والنظائر،المتکتبه العصریه،بیروت1418ه،چاپ اول.
9. أبو الفرج عبد الرحمن بن أحمد بن رجب الحنبلي جامع العلوم والحکم، ارالمعرفة،بيروت،1408ه.،
10. أبو بکر الشیبانی، أحمد بن عمرو، الآحاد والمثانی، دار الرایة، الریاض،چاپ اول،1411.
11. أبو عبدالله أحمد بن محمد بن حنبل،مسند، موقع وزارة الأوقاف المصریة ، بیتا،
12. أبو بکر بیهقی؛احمد ، السنن الکبرا، موقع وزارة الأوقاف المصریة، بیتا.
13. أبو داود سليمان بن الأشعث،مراسیل، موقع جامع الحدیث،بیروت،1418.
14. احسائی، شیخ ابوبکر ابن محمد، زواهر القلائد علی مهمات القوائد، دارانعمان،1470 ه،چاپ اول.
15. آلألبانی،محمدناصر الدین، إرواء الغلیل، المکتب الإسلامی بیروت،1405 ه، چاپ دوم.
16. انصاری، مرتضی، رسایل فقهیه، کنگره جهانی بزرگداشت شیخ اعظم، قم، چاپ اول،114 ه.
17. انصاری، مرتضی، فرائد الاصول، مجمع الفکر الاسلامی، قم، چاپ نهم،1428 ق.
18. آخوند خراسانی، محمدکاظم، کفایة الأصول، موسسه آل البیت ع- قم، چاپ: اول، 1409 ق.
19. بجنوردی، سید محمد، قواعد فقهیه، مؤسسه عروج، تهران – ایران، ،1401 ه‍ ق.
20. بحرانی، محدث، الحدائق الناظره، بیروت، دار الاضواء، چاپ سوم،1371 ه.
21. بهرامی احمدی،حمید، قواعد فقه، دانشگاه امام صادق، نهران،۱۳۸۸ چاپ دوم.
22. بیهقی، السنن الکبرا ، موقع یعسوب، بیتا.
23. جمعی محققان،مركز‌مطالعات‌اسلامى،مأخذ‌شناسى‌قواعد‌فقهى،دفتر‌تبليغات،قم،چاپ‌اول،1421ه.
24. جعفری محمدتقی، رسایل فقهی، مؤسسة منشورات کرامت، تهران، اول، 1419.
25. جمعى از مؤلفان، مجله فقه اهل‌بیت «ع» مؤسسه دائرة‌المعارف، قم،ايران،چاپ اول، ه‍ ق،بی‌تا.
26. حاکم،المستدرک علی الصحیحین،مع تعلیقات الذهبی فی التلخیص، بی‌تا، بی‌جا.
27. حسینی شاهرودی، محمود، نتائج الأفکار فی الأصول – قم، چاپ: اول، 1385 ش.
28. حسینی، محمد، ایضاح الکفایه، تقریر درس مرحوم فاضل لنکرانی، نوح، قم، چاپ پنجم،1385.
29. حسینی مراغی، میر عبدالفتاح، العناوین، قم، جامعة المدرسین، موسسه النشراسلامی،1375 ه.
30. حکیم، محمدتقی، الاصول العامه للفقه المقارن، آل البیت، چاپ دوم،بی‌تا.
31. حیدری، کمال،قاعده لا ضرر من ابحاث شهید صدر، دار الصادق، قم،1420 ه ق، چاپ اول.
32. خلخالی، مرتضی، قاعده لا ضررتقریر ابحاث عراقی، قم، دفتر تبلیغات،چاپ اول،1418 ق.
33. خمینی، روح‌الله ، بدایع الدرر ، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، قم،1414 چاپ دوم.
34. خمینی، روح‌الله، القواعد الفقهیة و الاجتهاد،مؤسسه مطبوعاتی اسماعیلیان، قم ،بیتا، چاپ اول؛
35. خمینی، روح‌الله، القواعد الفقهیة(تهذیب الأصول)،دار الفکر، اسماعیلیان، قم،چاپ اول،1382ه‍ ق.
36. خوانساری، موسی بن محمد، رسالة فی قاعدة نفی الضرر؛ المکتبة المحمدیة، تهران؛1373 ه‍ ق.
37. خویی، ابوالقاسم، القواعد الفقهیة و الاجتهاد..مؤسسه دائرة‌المعارف فقه اسلامی؛ قم،1419 ه‍ ق.
38. خوئی، ابوالقاسم، اجود التقریرات، قم، مصطفوی، بیتا،
39. خوئی، أبوالقاسم، خوئی، معجم رجال الحدیث، مدینه العلم، بیروت، بیتا،
40. دار قطنی، علي بن عمر أبو الحسن سنن،موقع وزارة الأوقاف المصریه،بی‌تا.
41. راغب اصفهانی حسين، مفردات ألفاظ القرآن، دارالعلم،الدار الشامية، لبنان چاپ اول، 1412 ه‍ ق.
42. رشید پور، ابوالقاسم، قاعده لا ضرر، موسسه نشر عروج، تهران، چاپ اول،1389.
43. زبیدی،مرتضی، تاج العروس، بی‌جا، دارالهدایه، بی‌تا..
44. زحیلی ،محمد، القواعد الفقهیه علی مذهب الحنفی و الشافعی، جامعه الکویت،1420، چاپ اول.
45. السدلان،صالح ابن غانم،القواعد الفقیه الکبرا، سعودی، داربلنسیه، لنشر والتوزیع، چپ دوم،1417.
46. سیاح، احمد، فرهنگ سیاح، تهران، اسلام، بی‌تا.
47. سیستانی، سید علی، قاعده لا ضرر ولا ضرار، بیروت، دارمورخ العربی، چاپ اول،1414 ه.
48. سیستانی، سید علی، قاعده لا ضرر ولاضرار، ترجمه دکتر اکر نائب زاده، تهران، خرسندی،1388.

سیوطی،عبد الرحمن، تنوير الحوالك شرح موطأ مالك، المكتبة التجارية الكبرى،مصر،1389.

49. سیوطی، عبدالرحمن، الأشباه والنظائر، دار السلامه،1432، قاهره، چاپ پنجم،بی‌تا.
50. شبیر، محمد عثمان، القواعدالکلیه والضوابط الفقهیه، اردن، دارالنفائس، چاپ دوم،1428.
51. الشرتوتی اللبنانی، سعیدالخوزی، اقرب الموارد، قم، انتشارات کتابخانه نجفی مرعشی، بی‌تا.
52. الشنتوفی، محمد بن المدنی، القواعد الفقهیه، دبی، دارالبحوث ، چاپ اول،1424.
53. شهید ثانی، زین‌الدین،تمهید القواعد ، قم،ایران، انتشارات دفتر تبلیغات، چاپ اول،1416 ق.
54. شهيد اول، محمد بن مكى، القواعد و الفوائد،كتاب فروشي مفيد قم‏،چاپ اول،بی‌تا.
55. شیخ الشریعه اصفهانی، فتح اللّه ، قاعدة لا ضرر، دفتر انتشارات اسلامی، قم،1410 ه ق.
56. شیخ مفید، المقنعه،بیروت،دار المفید،1414ق.
57. صالحی مازندرانی، اسماعیل، شرح کفایة الأصول – قم، چاپ: اول، 1382 ش.
58. مسلم أبو الحسن القشيري النيسابوري،صحیح مسلم، موقع وزارة الأوقاف المصرية،بی‌تا.
59. صدر، محمد باقر،بحوث فی علم الاصول،موسسه دائره المعارف فقه اسلامی، قم،چاپ سوم،1417ق.
60. صدر، محمدباقر، دروس فی علم الاصول، قم، مجمع علمی شهید صدر، چاپ دوم،1408، ق.
61. صدوق، محمد بن علی بن با بویه، من لا یحضر الفقیه، انتشارات اسلامی، قم،1413
62. صدوق، محمدعلی، المقنع؛ قم، مدرسة امام الهادی،1415 ق.
63. صنقور،محمد، المعجم الاصولی، انتشارات منشورات الطیار، چاپ سوم، بی‌جا.
64. طاهری، حبیب‌الله، قواعد فقه، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول،1387 ه.
65. طباطبائی، محمدحسین،تفسیر المیزان، موسسه اسماعیلیان، قم، چاپ سوم،1393.
66. طبرانی، المعجم الأوسط، موقع جامع الحدیث، بی‌تا.
67. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان،ناصرخسرو، تهران،۱۳۷۲، چاپ سوم، تحقیق محمدجواد بلاغی
68. طریحی، محمد،مجمع البحرین، تحقیق احمد حسینی،تهران،مکتبة المرتضویه،1375.
69. طوسی،محمدبن حسن،قم،جامعه مدرسین،1418ق.
70. طوسی، المبسوط، ، تهران، مکتب مرتضوی،1346 ه.
71. علامه حلّی، حسن بن یوسف، رجال العلامه، منشورات المطبعة الحیدریة، نجف،1381،چاپ دوم.
72. علی ،حیدر، شرح مجله الاحکام العدلیه،ریاض،دار الکتب،1423ق.
74. فاضل موحدى لنكرانى، محمد، ایضاح الکفایه، نوح،قم، 1385،چاپ پنجم.
75. فاضل مقداد، سیوری، نضدالقواعد، ترجمه عبداللطیف،قم، مکتبة ایة الله مرعشی نجفی؛140 ه.
76. فاضل، لنکرانی محمد، القواعدالفقهیه، قم، مرکز فقهی ائمه اطهار (ع)، چاپ دوم،1425 ق.
77. فخر الحققین، ایضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد، موسسه اسماعلیان،1389، ه ق.
78. فیاض، محمد اسحاق، محاضرات فی اصول الفقه، مؤسسة إحياء آثار الإمام،قم،چاپ اول،1422.
79. فیومی، احمد بن محمد، المصباح المنیر، بیروت، المکتبة العلمیه، بی‌تا.
80. قرطبیی، محمد بن احمد، الجامع لأحکام القرآن، ناصرخسرو، تهران، ۱۳۶۴ ش.
81. قطب، مصطفی سانو،معجم مصطلحات اصول فقه، دمشق، دارالفکر،1423.
82. کاشف الغطاء، محمدحسین ، تحریر مجله العدلیه،
83. کلینی ،محمد بن یعقوب، اصول کافی، تهران، دار الکتب السلامیه، چاپ پنجم،1363.
84. لطفی، اسدالله، قواعد فقه مدنی، سازمان مطالعه و تدوین کتب، چاپ اول بهار 1381.
85. مجلسی، محمدباقر بحارالانوار، تهران، دار الکتب الاسلامیه،1362.
86. مجله الاحکام العدلیه، اردن، مکتبة دار الثقافه، چاپ اول،1999 م.
87. المحقق الماهر یاسین فحل، جامع‌العلوم والحکم ، موقع صید الفوائد، بی‌تا.
88. محقق داماد ،مصطفی، قواعد فقه – تهران، چاپ: دوازدهم، 1383 ش.
89. محمدی، ابوالحسن، قواعد فقه، تهران، نشر یلدا، چاپ اول،1373، ه ش.
90. مشکینی، علی، مصطلحات الفقه، قم، انتشارات الهادی، چاپ سوم،1381.
91. مصطفوی حسن،التحقیق فی کلمات القرآن، تهران،مرکز الکتاب للترجمه والنشر،چاپ اول،1402ه
92. مصطفوی محمدکاظم، القواعد، قم، جامعه مدرسین، چاپ سوم،1417 ه.
93. مصطفی، احمد الزرقا، شرح القواعد الفقهیه، دارالقلم، دمشق،1357، چاپ دوم.
94. معین، محمد، فرهنگ فارسی، بی‌جا، انتشارات امیرکبیر،1350 ه.ش،
95. مکارم شیرازی، ناصر، القواعد الفقهیه، قم، مدرسة الامام علی علیه السلام، چاپ دوم،1379.
96. مکارم شیرازی،ناصر،تفسیر نمونه،تهران،دار الکتب الاسلامیه،1374-1376.
97. موسوی خوانساری، محمدباقر، روضات الجنات، قم، موسسه اسماعلیان،1390 ق.
98. موسوی،خوانساری نجفی،رسالة في قاعدة لاضرر، المكتبه المحمديه ،تهران،چاپ اول،1373ه ق.
99. الموصلی، أبی یعلی، مسند، موقع جامع الحدیث، بیتا،
100. نائینی، محمدحسین، فواید الاصول،جامعه مدرسین،قم،1376،چاپ اول ش.
101. الندوی،احمدعلی، القواعد الفقهیه، دار القلم، دمشق، 1420،چاپ پنجم.
102. نراقی،احمد، عواید الأیام ، انتشارات دفتر تبلیغات،قم،ایران، اول، 1417 ه‍ ق.
103. الهاجِری،حمدبن محمدالجابر، القواعدوالضوابط الفقهیه، ریاض سعودی1429چاپ اول..
104. هلالی، عبدالله، قاعده لا ضرر و لا ضرار، دبی،دار البحوث،1426ه ق، چاپ اول.